نقش «دنیازاد» خواهر شهرزادِ هزار و یکشب در رمان مهدی گنجوی

 

گزارش رونمایی رمان مهدی گنجوی در ونکوور – ۴

روز یکشنبه ۲۶ اکتبر ۲۰۲۵، از رمان «مستیم و خرابیم کسی شاهد ما نیست» اثر مهدی گنجوی، با حضور نویسنده وعلاقه‌مندان به ادبیات داستانی در ونکوور کانادا رونمایی شد.

این برنامه که با استقبال فرهنگ‌دوستان و مشتاقان به داستان و رمان روبرو شد، دکتر فرزان سجودی، دکتر لیلا صادقی و دکتر لیلا راعی این اثر را مورد نقد و بررسی قراردادند.

سرکار خانم لیلا راعی که مسؤلیت و اجرا این برنامه را برعهده داشت، در ابتدا از دکتر پیمان وهاب‌زاده درخواست کرد تا به معرفی دکتر مهدی گنجوی، نویسنده رمان «مستیم و خرابیم کسی شاهد ما نیست» بپردازد و پس از آن سخنرانان به بررسی رمان مهدی گنجوی (شاعر، نویسنده و استاد دانشگاه تورنتو – کانادا)، پرداختند. 

این برنامه توسط نشریه فرهنگی شهرگان در ونکوور برگزار شد.

متن صوتی و نوشتاری سخنرانان به نوبت تنظیم و روی سایت شهرگان قرار خواهدگرفت. چهارمین نوشتار و متن صوتی از این برنامه که توسط  دکتر مهدی گنجوی ایراد شد در زیر می‌خوانید و می‌شنوید:

 

حضور و نقش «دنیازاد» – خواهر شهرزادِ هزار و یکشب – در رمان مهدی گنجوی

در مراسم رونمایی کتاب مهدی گنجوی در کتابخانه عمومی شهر نورت‌ونکوور که در تاریخ یکشنبه ۲۶ اکتبر ۲۰۲۵ برگزار شد، نویسنده‌ ابتدا از کاری که روی ترجمه کتاب هزار و یکشب بر اساس قدیمی‌ترین نسخه‌ی چاپ حیدرآباد انجام داده‌بود، توضیح داد. او در کتاب هزار و یکشب به غیر از شهرزاد به راوی پنهان این کتاب به نام «دنیازاد» یا «دینازاد» – خواهر شهرزاد – اشاره کرد.
گنجوی نقشِ دنیازاد روی خواهرش شهرزاد را برشمرد که در آفرینش قصه‌ها و پی‌گیری در ادامه داستان‌ها در طی هزار و یکشب، تاثیر انکارناپذیری داشت. او از قدیمی‌ترین نسخه خطی این اثر روی یک پاپیروس یک صفحه‌ای که از قرن دهم باقیمانده و در دانشگاه شیکاگو نگهداری می‌شود، سخن گفت و یادآور شد ظاهراً این نسخه، متنی است از شب آغازین به‌نام هزار شب. او افزود؛ به دلیل سابقه مادی‌ایی که از این متن و سنت روایی داریم ما فرض می‌گیریم این نیای هزار و یکشب از متن هزار شب بوده در قرن دهم.
گنجوی در این نسخه نقش دنیازاد را در ذهن‌اش به عنوان استعاره و عنصر سازنده‌ی تعلیق یاد کرد و گفت؛ تلاش کرده‌ تا در رمان «مستیم و خرابیم و کسی شاهد ما نیست» از این عنصر تعلیق بهره‌مند شود تا ذهن مخاطب را به سمت پرسش‌گری و کنجکاوی سوق دهد. او استفاده از یک مصرع شعر ایرج‌میرزا در این رمان را، به عنوان آغازگر یک تردید و تعلیق نام برد.
مهدی گنجوی سپس به خوانش بخش اول رمان خود پرداخت و در پایان به چند پرسش پاسخ داد.
رمان «مستیم و خرابیم کسی شاهد ما نیست» نویسنده از بعضی واقعیت‌های موجود تهران امروز، ما را به واقعیت‌های ذهن‌-ساخته‌ی خود می‌برد که زبان و جزئیات در روایت‌ها، صادق و وفادارند. هر شخصیت روایت‌گر خویش است و هر روایت با تقطیع مصرع شعر ایرج میرزا به شکلِ قطعاتِ پازلی از هم جدا می‌شوند تا مخاطبان با کنجکاوی روایت‌های جزء جزء راویان را به هم متصل کنند و در این تلاش مفرح و لذت‌بخش به تصویر و شمای کاملی دست پیدا کنند. در این رمان راویِ دانای کل حضور ندارد و شخصیت‌ها روایت‌گرهایی جزیی‌‌نگر هستند و در اتفاقات روزمره‌گی در تهرانی زندگی می‌کنند که کسی ناظر و شاهد رفتار و اعمال‌شان نیست.

صحبت‌های دکتر مهدی گنجوی را در زیر می‌شنوید:

 

گزارش رونمایی رمان مهدی گنجوی در ونکوور – ۱

گزارش رونمایی رمان مهدی گنجوی در ونکوور – ۲

گزارش رونمایی رمان مهدی گنجوی در ونکوور – ۳