مهارت ارتباطات بین فردی – بخش نخست

اهمیت ارتباطات میان فردی

ارتباط میان فردی اساس و شالوده هویت و کمال انسان است و معنای اولیه پیوند وی با دیگران را تشکیل می‌دهد. ارتباطات موثر موجب شکوفایی افراد و بهبود کیفیت روابط می‌شود، این در حالی است که ارتباطات غیر‌موثر جلوی شکوفایی انسان را می‌گیرد و برای روابط حکم سم را دارد و حتی روابط را تخریب می‌کند. ما درگیر ارتباطات می‌شویم تا هویت پیدا کنیم و با دیگران پیوند برقرار‌کنیم و پیوند‌های خود را عمیق‌تر سازیم و در ضمن مشکلات خود را رفع و امکانات موجود را پیدا کنیم‌. خلاصه اساس زندگی و خوشبختی ما را همین ارتباطات میان فردی می‌سازد. ارتباطات میان فردی مهمترین عامل زیر بنایی روابط هدفمند است.

آیا هیچ به این نکته فکر کرده‌اید که چرا با دیگران ارتباط برقرار می‌کنیم؟ گرایش انسان به‌تعامل برقرار‌کردن با دیگران دلایل زیادی دارد و ارتباط برقرار کردن با دیگران بسیاری از نیاز‌های او را بر طرف می‌سازد‌. انسان در طول رشد خود پیوسته برای بقاء و رشد خویش محتاج ارتباط است. ما از طریق ارتباطات نیاز‌های اساسی خود را بر‌طرف می‌کنیم؛ یعنی گرسنگی و تشنگی و نیاز‌های جنسی‌مان را بر طرف می‌کنیم.

ارتباطات‌، نیاز انسان به امنیت و آرامش را نیز برطرف می‌کند. همه انسان‌ها به‌دنبال یافتن کسی هستند که با آنها احساس خوشبختی کنند و از زندگی با آنها لذت ببرند و در کنار آنها تجارب بیشتری کسب کنند. ما نیاز به‌معاشرت با دیگران و پذیرش و تایید آنان داریم ضمن اینکه دوست داریم دیگران را بپذیریم و آنها را تایید کنیم. نقطه مقابل این، نیاز تنهایی است که احساس دردناکی هم هست. تعامل با دیگران باعث می‌شود احساس کنیم از لحاظ اجتماعی سالم و بخشی از گروه‌های مختلف هستیم. به‌کمک ارتباطات ما خویشتن و هویت خود را نیز شکل می‌دهیم (‌من در این جهان کیستم‌؛ چگونه فکر، احساس و رفتار می‌کنم و چه نقشی در ارتباط با دیگران دارم و دیگران چگونه مرا می‌بینند).

ارتباطات ما را در راه کمال کمک می‌کنند. غالبا اولین بار در تعامل با دیگران است که توانایی‌های خود را می‌شناسیم، توانایی‌هایی که تا پیش از آن اثری از آنها نبوده است. شاید اولین کسی را که به شما گفته با استعداد هستید بیاد آورید، همان کسی که شما را تشویق کرد آن استعداد را در خودتان پرورش دهید. همچنین دیگران به ما کمک می‌کنند تجارب و طرز فکر‌های جدیدی داشته باشیم. گفتگو با دیگران باعث می‌شود افق دیدمان در مورد خودمان و ارزش‌ها‌، روابط، وقایع و شرایط گسترش یابد. در نتیجه ما به‌رشد و کمال بیشتری دست یابیم.

در دنیای امروز، ما نیاز داریم راه و رسم زندگی در یک جامعه بسیار متنوع را بیاموزیم. دنیای ما از اقوام، جنسیت‌ها،طبقات اجتماعی، سلایق جنسی، گرو‌های سنی و افرادی با توانایی‌های متفاوت تشکیل شده است. برای زندگی و عملکرد موثر در چنین دنیای متنوعی محتاج و متکی به‌ارتباطات هستیم. از طریق تعامل با دیگران است که می‌توانیم تجارب و سبک‌های متفاوتی از زندگی را داشته باشیم. در ضمن تعامل با یکدیگر به تفاوت‌ها و شباهت‌های خویش پی می‌برند و از این رهگذر در مسیر کمال گام بر می‌دارند.

ماهیت ارتباط

ارتباط” مفهومی” است که از درون فرد برخاسته و به میان دیگران راه یافته و همانطور که بعداً می‌آید به دیگران انتقال یافته است. پس در اصل اعتقاد بر این است که، ارتباطات برخی از مفاهیم و تفکرات و معانی و یا به‌عبارت بهتر پیام‌ها را به دیگران و یا میان عموم مردم گسترش می‌دهد.

ارتباطات را می‌توان “‌فرایند تفهیم و تفاهم و تسهیم معنی‌” درنظر گرفت.  در این تعریف ارتباط به‌عنوان فرایند به‌کار‌گرفته شده است زیرا آن را فعالیتی که با کنش، دگرگونی، مبادله و حرکت سروکار دارد می‌دانند. ارتباطات با تفهیم سرو کار دارد. اشخاصی که با ارتباطات سروکار دارند باید بدانند و این نکته برای خود آنها نیز تفهیم شده باشد که چه می‌گویند و چه می‌شنوند. برای همه ما بارها اتفاق‌افتاده است که پیام گوینده را دقیقا تکرار می کنیم، بی آنکه اثری بر ما بگذارد در نتیجه ارتباط شکل نمی گیرد مگر آنکه پیام‌ها فهمیده شوند. یعنی هم خود فرد معنی پیامی را که می‌خواهد انتقال بدهد بداند و هم بتواند به مخاطبان خود بفهماند که چه می‌خواهد بگوید و منظور چیست. ارتباطات به تسهیم معنی نیازمند است. معنی متداول تسهیم، را بین مردم در نظر بگیرید: انسان‌ها غذای خود را با دیگران سهیم می‌شوند، انسان‌ها چیزی را که دوست دارند با دیگران در میان می‌گذارند و آنها را نیز در آنچه دوست دارند شریک و سهیم می‌کنند. تسهیم هدیه‌ای است که انسان ها به دیگران می‌دهند. این عمل اهدا ممکن است با خود نیز باشد. وقتی که ما درشرایط کاملا آرام‌بخش و دل‌چسبی خود را قرار می‌دهیم، یا هنگامی که در رویاهای خود فرو می‌رویم، وقتی که ما به آینده خود و اهداف بلند مدت خویش می‌اندیشیم، چیزی را با خود در میان نهاده و یا با خود قسمت می‌کنیم. این تسهیم با خود برای ما  “‌ارتباط با خود” را پدید می آورد و تسهیم با دیگران آن چیزی است که به نام” ارتباط با دیگران” شناخته شده است.

– ادامه دارد… –