Advertisement

Select Page

نگاهی بر رمان «من در پرانتز» اثر فریبا صدیقیم

نگاهی بر رمان «من در پرانتز» اثر فریبا صدیقیم

 

رمان «من در پرانتز» نوشته فریبا صدیقیم را در ایام کشدار و تمام نشدنی عید خواندم. رمانی خوش‌خوان و در عین حال پر پیچ و خمی است. نویسنده، خواننده و مخاطب­های خود را دست کم نگرفته و از فضاها و شرایط مهاجرت کاملا آگاه و شاید هم تجربه کرده‌است. از این رو به این نکته اشاره می‌کنم، چون در سال­های اخیر رمان­ها و داستان­های زیادی از نویسندگان ایرانی در داخل ایران با موضوع مهاجرت انتشار یافته که متاسفانه فضای خارج از ایران را با تصورات خود روایت می­کنند و بالتبع خواننده در لحظه اول درمی­یابد که داستان هیچ بویی از واقعیت ندارد و از این رو مورد اقبال قرار نمی­گیرد و چه بسا رمان تا به آخر توسط مخاطب خوانده نمی­شود.

اما در رمان «من در پرانتز» بدین گونه پیش نمی­رود و خواننده قدم به قدم و آرام آرام با دلیل و مدرک، علت احساسات شخصیت اول داستان، یعنی نیلوفر را در می­یابد. هر انسانی روایت‌گر زندگی خود است و تجربه خاص خود را دارد. شاید هیچ آدمی به شکل ایده­آل که روان­شناس‌ها تعریف می­کنند، رشد نکند و شرایط خاص رشد هر انسان منجر به تصمیماتی خاص، خواه اشتباه یا درست در زندگی او باشد. نویسنده کاملا با شرایط زندگی، مشکلات و مسائل در داخل و خارج از ایران آشناست.

تعریف خوشبختی و معیارهای انسان موفق نیز در ایران با رشد علم و جامعه تغییر یافته. شاید در چند دهه قبل معیار خوشبختی زن یا مرد داشتن خانواده و چند بچه قد و نیم قد بود، اما در عصر حاضر، انسان موفق کسی است که بتواند از لحاظ مالی و روحی مستقل باشد و روی پای خود بایستد و به‌هیچ احدی غیر از خود متکی نباشد، و خود مسبب حال خوب و بد خود باشد. در ایران اما این معیار – خاصه برای زن­ها – بسیار سخت دست یافتنی است. محال نیست، اما با جان کندن میسر می­گردد. با این حال معیارهایی مانند وفاداری، تعهد و سر حرف و قول خود ماندن هنوز در میان ایرانی­ها ارزش محسوب می­شود، گر چه حتی نانوشته باشد و شاهدی میان دو نفر نباشد.

در هر حال فضای داستان خیلی ملموس توصیف شده. خواننده همراه‌ و پا به پای نویسنده و شخصیت‌های داستان روایت را پیگیری می­کند. در عین حال داستان شرایط و فضاها را دائم با استفاده از توصیف­های تمثیلی، استعاره و تلمیح روایت کرده است. نویسنده خود به گونه­ای ایرانی­وار داستان را نوشته است. شرم و حیا جزئی جدا نشدنی از شخصیت­های ایرانی­ها است. در لفافه سخن گفتن و اشاره کردن. نویسنده مو را توصیف می­کند و خواننده خود باید تا به آخر پیچش مو را خوانده باشد.

نوع روایت نویسنده فارسی زبان با رمان­های انگلیسی زبان فرق می­کند، شاید نویسنده آگاهانه مسائلی را در پرده و یا با استفاده از ایما و اشاره روایت کرده است. شرم و حیای ایرانی در لابه لای خط‌های رمان موج می­زند. شاید این نوع روایت و شرم و حیا در نوشته­ها ریشه تاریخی و فرهنگی در نویسندگان ایرانی دارد. چه تیغ سانسور روی گردن قلم باشد، چه نباشد، داستان این گونه روایت شده است و به نوعی بر جذابیت رمان افزوده است، گرچه همین سبک نوشتار در ایران مجوز چاپ دریافت نمی کرد.

نوع روایت و استفاده از حشرات و جانوارن و توصیف خواب­های آشفته به گونه­ای که داستان را با دخمه­های پرپیچ و خم و تاب دنبال می­کنیم به مانند شخصیت ایرانی­ها است. ایرانی­ها شخصیت­های پیچیده­ای دارند. باید ساعت­ها و روزها کنکاش کنی تا بتوانی شخصیت­های تو در توی آنها را بشناسی و تشخیص بدهی الان با کدام شخصیت طرف رو در رو شده­ای.

خواندن این رمان شاید برای خیلی از خواننده­ها به نوعی تراپی باشد، بخصوص اگر در رابطه­ای سمی یا اشتباه گرفتار شده باشند. اینکه چطور رابطه­ای را که از بن و ریشه غلط است را به پایان برد.

رابطه زن و مرد گاهی خیلی پیچیده­تر از آن است که بتوان آن را روایت یا قضاوت کرد. هیچ‌گاه نمی‌توان رابطه زن و مردی را به درستی قضاوت کرد، چون در نهایت آن دو فقط از خود و همه اتفاقاتی که بینشان افتاده خبر دارند، اما اینکه بتوان از رابطه‌ای سر سلامت بیرون آمد بدون هیچ گزندی، خیالی باطل است و از همه دردناک­تر شرایط بعد از جدایی است.

رمان گرچه در رده­ی پست مدرن جا می­گیرد اما به مانند رمان­های پست مدرن تمام نمی­شود و پایانی باز ندارد که خواننده تفسیر خاص خود را داشته باشد، بلکه حتی در آخر نیلوفر مانی را بعد از چند سال در خیابان می­بیند.

رمان «من در پرانتز» را می­توان با رویکرد روانشناختی نیز مورد بررسی قرار‌داد. بخصوص نظریه روان کاوی فروید که دیدگاه روان تحلیلی را مطرح کرده است. شخصیت­های مختلف داستان را می­توان از زوایای مختلف از لحاظ روان کاوی مورد تحلیل و بررسی قرار داد.

از نویسنده کتاب به خاطر به اشتراک گذاشتن رمان در ایام عید نوروز بسیار سپاسگزارم.

لطفاً به اشتراک بگذارید
Advertisement

تازه‌ترین نسخه دیجیتال شهرگان

تازه‌ترین نسخه‌ی دیجیتال هم‌یان

آگهی‌های تجاری:

ویدیوی تبلیفاتی صرافی عطار:

شهرگان در شبکه‌های اجتماعی

آرشیو شهرگان

دسته‌بندی مطالب

پیوندها:

Verified by MonsterInsights
)?$/gm,"$1")],{type:"text/javascript"}))}catch(e){d="data:text/javascript;base64,"+btoa(t.replace(/^(?:)?$/gm,"$1"))}return d}-->