نزدیک شعر، نزدیک جستار
نگاهی به کتاب «فقط یک چشم است» نوشته ناصر پویش
علی صارمیان نویسنده و منتقد ادبی و هنری
کتاب تازه ناصر پویش با عنوان «فقط یک چشم است»، ترکیبی نامنظم از شعر و جستار اما منظم و پالوده در گفتگو با جزییاتی از دنیای انسانی ماست.
شاید از زمانی که صادق هدایت در گفتگو با سایه‌اش، کتابی شاهکار، داستان بلندی سورئال و کم‌سابقه چون بوف کور نوشت، این جزییات مهم مجال شخصیت گرفتن به‌نام مخاطب نویسنده، شاعر و فیلمساز مورد اعتنا قرار گرفت.
گرچه در کشور ما اغلب افراد دارای علایق دراماتیک، به شعر و جستار بی‌اعتنا هستند اما ناصر پویش، فیلمساز مستند ساز در کتاب تازه‌اش به نحوی ناتورالیستی که در مستندنگاری آن را پیشه کرده است، به شعر و جستار روی آورده است. اگر در غرب، نام جستار نویسانی چون سوزان سانتاک و جان استیونس و جورج استین نامی بلند به اندازه رمان‌نویسان قرن بیستم دارند، اما در ایران شاید فقط شاهرخ مسکوب بود که به معنای جستار نویسی، جایگاهی چون نویسندگان دهه چهل خورشیدی پیدا کرد.
قطعاً در ادبیات ایران در زمینه جستارنویسی ادبی، تعداد زیادی از نویسندگان برجسته وجود دارند که می‌توانند به عنوان بهترین جستار نویسان ادبی شناخته شوند. اما سایه رمان، گزارش‌نویسی و بی‌اعتنایی به فرد‌گرایی در مقابل طبیعت و تاریخ، آن‌ها را از این وادی دور کرده است.
ناصر پویش در کنار جستارهایی که گویی نگاه شخصی او به یک مساله است که باید خواننده را به پشت پلک‌های او برد، دست به شعر گفتن برده است. شعری که در نگاه نقاش برادر، مرحوم نادرافشاری بر روی بوم می‌رفت و شاید در نقاشان دیگری چون نامی پتکر که از تغزل به انفراد کوچ کردند.
اگر در دهه‌های گذشته شعر ناتورالیستی به نمایش گذاشتن زندگی در جنگل، دریاچه، کوه و غیره می‌پرداخت. در این شعرهای ناصر پویش کلاویه شعر و موسیقی ذهن در کنار جستارهایش آمده‌است .در این جستارها طبیعت و انسان هوشیار به عنوان یک موجود زنده نشان داده می‌شود که با تمام جزئیات خود به ما نمایش داده می‌شود. شعر ناتورالیستی برای نشان دادن جهان طبیعی و برای بیان احساسات انسانی به کار می‌رود.
سرآغاز‌های‌خوب متن جستارهای ناصر پویش دقیق و کشش‌دار و جذابند. اما در طبیعت شعر او، صراحت به تغزل و تغزل به انفراد در حال جایجایی‌اند.
شاید اگر شعر ناتورالیستی می‌تواند احساسات مربوط به زیبایی و غم عظیمی که انسان در برابر طبیعت احساس می‌کند، را به خوبی بیان کند، جستارهای پویش با تم‌های تنهایی یک آرتیست در مقابل کنج و گوشه و بدون واسطه دوربین، ارزشی با سهم در زندگی هنری او تلقی می‌شود.
اگر جورج اورول نویسنده‌ای برجسته در زمینه جستارنویسی به‌ویژه در حوزه سیاست و اجتماعی است که نوشته‌هایش برای تحلیل و بررسی مسائل اجتماعی و سیاسی شناخته شده است تا جان برگر و نویسنده و فیلسوف آمریکایی که در زمینه جستار نویسی در حوزه فلسفه و اخلاق شناخته شده است تا آنی دیلارد و سانتاک و دیگران خواستند ساحت انسانی را بی‌واسطه منطق تحلیلی و با ابزار هنر و مستقیم نگاه کردن از طریق درک مستقیم و شهودی در پهنه دنیای درحال تغییر چون عکس یا چند فریم به تماشا بگذارند، کوشش جستار‌نویس‌گونه ناصر پویش زیست در این مجال است. دیدن بی‌واسطه با دستی بر یک چشم و تماشای شلیک واقعیت.
اردیبهشت ۱۴۰۲/ ع. ص
—————-
شناسنامه و معرفی کوتاه کتاب:
نام کتاب:فقط یک چشم است
نویسنده:ناصر پویش
ژانر:جستار
سال انتشار:۱۴۰۱ خورشیدی
عکس روی جلد:ناصر پویش
اجرای جلد:نادیا ویشنوسکا
صفحه‌پرداز:مهتاب محمدی
ناشر:نشر آفتاب، نروژ
شماره شابک:۳-۶۰۲۷-۴۴۷۸-۱-۹۷۸
فقط یک چشم است
نام نویسنده:ناصر پویش
اطلاعات فنی:عکس روی جلد: ناصر پویش / اجرا: نادیا ویشنویسکا
اطلاعات انتشار کتاب:چاپ اول، سال ۱۴۰۱ خورشیدی
نمایه‌ای برای کتاب:مجموعه داستان کوتاه
این کتاب روایت قاتل‌ها و قربانی‌ها ، توضیح ناپذیرها، باران‌های پودر شده، هوشیار دره‌ها، خنده دردها، سنگ نگاره‌های بلوچی، گلوله‌هایی که مچاله می‌کند. اعلان جنگ به مردم، چشمانی که دیگر نمی‌بیند.
کتاب « فقط یک چشم است» شامل ۹۱ جستار( به شکل داستان، روایت، شعر) از ناصر پویش (نویسنده، عکاس و فیلمساز ایرانی) است، توسط نشر آفتاب منتشر شد.
این کتاب روایت قاتل‌ها و قربانی‌ها ، توضیح ناپذیرها، باران‌های پودر شده، هوشیار دره‌ها، خنده دردها، سنگ نگاره‌های بلوچی، گلوله‌هایی که مچاله می‌کند. اعلان جنگ به مردم، چشمانی که دیگر نمی‌بیند،. بوی تند ماهی‌های مرده و افکار کهنه‌ای است که تمام شده‌اند. اما از رهایی و عشق و آزادی نیز می‌گوید از فصل گیلاس، مجال باریدن، دگردیسی، رویاها و آغوشی که همیشه اینجاست.
کتاب «فقط یک چشم است» همچنان که از نامش پیداست گویی از پشت یک دوربین دنیا را نگاه می‌کند:
آن را ثبت می‌کند و در آن ثبت می‌شود اما خود کامل نیست و با بیننده – خواننده کامل می‌شود. از آنجا که نویسنده این کتاب فیلمساز است، ساختار، برش‌ها و ریتم سینمایی در آن کاملا مشهود است.
برای تهیه این کتاب می‌توانید به سایت نشر آفتاب یا فروشگاه آنلاین شرکت لولو مراجعه و نسخه کاغذی کتاب را به قیمت پانزده (۱۵) دلار آمریکا خریداری کنید.
دوستانی که مایل به خرید نسخه الکترونیکی کتاب هستند، می‌توانند مبلغ ۱۱ دلار آمریکا به حساب پی پال نشر آفتاب با آدرس
[email protected] واریز کنند، فیش پرداختی را برای ما بفرستند تا نسخه الکترونیکی کتاب برایشان ارسال شود.عزیزانی که ساکن ایران هستند و مایل به خواندن نسخه الکترونیکی این مجموعه داستان هستند، کافی است به نشر آفتاب ایمیل بفرستند تا برای پرداخت ۲۵ هزار تومان هزینه کتاب، در ایران راهنمایی شوند.
آدرس فروشگاه آنلاین شرکت لولو
It is only one eye / فقط یک چشم است (lulu.com)
آدرس سایت نشر آفتاب
آدرس پست الکترونیکی نشر آفتاب
آرشیو نوشته‌ها و شناسایی نویسنده:
