آینده نظام انتخاباتی کانادا در ابهام؛
بعد از آنکه جاستین ترودو تردید خود نسبت به تغییر نظام انتخاباتی کشور در آینده‌ای نزدیک را اعلام کرد، پیشنهادهای کمیته ویژه پارلمان دولت او را در مقابل نظرسنجی عمومی و درنهایت رفراندوم برای اصلاح نظام انتخابات قرار داده است
کمیته ویژه پارلمان می‌خواهد تا بعد از کسب رای موافق شهروندان کشور در یک رفراندوم، نظام انتخاباتی کشور را به نمایندگی تناسبی (proportional representation system) تغییر دهد.
اعضای کمیته ویژه پارلمان در مقابل اعتراض‌های اعضای حزب لیبرال کانادا می‌گویند که فقط کار خود و وظیفه‌شان را انجام داده‌اند. عکس از کانادین پرس
این پیشنهادها در گزارش ۳۴۸ صفحه‌ای کمیته ویژه پارلمان در موضوع اصلاح نظام انتخابات با عنوان «قدرت بخشیدن به دموکراسی در کانادا: اصول، فرآیند و همراهی جامعه در موضوع اصلاح نظام انتخابات» آمده است.
به جز تغییر نظام انتخاباتی، یافتن پاسخ بر سوال‌های رای دادن اجباری، چگونگی استفاده از فن‌آوری‌های نوین در انتخابات آینده و همچنین اصلاح نظام انتخاباتی محلی هم – در صورت اصلاح نظام انتخاباتی کشور- بایستی به جواب خود برسند.
ترش‌رویی حزب لیبرال کانادا
حزب لیبرال حاکم بر کشور ولی روی خوشی به گزینه رفراندوم نشان نداده، ترجیح می‌دهد نمایندگی تناسبی جایگزین نظام انتخاباتی نخست‌نفری (First-past-the-post system) نشود.
این نظام انتخاباتی که ریشه‌اش به بریتانیا برمی‌گردد، هم‌اکنون در شکل‌های مختلف خود در امریکا، بریتانیا، کانادا و هند برای انتخابات استفاده می‌شود و در آن نامزدی که بیشترین رای را کسب کند، برنده انتخابات است.
مشکل اصلی رودروی این نظام در این است که احزاب بزرگ همیشه برنده انتخابات خواهند بود. به این شکل در امریکا دو حزب اصلی وجود دارد و در کانادا سه حزب اصلی و دولت فدرال همیشه دست یکی از این احزاب خواهد بود.
حزب‌های کوچک‌تر می‌توانند نماینده در دولت و پارلمان داشته باشند، ولی نمی‌توانند در دولت فدرال تاثیرگذار باشند.
مریم منصف، وزیر سازمان‌های اجتماعی دولت فدرال از جمله اعضای بلندپایه حزب لیبرال کاناداست که نسبت به پیشنهادهای کمیته ویژه پارلمان، خشمگین هستند.
او در جلسه خانه عوام گفت که «مردم احمق نیستند،» و پیشنهادهای این کمیته را «رادیکال» و «سرسری» خطاب کرد.
منصف همچنین می‌گوید که اگر بخش قابل‌توجه‌ای از مردم خواستار اصلاح نظام انتخاباتی نشوند، چنین اصلاحی صورت نخواهد گرفت.
الیزابت می، رهبر حزب سبزهای کانادا و از اعضای کمیته ویژه پارلمان در موضوع اصلاح نظام انتخاباتی کشور می‌گوید که نمی‌فهمد چرا وزیر دولت فدرال این‌قدر عصبانی است و توضیح داد این کمیته فقط کار خود را انجام داده و گزارش خود را منتشر ساخته است.
وقتی ۴۰ درصد آرا، ۱۰۰ درصد دولت فدرال نیست
در نظام نمایندگی تناسبی که در ۲۱ کشور اروپای غربی از جمله آلمان، اسپانیا، ایرلند، فنلاند، نروژ، هلند و بلژیک استفاده می‌شود، بخش گسترده‌تری از آرا هر منطقه انتخاباتی در نتیجه نهایی تاثیرگذار خواهند بود.
هم‌اکنون نظام انتخاباتی کانادا به این شکل است که در هر حوزه انتخاباتی، یک نماینده که بتواند بیشترین رای را کسب کند به پارلمان راه خواهد یافت. حزبی که بیشتری نماینده در پارلمان داشته باشد، دولت تشکیل می‌دهد.
در نظام تناسبی، هر منطقه انتخاباتی بیشتر از یک نماینده به پارلمان خواهد فرستاد.
فرض کنید در منطقه ونکوور جنوبی، به جای یک نماینده، پنج نماینده بتوانند به پارلمان بروند. وقتی آرای این حوزه شمرده شوند، پنج حزبی که بیشتری درصد آرا را کسب کرده باشند به پارلمان خواهند رفت.
در نظام انتخاباتی فعلی، اگر یک حزب مثلا ۴۰ درصد آرای کشور را داشته باشد، می‌تواند دولت را با اکثریت پارلمان تعیین کند.
ولی در نظام پیشنهادی، این حزب فقط دارای ۴۰ درصد کرسی‌های پارلمان خواهد بود و ۶۰ درصد دیگر کرسی‌ها در اختیار دیگر احزاب قرار خواهند گرفت و درنهایت این حزب دولت تعیین می‌کند، ولی برای شکل‌گیری دولت بایستی با دیگر احزاب دست به ائتلاف بزند.
اگر حزب لیبرال کانادا روند تغییر نظام انتخاباتی کشور به نمایندگی تناسبی باز کند، ممکن است در انتخابات سال ۲۰۱۹ دولت فدرال، نتواند به تنهایی دولت تشکیل بدهد و مجبور به ائتلاف برای تشکیل دولت باشد.
انتخاب ترودو: پای‌بندی به قول یا یک بولوف بزرگ
سال گذشته، در اوج انتخابات فدرال کانادا، جاستین ترودو با جدیت تمام قول داد که «ما متعهد هستیم و تضمین می‌دهیم که انتخابات سال ۲۰۱۵ آخرین انتخابات فدرال کشور خواهد بود که در آن از نظام رای‌گیری نخست‌نفری استفاده خواهد شد.»
او همچنین قول داد نظام انتخاباتی به نحوه‌ای اصلاح خواهد شد که «تمامی رای‌ها» در انتخابات تاثیرگذار باشند.
هر دو قول چندین مرتبه بعد از پیروزی حزب لیبرال کانادا در انتخابات نیز تکرار شدند، درنهایت کمیته‌ای ویژه در پارلمان شکل گرفت و با وجودی که لیبرال‌ها اکثریت پارلمان را در دست خود دارند، ولی به دیگر حزب‌ها هم اجازه داده شد تا بسته به مقدار نفوذ خود در پارلمان، صاحب کرسی‌هایی در این کمیته باشند و در اصلاح نظام انتخاباتی کشور نظر بدهند.
حال رودررو با پیشنهادهای کمیته ویژه و گذر زمان، ترودو بایستی تصمیم بگیرد یا به قول خود عمل کند، یعنی تا قبل از سال ۲۰۱۹ نظام انتخاباتی کشور اصلاح شود، یا اینکه به درخواست اعضای بلندمرتبه حزب خود، از این پیشنهاد صرف‌نظر کند و قول خود را بشکند.
آرشیو نوشته‌ها و شناسایی نویسنده:
سیدمصطفی رضیئی، مترجم و روزنامه‌نگار مقیم شهر برنابی است. او نزدیک به سه سال است در کانادا زندگی می‌کند و تاکنون ۱۴ کتاب به ترجمه او در ایران و انگلستان منتشر شده‌اند، همچنین چندین کتاب الکترونیکی به قلم او و یا ترجمه‌اش در سایت‌های مختلف عرضه شده‌اند، از جمله چهار دفتر شعر از چارلز بوکاووسکی که در وب‌سایت شهرگان منتشر شده‌اند. او فارغ‌التحصیل روزنامه‌نگاری از کالج لنگرا در شهر ونکوور است، رضیئی عاشق نوشتن، عکاسی و ساخت ویدئو است، برای آشنایی بیشتر با او به صفحه فیس‌بوک‌اش مراجعه کنید.
