تنبور یک ساز جهانی است
حافظ کریمی برگزیده ی نهمین و دهمین جشنواره ی ملی موسیقی جوان در بخش تکنوازی تنبور است. این نوجوان هنرمند ۱۳ ساله هم اکنون دانش آموز کلاس نهم یکی از مدارس ناحیه ۳ کرمانشاه می باشد. حافظ علاوه بر تنبور، در حال فراگیری ساز سه تار بوده و در حال گذراندن آموزش دوره ی ردیف نوازی است. مهمترین عناوین کسب شده توسط این هنرمند نوجوان به شرح زیر است:
ـ نفر اول استان در جشنواره ی هنرهای آوایی دانش آموزان در تکنوازی تنبور، سال ۱۳۹۳
ـ نفر اول نهمین جشنواره ی ملی موسیقی جوان ایران در بخش تکنوازی تنبور، سال ۱۳۹۴
ـ مقام اول استان در جشنواره ی موسیقی مقامی دالاهو به همراه گروه تنبورنوازی کارینا، سال ۱۳۹۵
ـ نفر دوم دهمین جشنواره ی ملی موسیقی جوان ایران در بخش تکنوازی تنبور، سال ۱۳۹۵
گفتگویی با این هنرمند نوجوان انجام داده ایم که می خوانید.
[clear]
ـ ابتدا ساز تنبور را معرفی کنید. تنبور یک ساز قدیمی است با قدمتی در حدود پنج هزار سال. تنبور یک ساز مشرق زمینی است چرا که از چین گرفته تا اروپا و بسیاری از کشورهای دیگر این ساز وجود داشته اما بیشتر سازی مذهبی و متعلق به کردهای یارستان بوده و جایگاه مهمی در نزد این مردم دارد. در حال حاضر به واسطه ی فعالیت های ارزشمند اساتیدی مانند شهرام ناظری، علی اکبر مرادی و دیگر اساتید بزرگوار، تنبور یک ساز جهانی است و خوشبختانه روز به روز استقبال از این ساز کهن بیشتر می شود.
[clear]
ـ با توجه به اینکه تنبور یک ساز مقامی است، حوزه های مقام نوازی تنبور شامل چه مناطقی می شود؟ شامل سه حوزه ی گوران، صحنه و دلفان است که البته می توان حوزه کرمانشاه را نیز به آن افزود که حوزه ی گوران و صحنه بیشتر رواج دارد اما حوزه ی گوران مرکزیت دارد.
[clear]
ـ به نظر شما یادگیری مقام در هر کدام از این حوزه ها اهمیت خاصی دارد یا کیفیت نوازندگی مهم است؟ قطعا کیفیت نوازندگی مهم است. این دسته بندی ها را خود ما ایجاد کردیم این که بعضی ها با تعصب سبک گوران و صحنه را از هم جدا می کنند که کار درستی نیست. چیزی که این دو سبک را از هم جدا می کند اختلافات جزیی است که در مقام ها وجود دارد. کسی که می خواهد نوازنده ی تنبور خوبی باشد بهتر است با دیدگاه مذهبی سراغ این ساز نرود و بعضی تعصبات قومی ـ مذهبی را کنار بگذارد چرا که تنبور فقط مقام نوازی نیست. الان تنبور یک ساز جهانی است و باید فراتر از دیدگاه های مذهبی به این ساز نگاه کرد.
[clear]
ـ با اینکه مقام های تنبور ۷۲ مقام عنوان شده اما در بعضی مناطق این تعداد کم و زیاد می شود. مقام های تنبور در اصل و از گذشته های دور ۷۲ مقام می باشد که شامل مقام های حقانی و مجلسی است حالا ممکن است بعضی ها مقام های مجازی را که در اصل جزء مقام های سرنا هستند به این ۷۲ مقام اضافه کنند یا مقام های حقانی را که با مرکزیت منطقه ی گوران است، کم و زیاد کنند.
[clear]
ـ یعنی مقام های مجازی در این ۷۲ مقام قرار نمی گیرند؟ مقام های مجازی مقام هایی هستند که با سرنا اجرا شده اند و سرنا هم یکی از سازهای محلی قوم کُرد می باشد حالا نوازندگان ماهر تنبور این مقام ها را هم با تنبور اجرا کرده اند و بخشی از مقام های تنبور شده اند مانند خان امیری، جلوشاهی یا سوار سوار و … اما جزء ۷۲ مقام نیستند. مقام های مجازی نسبت به مقام های حقانی و مجلسی دارای ریتم تندتری بوده و تنوع بیشتری هم در اجرا دارند.
[clear]
ـ شما دو سال پیاپی در جشنواره ی ملی موسیقی جوان در بخش تکنوازی تنبور برگزیده شدید، در مورد این جشنواره صحبت می کنید؟ جشنواره ملی موسیقی جوان در حال حاضر معتبرترین جشنواره ی موسیقی کشور است که هر سال با حضور اساتید برجسته ی موسیقی برگزار می شود. در این جشنواره همه ی سازها در سه بخش موسیقی دستگاهی، موسیقی کلاسیک و موسیقی نواحی گنجانده شده و هنرمندان در سه رده ی سنی از ۱۵ تا ۲۹ سال در فضایی سالم و در سطحی بسیار بالا با هم به رقابت می پردازند و دو سال است که ساز تنبور وارد این جشنواره شده.
[clear]
ـ یعنی قبل از آن ساز تنبور در این جشنواره حضور نداشت؟ خیر اما با پیگیری ها و تلاش های زیاد استاد علی اکبر مرادی از دو سال پیش بخش تنبور نیز به جشنواره ی جوان اضافه شده.
[clear]
ـ سطح جشنواره ی امسال با پارسال چگونه بود؟ امسال خیلی بهتر بود چرا که در بخش تنبور نوازنده های خوبی شرکت کرده بودند و رقابت بسیار سخت بود. شرکت کنندگانی که می شناختم نسبت به سال قبل خیلی بهتر و قوی تر شده بودند. البته سازهای دیگر هم به همین شکل بود شما اگر نتایج جشنواره ی امسال را بخوانید می بینید که در بعضی از سازها نوازنده ای به عنوان برگزیده ی اول یا حتی دوم معرفی نشده بودند.
[clear]
ـ داوری بخش تنبور بر عهده ی چه کسانی بود؟ استاد علی اکبر مرادی، استاد کیخسرو پورناظری و استاد علیرضا فیض بشی پور
[clear]
ـ خیلی ها به ساز تنبور صرفا نگاهی سنتی دارند و نوآوری را قبول ندارند. این نظر یا از نداشتن سواد لازم است یا داشتن نگاهی مذهبی و هر سازی که نوآوری نداشته باشد عقب می ماند. اتفاقا تنبور با انجام نوآوری های انجام شده توسط بعضی از بزرگان خیلی ارتقاء پیدا کرده و این کار اگر با سواد لازم و درست انجام شود و اصالت تنبور هم در جای خودش حفظ شود خیلی هم خوب است.
[clear]
ـ شما سه تار هم می نوازید، ساز تنبور چقدر می تواند با موسیقی دستگاهی ارتباط برقرار کند؟ به نظر من نمی توان تنبور را از موسیقی دستگاهی جدا کرد. دستگاه چهارگاه و ماهور را به راحتی می توان با تنبور اجرا کرد یا گوشه های مویه و یا حصار در تنبور اجرا می شوند و حتی مقام غریبی در دستگاه ماهور اجرا می شود. البته در تنبور به علت نداشتن ربع پرده یا همان کُرُن نمی توانیم بعضی از دستگاه ها را اجرا کنیم مانند سه گاه یا راست پنجگاه. و دستگاه های دیگر مانند اصفهان و دشتی بیشتر به صورت مدلاسیون در تنبور اجرا می شوند.
[clear]
ـ و حرف آخر؟ از همه ی اساتیدی که برای تنبور از جان و دل مایه گذاشتند صمیمانه تشکر می کنم. دست همه ی اساتید خودم را هم همیشه می بوسم.
- درباره نویسنده:
- تازه‌ترین‌ها:
In touch with the Iranian cultural diaspora.
Shahrgon is an online magazine for Canada’s Iranian cultural diaspora and Persian-speaking languages.
Shahrgon started working in Vancouver, Canada, in 1992 with the publication “Namai Iran” and then in the evolution of “Ayandeh” and “Shahrvand-E Vancouver,” it transformed into Shahrgon.
Shahrgon; The magazine of the Iranian cultural diaspora;
شهرگان مجله‌ی دیاسپورای ایران فرهنگی در ونکوور کانادا از سال ۱۹۹۲ با نشریه‌‌ی «نمای ایران» آغاز به‌کار کرده و سپس در فرگشتی از «آینده» و «شهروند ونکوور» به شهرگان فراروئید
