گلشیفته فراهانی، زنی برای تمام فصول!
امید حبیبی‌نیا
شهرگان: چند هفته پیش هنگامی که خبر نمایش افتتاحیه فیلم جدید رایدلی اسکات (سفر خروج: خدایان و پادشاهان، ۲۰۱۴) با حضور گلشیفته فراهانی در نقش همسر فرعون در رسانه‌های فارسی زبان با آب و تاب فراوان منتشر شد، شاید کسی نمی‌دانست که مجموع حضور این بازیگر زن ایرانی در این فیلم کمتر از ۲۰ ثانیه است.
با این حال بسیاری آن را موفقیتی برای این بازیگر ایرانی به شمار آوردند اما هفته بعد که خبر چاپ عکس‌های او در مجله مشهور ایگوئیست منتشر شد، بار دیگر اخلاق گرایی نمایشی شماری از ایرانیان با برخورد شماتت بار و سرزنش آمیز خود را نشان داد.
گلشیفته فراهانی اما آگاهانه بدن خود را برای شکستن تابویی به رخ می‌کشد که به مرض مزمن جامعه ایرانی بدل شده است.
جامعه ای که چند دهه است درگیر هیپوکراسی (دو رویی) شده است. طبقه متوسط شهری از سویی ارزش‌های نظام حاکم را نفی می‌کند و از سوی دیگر تلاش می‌کند تا خود را با شاخ گاو درنیندازد.
شاید بیراه نباشد اگر بخش وسیعی از این نسل پس از انقلاب و اکثریت این طبقه را دچار ضعف حافظه تاریخی دانست. خصوصیات جامعه شناختی انبوه خلق و اکثریت خاموش از جمله دنباله روی، سازشکاری، ناپیگیری، عقب نشینی، منفعت طلبی کوتاه مدت، نق زدن به جای تحرک سیاسی و اجتماعی و چندگانگی نظام ارزشی که بدان دچار شده سبب شده است تا از سویی خود را با ارزش‌های مذهبی حاکم سازگار کند و از سوی دیگر در حریم خانه خود همان نظام ارزشی را نفی کند.
در چنین وضعیتی است که گلشیفته فراهانی، آینه تمای نمای کژی‌های این نسل و این اکثریت خاموش می‌شود اما نه با نمایش بدن برهنه خود، بلکه با سخن گفتن و هشدار دادن نسبت به دنباله روی، مرزبندی جنبش اعتراضی با اصلاح طلبان درون حاکمیت که رسالتی جز طولانی کردن عمر حاکمیت نظام توتالی‌تر مذهبی ندارند و همچنین ایفای نقش در فیلم‌های مستقل کارگردان‌های آلترناتیو در کنار بازی در برخی از فیلم‌های هالیوودی برای حضور در عرصه عمومی سینما.
گلشیفته فراهانی هم میل به دیده شدن و هم میل به تماشا را به چالش می‌کشد، هم تابوی برهنگی را می‌شکند و هم نظام ارزش‌های پارادوکسیکال انبوه خلق را زیر سؤال می‌برد.
برای جامعه ای که به روایت داده‌های آمار، بخش وسیعی از جستجوی سالیانه آن‌ها در این موتور جستجو نه یافتن کتاب‌ها، جزوه‌ها و مقالاتی برای درک وضعیت کنونی و اندیشیدن برای عبور از آن بلکه کلیده واژه‌هایی با مفاهیم سکسی است و از سوی دیگر سخن گفتن از سکس، برهنگی و مسائل جنسی حتی برای بخشی از روشنفکران و هنرمندان هم دشوار است، برهنه شدن آن‌ها را با «خود واقعی» روبرو می‌کند.
به گمان این برهنگی مبدأ و منشاء زیبایی ست، نه زیبایی ظاهری که بخش مهمی از حرف و حدیث‌های زنان و مردان جوان در باره فیزیک بدنی گلشیفته فراهانی و حتی استفاده از ابزارهای ادیت عکاسی در چاپ عکس‌هایش در مجله اگوئیست در شبکه‌های اجتماعی در باره همان است، بلکه زیبایی درونی و ذاتی.
در واقع نوعی ضد زیبایی شناسی برای ساختارشکنی بافت کهنه فرهنگ پوسیده ای ست که تأخر فرهنگی مدرنیسم با سرکار آمدن ناگهانی حاکمیت مذهبی آن را دچار عقب گرد فرهنگی ـ اجتماعی کرده است.
برای مردمی که صبح زود به تماشای مراسم اعدام «مجرمان» (یا قربانیان و معلولان فساد و ناکارآمدی جامعه و نظام سیاسی ش) می‌روند، اینک برهنگی سوپراستاری که در عرصه سینمای جهان مطرح است به ناگهان آن‌ها را با حادـ واقعیتی روبرو می‌سازد که همچون شوک الکتریکی جامعه اسکیزوفرنیک دچار تناقض نظام‌های ارزشی را تکان می‌دهد.
به گمان من گلشیفته فراهانی زنی ست برای تمام فصول، او به سهم خود می‌کوشد تا به روشنگری اجتماعی بازتاب دهد، از درون سینمای توسری خورده و نارسانه ایران، سر زدن بازیگر/ هنرمندی که تلاش کند تا خود، جامعه بشری و هنجارهای زیبایی شناختی ش را به والایش برساند، پدیده ای ست که باید آن را به درستی درک و ارزش گذاری کرد.
[toggle title=”فیلم‌های محبوب منتقدان در یک ماه گذشته”]
۱ ـ گت: دادگاه ویویان آمسالم، رونیت و شولومی الکابتز (درام)
۲ ـ تیم بوکتو، عبدرحمان سیساکو (درام)½☆☆
۳ ـ دوک بورگاندی، پیتر استریکلند (درام)
۴ ـ دخترانه، سلین سیاما (درام) ☆☆☆
۵ ـ رفتار شایسته، دزیره اخوان (درام ـ کمدی) ☆☆☆
۶ ـ خدا بودن سخت است، الکسی ژرمن (علمی ـ تخیلی)
۷ ـ مامی، زاویه دولان (درام)☆☆☆
۸ ـ بازی، روبن اوستلند، (درام)
۹ ـ بدرود آقای شوارتز، یل رونی (مستند) ☆☆☆☆
۱۰ ـ در سایه چکار می‌کنیم؟ ژمانی کلمنت وتایکا وایتیتی (کمدی، ترسناک)فیلم‌های پرفروش ماه در کانادا و آمریکا
۱ ـ پنجاه سایه گری، سام تیلر جانسون (روانشناختی، عاشقانه، اروتیک) ½☆
۲ ـ مردان پادشاه: سرویس مخفی، متئو وان (رازآمیز، تعلیق)
۳ ـ فیلم باب اسفنجی، پال تیبیت، مایک میچل (کارتون)
۴ ـ تک تیرانداز آمریکایی، کلینیت ایستوود (درام، حادثه ای) ☆
۵ ـ ظهور ژوپیتر، لنا و آنا واشوسکی (علمی ـ تخیلی، اکشن) ½
۶ ـ هفتمین پسر، سرگئی بودرو (درام، فانتزی)
۷ ـ پدینگتون، پال کینگ (کمدی، کودکان) ½☆☆
۸ ـ بازی تقلید، گراهام مور (رازآمیز، درام) ☆☆☆
۹ ـ حامل حلقه ازدواج، جرمی گارئلیک (کمدی)
۱۰ ـ پروژه آلمانس، دیان اسرائلیته (علمی ـ تخیلی) ½[/toggle]
آرشیو نوشته‌ها و شناسایی نویسنده:
امید حبیبی نیا روزنامه نگاری سینمایی را از سال ۶۸ آغاز کرده و با اغلب نشریات سینمایی و فرهنگی از جمله مجله فیلم و روزنامه های ایران و همچنین بخش های مختلف تولید، خبر و تحقیق در رادیو و تلویزیون همکاری داشته است، وی از اعضای نخست انجمن منتقدان سینمای ایران بود و چند دوره نیز به عنوان داور انجمن و همچنین داور بخش فیلم های کوتاه جشنواره فیلم فجر به فعالیت پرداخت. او دهها تحقیق علمی در زمینه سینما، روانشناسی ارتباطات و ارتباطات به مجامع علمی بین المللی ارائه کرده است و در رشته های روانشناسی بالینی، کارگردانی سینما، تحقیق در علوم ارتباطات، مطالعات جهانی با گرایش تحقیق در رسانه ها به تحصیل و تدریس پرداخته است. وی همچنین با رسانه های بین المللی از جمله بی بی سی و فرانس ۲۴ نیز همکاری داشته است و سردبیر نشریه دو زبانه رسانه شناسی ست.
فارغ از اینکه گلشیفته نگرشی سیاسی را دنبال می کند یا خیر، توانایی اش در تابو شکنی قابل تقدیر است. توانایی اش در پشت پا زدن به فرهنگِ مزورانه و متضادِ زیست دو گانه ایی که از عوارضِ زیستن در خفقانِ نظام زن ستیز جمهوری اسلامی است و میلیونها انسان ایرانی به آن مبتلا شده اند، را باید ارج نهاد! تابو شکنان همیشه خود تابو می شوند! باید با این پدیده جنگید و از این تابوشکنان گفت و نوشت.
با تشکر از نویسنده ی مقاله، آقای امید حبیبی نیا!