زغال سنگ COAL : آدِر لُرد Audre Lorde

 

زغال‌سنگ

من

گفته شده که سیاه است و

اهل ژرفای زمین.

آشکاریِ مختلفی وجود دارد

چگونه ذره‌ای الماس در گره زلف آتش نمایان می‌شود

چگونه صدا واژه‌ای رنگی می‌شود

چه کسی برای گفتن، چه چیزی می‌پردازد.

 

برخی از واژه‌ها آشکارند

چونان الماسی روی پنجره‌های شیشه‌ای

آواز خوانان به گاهِ گذار خورشید از پنجره

زان‌پس، وازه‌هایی‌اند چسبیده بر کاغذ

در کتابی سوراخ شده – بخرید، امضا کنید و پاره کنید –

و هر چه بخواهد اتفاق می‌افتد

ریشه اما، باقی می‌ماند

دندانی خراب و کشیده شده با لبه ناهموار.

چند واژه در گلویم زندگی می‌کنند

چون افعی برای پرورش. دیگران خورشید را می‌شناسند

در جستجوی‌اند مانند کولی‌ها در زبانم

میان لبانم منفجر می‌شوند

مثل گنجشک‌کانی که از صدف می‌جهند.

برخی واژه‌ها

گیج‌ام می‌کنند.

 

عشق کلمه‌ای است؛ نوع دیگری از شفافیت-

چونان الماسی در گره شعله‌ی آتش

سیاه‌ام من چون از تبار درون زمین‌ام

حرف‌ام را برای لعلی

در نور درخشان خود ببر.

***

درباره آدر لرد

آدر لرد که خود را “سیاهپوست، لزبین، مادر، جنگجو، شاعر” توصیف می‌کند، در ۱۸ فوریه ۱۹۳۴ در شهر نیویورک متولد شد. او که دختری از والدین مهاجر هند غربی است، هم زندگی و هم هدایای خلاق خود را وقف مقابله و رسیدگی به بی‌عدالتی‌های جنسیت‌گرایی، همجنس‌گرا هراسی، نژادپرستی و طبقه‌گرایی کرد.

لرد در مورد شروع شاعرانه خود بین نویسندگان زنِ سیاه‌پوست گفت:

«من قبلاً شعر می‌گفتم. شعر می‌خواندم و حفظ می‌کردم. مردم می‌گفتند، آدر، تو چه فکر می‌کنی؟ دیروز چه اتفاقی برایت افتاد؟ و من شعری را می‌خواندم و در جایی از آن شعر احساسی بود که در آن سهیم بودم. به عبارت دیگر من به معنای واقعی کلمه از طریق شعر ارتباط برقرار کردم. و وقتی دیگر شعری را برای بیان احساساتم پیدا نکردم، شروع به نوشتن شعر کردم. آن موقع دوازده یا سیزده ساله بودم.»

 

تحصیلات، ازدواج، و سیاهپوست بودن در دانشگاه سفید پوست

لرد با کسب مدرک لیسانس از کالج هانتر و کارشناسی ارشد هنر از دانشگاه کلمبیا، در دهه ۱۹۶۰ به عنوان کتابدار در مدارس دولتی نیویورک کار کرد. او با ادوین رولینز، مردی سفیدپوست و همجنسگرا ازدواج کرد که از او صاحب دو فرزند شد. این زوج در سال ۱۹۷۰ طلاق گرفتند و دو سال بعد، در سال ۱۹۷۲، لرد شریک قدیمی خود، فرانسیس کلیتون را ملاقات کرد. در این مدت، او همچنین به عنوان شاعر در کالج توگالو شروع به تدریس کرد. تجارب لرد با آموزش و تدریس و جایگاه او به عنوان یک زن سیاهپوست و دگرباش در دانشگاه سفیدپوستان، هم زندگی و هم کار او را بسیار تحت تأثیر قرار داد. کمک‌های او به نظریه دگرباش، نظریه فمینیستی، و مطالعات انتقادی نژادی، با تجربیات شخصی‌اش و با اهداف سیاسی گسترده‌ترش درهم‌آمیخته شده‌اند.

 

مجموعه شعر و اشعار اعتراضی

مجموعه‌های اولیه شعر لرد عبارتند از: اولین شهرها (۱۹۶۸)، کابل‌های خشم (۱۹۷۰)، و از سرزمینی که مردمان دیگر زندگی می‌کنند (۱۹۷۲) – نامزد جایزه کتاب ملی. آثار بعدی او، از جمله فروشگاه و موزه نیویورک (۱۹۷۴)، زغال سنگ (۱۹۷۶)، و اسب شاخدار سیاه (۱۹۷۸)، شامل بسیاری از شعرهای اعتراض‌آمیز قدرتمند بود. او یک بار در ارجاع به آن شعرها گفت:

“من وظیفه دارم حقیقت را آنطور که می‌بینم بگویم و نه فقط پیروزی‌هایم را، نه فقط چیزهایی که احساس خوبی دارند، بلکه درد، درد شدید و اغلب تسکین‌ناپذیر را به اشتراک بگذارم.”

لرد در توضیح «قدرت»، شعری درباره تیراندازی پلیس به یک کودک سیاه‌پوست ده ساله، گفت:

«نوعی خشم در من برخاست. آسمان قرمز شد خیلی احساس بیماری و بی‌پناهی می‌کردم. احساس می‌کردم که اتومبیل را به دیوار خواهم کوبید، با نفر بعدی تصادف خواهم کرد. پس، کنار کشیدم و از رانندگی دست کشیدم. دفتر خاطراتم را بیرون آوردم تا مقداری از خشم‌ام را به کاغذ سفید وارد کنم تا شاید خشم را از نوک انگشتانم بیرون کنم. آن احساسات بیان شده همان شعر است.»

 

جنبش‌های آزادی‌بخش، نظریه کوئیر^* و تجربه

گرایش جامعه مدرن به دسته‌بندی گروه های مردم، نه تنها لرد را به مبارزه با به حاشیه راندن مقولاتی مانند «زن سیاه پوست» و «لزبین» برانگیخت، بلکه او را به یک شخصیت مرکزی برای بسیاری از محافل فعال و جنبش‌های آزادی‌خواه تبدیل کرد. شعر او به دلیل قدرت فراخوان عدالت اجتماعی و نژادی و همچنین به تصویر کشیدن تمایلات جنسی و تجربه نظریه کوئیر معروف است.

لرد در گفتگو با چارلز اچ. روول گفت:

تمایلات جنسی من بخشی از آنچه هستم است و شعر من از تلاقی من و دنیای من سرچشمه می‌گیرد… [سفیدپوست، سناتور محافظه‌کار] اعتراض جسی هلمز به کار من ربطی به ناسزا و فحاشی ندارد… یا حتی در مورد رابطه جنسی. شعر من درباره انقلاب است و تغییر.»

 

آثار منثور و مضمون بزرگداشت تفاوت‌ها

لرد به همان اندازه که شاعر بود، نثرنویسی برجسته بود. او در سال ۱۹۸۲ رمان “زمی: املای جدید نام من” را منتشر کرد که توسط ناشران به عنوان “بیومیتوگرافی، ترکیبی از عناصر تاریخ، زندگی نامه و اسطوره” توصیف شد. نثر غیرداستانی گردآوری شده توسط لرد Sister Outsider: Essays and Speeches (1984)، به متنی متعارف در مطالعات سیاه پوستان، نظریه کوئیر و مطالعات زنان تبدیل شده است، و A Burst of Light (1988)، مجموعه دیگر مقالات او، برنده جایزه کتاب ملی شد. مجموعه اشعار آدر لرد در سال ۱۹۹۷ منتشر شد.

آلیسون کیمیچ در جمع نویسندگان فمینیست اشاره‌ای به کار لرد داشت و گفت:

«در تمام نوشته‌های اودر لرد، چه غیرداستانی و چه داستانی، یک مضمون به طور مکرر ظاهر می‌شود. این فعال شاعر فمینیست لزبین سیاه پوست به خوانندگان خود یادآوری می‌کند که آنها تفاوت‌های میان مردم را نادیده می‌گیرند. لرد معتقد است این نگاه بسیار خطرناک  است… در عوض، لرد پیشنهاد می‌کند، تفاوت در نژاد یا طبقه باید به عنوان “دلیلی برای سرور، شادی و رشد” باشد.

لرد در ۱۷ نوامبر ۱۹۹۲ در سنت کروکس درگذشت. در یک مراسم نامگذاری آفریقایی قبل از مرگش، او نام گامبا آدیسا را انتخاب کرد که به معنای “جنگجو: او که معنای خود را می‌شناسد” است.

 

توضیح:

نظریه‌ کوئیر مجموعه‌ای از عقاید بر پایه‌ی این امر است که هویت‌ها ثابت نیستند و نمی‌توانند مشخص‌کننده‌ی خصوصیات یک انسان باشند. طبق این نظریه، به‌طور کلی صحبت کردن در مورد گروهی تحت عنوان «زنان»، «همجنسگرایان» و غیره، بی‌مفهوم است، چرا که هر هویتی متشکل از تعداد زیادی عناصر مختلف است و پیش‌فرض این که بتوان انسان‌ها را بر پایه‌ی یک هویت مشترک طبقه‌بندی کرد بسیار اشتباه است. این نظریه پیشنهاد می‌کند که انسان‌ها مفاهیم مربوط به هویت‌های ثابت را به گونه‌های مختلف و مبتکرانه زیر سؤال ببرند.

نظریه‌ی کوئیر تا حدودی بر پایه‌ی اثر جودیت باتلر تحت عنوان «آشفتگی جنسیتی و آثار میشل فوکو است.

باید توجه داشت که نظریه‌ی کوئیر نام دیگری برای نظریات دگرباشی نیست، بلکه با کمک نظریه‌ی کوئیر می‌توان پیش‌فرض‌های مربوط به جنسیت، جنس گونگی و همجنسگرایی را مورد سؤال قرار داد.

—————-

منبع:

COAL by Audre Lorde (mutkovska.wixsite.com)