پیروزی جناح چپ (به مفهوم عام) در انتخابات پارلمانی اسپانیا
انتخابات پارلمانی اسپانیا در روز یکشنبه ۲۸ آوریل همانگونه که از قبل هم پیش بینی می شد موجب پیروزی قاطع هیچ کدام از احزاب سیاسی این کشور نشد و از درون نتایج این انتخابات باید یک دولت ائتلافی شکل بگیرد. با اعلان نتایج اولیه، در جناح چپ، حزب “سوسیالیست” با کسب ۱۲۳ کرسی و حزب “پودوموس” با کسب ۴۲ کرسی پارلمانی به مجموع ۱۶۵ کرسی دست یافته اند و در جناح راست نیز حزب “مردم” با سقوط شدید آرای خود تنها ۶۶ کرسی را کسب کرد، حزب “سیودادانوس” با کسب ۵۷ کرسی و حزب جدید التاسیس راست افراطی “ووکس” با کسب ۲۴ کرسی در مجموع توانستند ۱۴۷ کرسی پارلمانی را کسب کنند. از آنجایی که پارلمان اسپانیا دارای ۳۵۰ کرسی می باشد هر حزب یا ائتلافی برای تشکیل دولت نیازمند ۱۷۶ کرسی پارلمانی است که نتایج انتخابات اخیر نشان می دهد هر چند جناح چپ در موقعیت بهتری می باشد اما هیچ کدام از دو جناح بدون جلب مشارکت احزاب کوچک منطقه یی قادر به تشکیل دولت نخواهند بود. از آنجا که بیشتر احزاب کوچک منطقه یی در “کاتالونیا” حضور داشته و برای جدایی این منطقه از اسپانیا تلاش می کنند وزنه جلب مشارکت برای جناح چپ و آقای سانچز به مراتب بیشتر از رقبای جناح راست خود می باشد که با تمرکز بر جلوگیری از عدم استقلال این منطقه در رویکرد سیاسی و تبلیغات انتخاباتی خود در تقابل با چنین احزاب کوچکی قرار داشته اند. این انتخابات زودرس پارلمانی با تصمیم پدرو سانچز نخست وزیر سوسیالیست فعلی که حزب وی در پارلمان تنها ۸۴ کرسی داشت و با حمایت دیگر احزاب چپ توانست بعد از کناره گیری “ماریانا راخوی” رهبر حزب مردم و نخست وزیر سابق اسپانیا دست به تشکیل یک “دولت اقلیت” بزند، بعد از اختلاف بین حزب سوسیالیست حاکم با حزب پودموس بر سر بودجه انجام شد.
انتخابات پارلمانی اسپانیا حاوی نکته های ظریفی است که در تحلیل نهایی می تواند بر آینده سیاسی این کشور و حتی تشکیل دولت ائتلافی تاثیر مستقیم بگذارد. همان گونه که پیش بینی می شد با افول احزاب سنتی و جناح های میانه چپ و راست از یک طرف احزاب جدید به بازیگران مهم عرصه سیاسی تبدیل شده اند و از طرف دیگر دقیقا در راستای گسترش نفوذ راست افراطی در جهان و اتحادیه اروپایی این بار نوبت اسپانیا بود تا با تاسیس و کسب آرای حدود یازده درصدی حزب ووکس شبح راست افراطی و فاشیسم مدرن را به رخ نظام حاکم بر جهان و این کشور هم بکشد. از آنجا که بلافاصله بعد از اعلان نتایج انتخابات “آلبرت ریوه‌را” رهبر حزب پودوموس اظهار داشت “آماده است تا با دیگر احزاب چپ وارد ائتلاف برای تشکیل دولت شود” به نظر می رسد که دوباره می توان شاهد یک توافق و تشکیل دولت ائتلافی در جناح چپ به نخست وزیری پدرو سانچز بود. این انتخابات ویزگی های جدیدی داشت که می تواند در آینده بسیار تاثیرگذار باشد از جمله درصد بالای رای دهندگان اسپانیایی در این دوره از انتخابات که نسبت به گذشته بسیار بالا و حدود ۷۶ درصد بود و هم چنین رشد ۶۴ درصدی مشارکت مردم کاتولونیا در مقابل ۴۶ درصد انتخابات قبلی، که نشان می دهد مردم و جناح های سیاسی بیش از گذشته وارد بازی حوزه سیاست شده اند. شکست بسسار سخت راست میانه (حزب مردم) که در پارلمان قبلی ۱۳۷ کرسی را در اختیار داشت و در این انتخابات تنها موفق به کسب ۶۶ کرسی گردید در واقع یک سقوط آزاد بود که بیشترین استفاده از این بی اعتباری را احزاب سیودادانوس و حزب ووکس کردند. در ضمن حزب چپ “جمهوریت” کاتالونیا که حامی استقلال است هم در این دور از انتخابات موفق به کسب ۱۴ کرسی پارلمانی گردید که در کنار کرسی های حزب محلی باسک راه هرگونه امکان تشکیل دولت از طرف راستگرایان را مسدود کرده است. ورود حزب راست افراطی ووکس که در تبلیغات خود به صراحت از میراث ژنرال “فرانکو” حمایت می کرد ادامه همان پدیده رشد فاشیسم نوین در حوزه کشورهای اروپایی می باشد که زنگ خطری برای نظام لیبرال دمکراسی حاکم می باشد.
از هم اکنون بسیاری از صاحب نظران و تحلیلگران سیاسی با ارزیابی از نتایج این انتخابات با استناد به عدم رای کافی هر دو ائتلاف شناخته شده برای تشکیل دولت اعتقاد دارند که اسپانیا بار دیگر مثل سال ۲۰۱۶ وارد یک دوران بحران سیاسی برای تشکیل دولت می شود. در حالی که نتایج انتخابات تا حدودی نشان می دهد که جناح چپ (البته به مفهوم عام) پیروز این انتخابات بوده است و راه برای تشکیل دولت ائتلافی برای سوسیالیست ها تا حدود زیاد و نزدیک به یقین باز می باشد. در حالی که جناح راست تحت هیچ شرایطی امکان تشکیل دولت ائتلافی را ندارد چون مجموعه ۱۴۷ کرسی آنان با کمبود ۲۹ کرسی جهت تشکیل دولت روبه رو می باشد که به لحاظ اینکه از یک طرف جناح چپ در چنین شرایطی با آنان وارد ائتلاف نمی شود و حتی به لحاظ ترکیب کرسی های احزاب کوچک منطقه یی هیچ امکانی برای رسیدن به حدنصاب ۱۷۶ کرسی را نخواهند داشت. حتی در صورتی که مذاکرات بین احزاب سیاسی جهت تشکیل دولت ائتلافی طول بکشد بر طبق قوانین موجود نخست وزیر فعلی تا زمان به سرانجام رسیدن این مذاکرات یا در صورت به بن بست رسیدن و امکان تجدید انتخابات هم چنان در مسند خود باقی می ماند. هیچ اراده و گرایشی هم در حزب پودوموس و دیگر احزاب کوچک منطقه کاتالونیا برای عبور از سانچز و باز کردن راه برای ائتلاف راست وجود ندارد چون آنان در یک تضاد “آنتاگونیستی” با این جریانات قرار دارند. البته جناح راست یک مشکل بزرگ دیگر هم خواهد داشت که در این مرحله اجازه تشکیل دولت را برای آنان به شدت کاهش می دهد و آن اینکه حزب راست میانه سیودادانوس برای همسویی با حزب راست افراطی و نئوفاشیست ووکس با مشکلات فراوانی روبه رو است که در صورت این مشارکت احتمالا بسیاری از نمایندگان آن مخالفت کرده و حتی می تواند به شکاف و جدایی بخشی از نمایندگان آن بیانجامد. هم اکنون دغدغه دیگر احزاب چپ اسپانیا احتمال پشت کردن پدرو سانچز به وعده های انتخاباتی خود و ائتلاف با حزب راست میانه سیودادانوس می باشد که هر چند که بعید به نظر می رسد اما در سیاست هیچ امر ناشدنی وجود ندارد و در این صورت جدا از خلف وعده حزب سوسیالیست، آنان در آینده تاوان سنگینی برای این خیانت پرداخت خواهد کرد. به نظر می رسد که ریسک پدرو سانجز برای برگزاری انتخابات زودرس پارلمانی به خوبی جواب داده است و در پارلمان آینده با توجه به ترکیب نمایندگان می توان شاهد یک دولت با ثبات تر بود. از طرف دیگر این نتایج تا حدود زیادی برای اتحادیه اروپایی هم قابل قبول بوده است و آنان ادامه نخست وزیری سانجز را بر هر گزینه دیگری ترجیح خواهند داد که همین موضوع کفه ترازو را به نفع دولت فعلی برای ابقای دوباره خود سنگین تر می کند.
۹/۲/۹۸
آرشیو نوشته‌ها و شناسایی نویسنده:
اردشیر زارعی قنواتی نویسنده و روزنامه‌نگار؛ روشنفکر و فعال سیاسی، تحلیل‌گر سرشناس ایرانی در حوزه‌ی مسایل سیاسی و بین‌الملل است. از او مقالات فراوانی در نشریات ایران از جمله شرق و اعتماد و سایتهای معتبر خارج از کشور منتشر شده‌است.
