سیاست یک بام و ده هوای غربی

نوشته: پَرنیله سول‌هَیم (Pernille Solheim)

ترجمه: عباس شکری

آمریکا از روش های قدیمی برای جلوگیری از پیگرد رهبران اسرائیل استفاده می‌کند

در حالی که هفته گذشته پلیس ایالات متحده تظاهرات مسالمت‌آمیز دانشجویان را با گلوله‌های پلاستیکی و گاز اشک‌آور سرکوب کرد، سناتورهای آمریکایی در جلسه‌ای با دیوان کیفری بین‌المللی[i] (ICC) حضور داشتند.

آنها آنجا نبودند تا پیام دانشجویان را برای پایان دادن به قتل‌عام مورد حمایت غرب در نوار غزه، یا کمک به دادگاهی که از سال ۲۰۲۱ در حال تحقیق از بازیگران سیاسی و نظامی اسرائیلی برای جنایات جنگی احتمالی است، برسانند. آنها آنجا بودند تا به دادگاه و “کریم خان”، رئیس دادگاه کیفری بین‌المللی در مورد صدور حکم بازداشت علیه بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر و دیگر رهبران اسرائیل هشدار دهند.

ایالات متحده ادعا می‌کند که دادگاه فاقد صلاحیت قضایی در مورد اسرائیل است، زیرا این کشور، مانند ایالات متحده، عضو ICC نیست. با این حال، دیوان کیفری بین‌المللی از مدت‌ها قبل اعلام کرده است که صلاحیت رسیدگی به جنایات ارتکابی علیه و توسط فلسطینی‌ها در سرزمین‌های اشغالی و اسرائیل را دارد، زیرا فلسطین به دادگاه پیوسته است.

روسای جمهور اشتباه

زمان زیادی از گذاشتن چوب لای چرخ دادگاه بین‌المللی کیفری نمی‌گذرد. جورج دبلیو بوش، که آغازگر جنگ علیه تروریسم بود، چندین کشور را تحت فشار قرار داد تا متعهد شوند که شهروندان آمریکایی را به دیوان کیفری بین المللی تحویل ندهند. رهبران دولت بوش، ۲۰ سال پس از جنگ غیرقانونی علیه عراق، بدون مجازات باقی مانده‌اند.

دولت باراک اوباما با عضویت فلسطین در دادگاه بین‌المللی کیفری و هرگونه تحقیق درباره اسرائیلی‌ها مخالف بود، در حالی که رئیس‌جمهور قبلی – و احتمال بعدی – دونالد ترامپ یک گام فراتر رفت. او به قاضی‌های دیوان بین‌المللی کیفری نسبت به تحقیق در مورد آمریکایی‌ها و متحدان ایالات متحده هشدار داد و برای کسانی که در مورد جنایات ایالات متحده در افغانستان تحقیق می‌کنند ممنوعیت ویزا اعمال کرد. یکی از افرادی که ممنوع‌الورود شد فاتو بنسودا دادستان آن زمان دیوان کیفری بین‌المللی بود. او همچنین در سپتامبر ۲۰۲۰ تحت تحریم قرار گرفت.

با این‌حال، یک‌سال بعد، او تحقیقات رسمی در مورد اسرائیل و فلسطین را آغاز کرد.

پشتیبانی گزینشی

ایالات متحده در برخی موارد با دادگاه همکاری کرده است، اما معمولاً زمانی که پرونده‌ها مربوط به جنایاتی است که توسط آفریقایی‌ها در کشورهای آفریقایی انجام شده است. در عین‌حال، وزارت خارجه ایالات متحده به افرادی که اطلاعاتی را ارائه می‌دهند که بتواند به دادگاه‌های بین‌المللی در دستگیری افراد خارجی کمک کند، پاداش می‌دهد.

هنگامی که جو بایدن به قدرت رسید، امید جدیدی برای همکاری سازنده‌تر بین ایالات متحده و دیوان کیفری بین المللی به وجود آمد. زمانی که دادگاه در سال ۲۰۲۳ حکم بازداشت ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه را صادر کرد، بایدن تحریم‌ها علیه بنسودا را برداشت و دیوان کیفری بین‌المللی را تشویق کرد. پوتین اولین رئیس دولت غیر آفریقایی بود که توسط دیوان کیفری بین‌المللی کیفرخواست علیه او صادر شد.

دانشگاهیان و کارمندان سابق ارتش ایالات متحده با حضور در رسانه‌ها اعلام کردند که زمان پیوستن ایالات متحده به دادگاه فرا رسیده است.

سپس جنگ غزه آغاز شد – و حمایت شکننده ایالات متحده از دیوان بین‌المللی کیفری سقوط کرد.

حمله جمهوری خواهان

پس از هفت ماه جنگی که دادگاه بین‌المللی دادگستری سازمان ملل آن را یک نسل‌کشی احتمالی می‌داند، شایعات در مورد صدور حکم بازداشت قریب‌الوقوع از سوی دیوان کیفری بین‌المللی علیه اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها به وفور آغاز شده است.

کانال ۱۲ در ماه آوریل گزارش داد که دفتر نتانیاهو یک جلسه اضطراری برگزار کرد که در آن درباره احتمالات توقف دیوان بین‌المللی کیفری بحث کردند. گفته می‌شود که نتانیاهو همچنین در مورد احکام بازداشت احتمالی که برای دستگیری و استرداد در ۱۲۴ کشور جهان قابل اجراست، با وزرای خارجه بریتانیا و آلمان گفتگو کرده است. او خود این احتمال را که دیوان بین‌المللی کیفری رهبران بلندپایه اسرائیل را هدف قرار دهد «رسوایی با ابعاد تاریخی» می‌خواند.

«اسرائیل از رهبران جهان آزاد انتظار دارد که در برابر حمله ظالمانه دیوان کیفری بین‌المللی به حق ذاتی اسرائیل برای دفاع از خود استوار باشد و پایداری نشان دهد. به گزارش الجزیره، وی گفت: ما از آنها انتظار داریم که از تمام ابزارهایی که در اختیار دارند برای جلوگیری از این امر استفاده کنند. چند نفر در حزب دموکرات آمریکا بر این باورند که او باید به دادگاه اجازه دهد کارش را در آرامش انجام دهد.»

سرانجام، هفته گذشته آمریکا وارد میدان شد. آکسیوس گزارش می‌دهد که نتانیاهو و بایدن در مورد احکام بازداشت احتمالی تلفنی گفتگو کرده‌اند و مقامات اسرائیلی گزارش داده‌اند که مقامات فلسطینی را به خاطر حکم بازداشت دیوان کیفری بین‌المللی مجازات خواهند کرد.

نمایندگان کنگره آمریکا نیز به نوبه خود دیوان کیفری بین‌المللی را به عواقب کارشان تهدید کرده‌اند. مایک جانسون، نماینده کنگره، هفته گذشته گفت که این احکام بالقوه “شرم‌آور” هستند و افزود که بایدن باید با آنها روبرو شود و در غیر این‌صورت خطر این را دارد که دیوان کیفری بین المللی همین کار را با رهبران سیاسی، دیپلمات ها و ارتش آمریکا انجام دهد.

به گزارش رویترز، سخنگوی کاخ سفید، کارین ژان پیر اخیراً گفت که ایالات متحده از تحقیقات درباره اسرائیل حمایت نمی‌کند و باز هم صلاحیت دیوان بین‌المللی کیفری بر این کشور را رد کرد.

دادستان‌های دیوان کیفری بین‌المللی بدون نام بردن از اسرائیل یا ایالات متحده در بیانیه‌ای روز جمعه گفتند که هر گونه تلاش برای ارعاب کارکنانش یا جلوگیری یا تأثیرگذاری بر تحقیقات باید فوراً متوقف شود. به گفته دادستان، استقلال دیوان کیفری بین‌المللی «زمانی که افراد تهدید به انتقام از دادگاه یا کارکنان دادگاه می‌کنند» تضعیف می‌شود.همین گزارش می‌افزاید: تهدید علیه دیوان به خودی‌خود ممکن است جرم باشد، به ویژه نقض توافق‌نامه و اساسنامه رم است که مبنای قانونی دیوان بین المللی کیفری می‌باشد.

فشار فزاینده

دیوان کیفری بین‌المللی تا حد زیادی در معرض اراده قدرتمندان جهان است. وقتی دادستان اصلی آقای خان در سال ۲۰۲۱ به قدرت رسید، کم و بیش تحقیقات درباره اسرائیل و فلسطین را به بوته فراموشی سپرد و پرونده‌ها را در قفسه بایگانی گذاشت – چنین مواردی تنها و اغلب در چارچوب فشار متحدان اسرائیل ممکن است.

از ۷ اکتبر، او دیگر قادر به نادیده گرفتن جنایات علیه غیرنظامیان فلسطینی و اسرائیلی نیست. حال پرسش این است که آیا او اجازه خواهد داد که از سوی ایالات متحده تحت فشار قرار گیرد تا حکم دستگیری برخی از قربانیان سطح پایین را هدایت کند و اجازه دهد نتانیاهو، یوآو گالانت وزیر دفاع و هرزی هالوی، رئیس ارتش اسرائیل آزاد شوند.

همچنین باید دید بایدن تا کجا حاضر است برای نجات نتانیاهو پیش برود. آیا علیرغم اعتراضات گسترده دانشجویان و محکومیت فزاینده بین‌المللی، آیا او به صفوف روسای جمهور آمریکا که دشمنان دیوان کیفری بین‌المللی هستند، خواهد پیوست؟

چندین نفر از اعضای حزب او، از جمله پرامیلا جایاپال، معتقدند که او باید به دادگاه اجازه دهد کارش را در آرامش انجام دهد.

انتخاب مسیر بایدن تنها پیامدهایی برای امنیت حقوقی فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها ندارد. تریستینو مارینیلو، که نماینده قربانیان غزه در دیوان کیفری بین‌المللی است، در ماه آوریل گفت که مشروعیت قوانین بین‌المللی در خطر است.

– اگر دیوان کیفری بین‌الملل دنبال مقامات فرودست و رده پایین و جرایم کم‌رنگ‌تر برود، کاری انجام نداده که شکوه و پیروزی برای قوانین بین‌المللی به حساب بیاید. مارینیلو گفت: چنین برخوردی به سُخره گرفتن قوانین بین‌المللی و به‌ویزه قوانین نسل کشی و جنایت علیه بشریت است.

یک بام و دو هوا

این همه در شرایطی رخ می‌دهد که نه تنها آمریکا که همه‌ی کشورهای غربی همه کار می‌کنند مگر آن که اسرائیل محکوم به نسل کشی و جنایت علیه بشریت در غزه شود.

همه کار می‌کنند مگر تلاش برای صلح واقعی. سیاست یک بام و ده هوای غرب اکنون دیگر چون شعله‌های آتش درخشان است و بر کسی پوشیده نیست. این هفته شاهد برگزاری جشنواره یا مسابقه موسیقی یوروویژن در شهر مالموی سوئد هستیم. مردم کشورهای شرکت کننده به دلیل نسل کشی و جنایت علیه بشریت که توسط اسرائیل در غزه رخ داده است، خواهان اخراج اسرائیل و بایکوت این کشور در این مسابقات بوده‌اند. هر یک از کشورهای غربی به بهانه‌ای از پذیرش رای مردمان‌شان سر باز زده‌اند. اما در مورد روسیه به محض این که جنگ با اوکراین را شروع کرد، نه تنها از میدان همین مسابقه موسیقی که در همه رشته‌های ورزشی هم بایکوت و کنار گذاشته شد.

چنین است که هر جا منافع آمریکا تامین شود، تحریم، بایکوت و کنار گذاشتن و حتا دستگیری و اعدام رخ می‌دهد. اما هرگاه این کشور مانند محکومیت اسرائیل مایل به چنین کردازی علیه اسرائیل نباشد، نه تنها این اتفاق نمی‌افتد که کسانی که خواهان این برخورد هستند، ضدیهود شناخته می‌شوند و از کار، دانشگاه و تحصیل نیز محروم خواهند شد.

——————————–

[i] دیوان کیفری بین‌المللی:International Criminal Court  به اختصار ICC)، نخستین دادگاه دائمی بین‌المللی برای رسیدگی به جرایم نسل‌کشی، جنایات علیه بشریت، جنایت جنگی و جنایت تجاوز (به انگلیسی: Crime of Aggression)  است که مقر آن در لاهه، هلند قرار دارد