تأثیر مدیتیشن در سلامت و کسب آرامش!!
معصومه خسروی
استرس زیاد و پاسخ طبیعی بدن به استرس برای طولانی مدت، خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند افسردگی و بیماری قلبی را که ریشه در استرس دارند افزایش می‌دهد. حضور ذهن و مراقبه موجب کاهش استرس در فرد شده و می‌تواند به تنظیم پاسخ طبیعی بدن به استرس کمک کند و در نهایت خطر و شدت بیماری‌های مرتبط با استرس را کاهش دهد. مطالعات و پژوهش‌ها نشان می‌دهند که تمرین حضور ذهن و مراقبه، طیفی از مشکلات سلامتی ذهنی و بدنی را بهبود می‌دهد؛ ولی این‌که چگونه این‌کار را انجام می‌دهد، هنوز روشن نیست. انجام مدیتیشن کمک می‌کند تا خستگی و اضطراب کم شده و کیفیت زندگی و توانایی ذهنی بهبود یابد. بخصوص مدیتیشن با ذهن آگاه و بیدار و آرام، می‌تواند موجب شود تمرین کنندگان مهارت کنترل استرس در رویاروی با مشکلات روزمره پیدا کنند و توانایی حل مساله و سبک‌های مقابله‌ای آنان بهبود یابد.
مطالعه‌ای جدید از دانشگاه کالیفرنیا- لس آنجلس نشان می‌دهد که قشر مغز افرادی که به صورت بلندمدت مدیتیشن انجام می‌دهند، شکنج یا چین‌خوردگی بیشتری نسبت به دیگران دارد. بنا به کشفیات صورت گرفته، چین‌خوردگی مغز با هوش شخص در ارتباط است. محققان بر روی مغز ۵۰ نفر از افرادی که مدیتیشن یا مراقبه انجام می‌دهند و ۵۰ نفر که مدیتیشن انجام نمی‌دهند، اسکن ام‌آرآی انجام دادند. آن‌ها کشف کردند که مغز مراقبه‌گران، از شکنج بیشتری نسبت به دیگران برخوردار است و همچنین در میان مراقبه‌گران، مغز کسانی که سال‌های بیشتری مدیتیشن انجام داده‌اند، دارای شکنج‌های بیشتری می‌باشد. الین لودرز، از محققان این مطالعه در گزارشی مطبوعاتی بیان کرد،”مراقبه‌گران، در درون‌نگری، هوشیاری و همچنین کنترل احساسات و تسلط بر خود، افرادی چیره‌دست هستند، بنابراین، این یافته‌ها منطقی بوده و هر چه شخص، مدت بیشتری مدیتیشن انجام دهد، مقدار چین‌خوردگی در بخش اینسولای مغز افزایش می‌یابد.”
هم‌اکنون محققین مدلی را بررسی کرده‌اند که بیان می‌کند مراقبه، سلامتی را از طریق تأثیر عوامل بیولوژیکی که به کاهش استرس منجر می‌شود، بهبود می‌دهد. این تحقیق، عوامل بیولوژیک ارتباط دهندهٔ تمرین مراقبه با کاهش استرس و بیماری‌های ناشی از استرس را توصیف می‌کند. زمانی که فردی دچار استرس می‌شود، فعالیت در قشر جلویی مغز او- که مسئولیت تفکر آگاهانه و برنامه‌ریزی را بر عهده دارد- کاهش می‌یابد؛ در مقابل فعالیت در بخش آمیگدال، هیپوتالاموس و قشر کمربندی قدامی مغز – نواحی که به سرعت، پاسخ بدن به استرس فعال را می‌کند- افزایش می‌یابد. مطالعات نشان می‌دهد که مراقبه، این الگو را در طول زمانی که فرد دچار استرس شده است، از طریق افزایش فعالیت قشر جلویی مغز معکوس می‌کند، که می‌تواند شدت پاسخ طبیعی بدن به استرس را کاهش داده و تنظیم کند.
مطالعات علمی که در پژوهش‌های مختلف صورت گرفته نشان می‌دهد که مدیتیشن متابولیسم و سوخت و ساز بدن، سیستم غدد درون ریز، سیستم عصبی مرکزی، و سیستم اعصاب خودکار را تحت تأثیر قرار می‌دهد. تعداد ضربان قلب و فشار خون کاهش یافته و امواج مغزی آلفا افزایش می‌یابد. همه این موارد موجب کاهش اضطراب و درد می‌شوند. به نظر می‌رسد آرامش فیزیکی و ذهنی حاصل از مدیتیشن در کنترل رفتار تمرین کنندگان تأثیر داشته باشد و بدلیل تأثیر مثبت روی خلق و خوی افراد موجب کاهش روان رنجورخویی آنان شود.
مراقبه واقعی تمرینی از زندگی است که در قالب یک سری مراحل، قابل تعریف نمی‌باشد. جایی برای رفتن نیست بلکه حضور در اینجا و اکنون است. برای رسیدن به آرامش، کافی نیست که یک شگرد یا روش را یاد بگیرید و در آن استاد شوید. چند نکته کلیدی در تمرین مراقبه وجود دارد که می‌تواند برای راهنمایی شما به سوی خود واقعی، طبیعی، آرام و آزادتان مفید باشد:
۱. حد اقل ۲۵ دقیقه وقت آزاد برای مراقبه بگذارید. مطمئن بشوید که در محیط آرامی هستید و کسی مزاحم شما نمی‌شود. در حالتی‌که برایتان راحت است بنشیند (ترجیحاً روی زمین و در صورت امکان شبیه به حالت چهار زانو).
۲. یادتان باشد که در مراقبه، حالت طبیعی و راحتی داشته باشید.
۳. آگاهی خود را به بدن فیزیکی‌تان هدایت کنید. توجه داشته باشید که آگاهی شما به کجا کشیده می‌شود. بگذارید آگاهی شما آزادانه حرکت کند، به‌جای آنکه با زور آن را به محل مشخصی ببرید. آیا هیچ حس خاصی هست که در درون شما غالب باشد؟ اجازه بدهید آگاهی شما آرام بگیرد و بگذارید همانگونه که هست باشد. وقتی که افکار بیرون می‌آیند، بگذارید همانگونه که هستند باشند و آگاهی را بازگردانید. توجه کنید که چگونه احساسات تغییر می‌کنند و آگاهی به‌طور طبیعی بر اساس راهنمای ذاتی و درونی به جای دیگری کشیده می‌شود. بگذارید آگاهی این مسیر را دنبال کند. این مرحله که بر روی لایه‌های مختلف بدن خود کار می‌کنید و ذره ذره به لایه‌های عمیق‌تر می‌رسید، ممکن است مقداری طول بکشد. درحالیکه خرد بدن‌تان شما را راهنمایی می‌کند، همچنان به آن اعتماد کنید. آگاهی، الگوهای انرژی در بدن را محو می‌کند و مغز به تدریج از کنترل خود می‌کاهد.
۴. حواستان به صحنه‌ها یا صداهایی که دریافت می‌کنید باشد. به بیانی دیگر، شما از افکار و احساسات و صداها و غیره آگاه هستید، اما آیا از زمانی که به آن‌ها اجازه می‌دهید همانگونه که هستند باشند و آن‌ها را به حال خود رها می‌کنید، می‌توانید قدرت حضور را احساس کنید؟ این حضور جایی در بدن شما نیست و قابل تعریف و تعیین هم نیست.
۵. در لحظه حال باقی بمانید. گویا شما فقط آگاهی هستید، استراحت کنید. زمانی‌که خودتان را درحال کار کردن روی افکار و احساسات و امیال یافتید، بگذارید همانطور که هستند، باشند. آن‌ها را تنها و معلق به حال خودشان بگذارید تا به هر شکلی که می‌خواهند سرگرم شوند. این کار آگاهی را از اشیاء جدا می‌کند و به شما اجازه می‌دهد حضور و هستی و لحظه حال را بیشتر تجربه کنید.
۶. مراحل ۴ و ۵ را تکرار کنید تا وارد مراقبه شوید. به یک موضوع توجه کنید… بگذارید همانگونه که هست باشد…با آگاهی استراحت کنید…به یک موضوع توجه کنید…بگذارید همانگونه که هست باشد…با آگاهی استراحت کنید.
۷. با گذشت زمان، شما سریع‌تر به حالت آگاهی و حضور می‌رسید. شما از حضوری عمیق‌تر و طولانی‌تر لذت خواهید برد.
۸. از خودتان بپرسید آیا تلاش می‌کنید تجربه خود را به شکلی کنترل کنید. آیا از افکار، احساسات و امیال ویژه‌ای پرهیز می‌کنید؟
۹. حداقل ۲۵ دقیقه را به تمرین اختصاص دهید. اگر تمرین را به‌صورت مرتب انجام دهید و فاصله زمانی بین تمرین‌ها را مرتب کم کنید، در لذت حضور غرق خواهید شد.
به یاد داشته باشید که مراقبه یک تمرین مداوم است و نباید آن را رها کنید. از این سفر لذت ببرید.
منابع استفاده شده:
۱) نشریه اپک تایمز فارسی http://persian.epochtimes.com /
۲) مقاله “مقایسه بهزیستی روانی و اضطراب در تمرین کنندگان چی گونگ با غیر تمرین کنندگان” که توسط دکتر معصومه خسروی در مجله بین المللی انگلیسی Applied Psychology به چاپ رسیده است.
- درباره نویسنده:
- تازه‌ترین‌ها:
In touch with the Iranian cultural diaspora.
Shahrgon is an online magazine for Canada’s Iranian cultural diaspora and Persian-speaking languages.
Shahrgon started working in Vancouver, Canada, in 1992 with the publication “Namai Iran” and then in the evolution of “Ayandeh” and “Shahrvand-E Vancouver,” it transformed into Shahrgon.
Shahrgon; The magazine of the Iranian cultural diaspora;
شهرگان مجله‌ی دیاسپورای ایران فرهنگی در ونکوور کانادا از سال ۱۹۹۲ با نشریه‌‌ی «نمای ایران» آغاز به‌کار کرده و سپس در فرگشتی از «آینده» و «شهروند ونکوور» به شهرگان فراروئید
