معدن طلا دارایی پنهان افغانستان
دارایی پنهان افغانستان؛ آیا سرمایه‌گذاران قادر به استخراج این معدن طلا خواهند بود؟
نویسنده: بل پلاتن*
برگردان: عبدالرحیم احمد پروانی
افغانستان در یک شب از یک کشور تبعیدشده سیاسی به بارزترین و داراترین کشور روی زمین مبدل گشت. اما آیا این کشور کوهستانی که به یک صحرای جنگ‌زده می‌ماند و بیشتر به پناه‌دادن تروریستان و صدور تریاک معروف است، می‌تواند به یک صادر‌کننده عمده اقتصادی مبدل شود؟
جیولوجیست‌های امریکایی به کشف یک تریلیون ذخایر معدنی دست‌نخورده در افغانستان موفق شده‌اند. براساس گزارش نیویارک‌تایمز، سرمایه‌های زیرزمینی افغانستان شامل مقادیر بزرگ آهن، مس، طلا و لیتیوم است که می‌تواند افغانستان را به یکی از مهم‌ترین مراکز معدنی جهان تبدیل کند ـ به کشوری در حد استرالیا، کانادا و امریکای لاتین.
جنرال دیوید پترویس، فرمانده مرکزی نیروهای ایالات متحده امریکا به «تایمز» گفته بود: «در این‌جا ظرفیت‌های خیره‌کننده‌ی موجود است. البته «اگر»های زیادی هم وجود دارد، اما من فکر می‌کنم این امکانات بالقوه به‌طور چشم‌گیری قابل توجه است.»
این «اگر»ها شامل جنگ جاری، عدم زیربناها و فساد سیاسی گسترده می‌شود. اما در پهلوی آن، امکانات زیادی برای رشد این کشور نیز وجود دارد.
اگر چه مقامات امریکایی بهای معادن زیرزمینی افغانستان را یک تریلیون برآ ورده کرده‌اند، اما حامد کرزی، رییس‌جمهور افغانستان، در سفری که به واشنگتن داشت، ابراز داشته بود که بهای ذخایر زیرزمینی افغانستان سه‌برابر بیشتر از برآورد امریکایی‌هاست.
چرا این اطلاعات این همه دیر به‌دست آمد؟ معدن‌شناسان شوروی به ارزش ذخایر زیرزمینی افغانستان در سال هشتاد پی‌برده بودند. اما چون در سال ۱۹۸۹ مجبور به ترک افغانستان شدند، این اطلاعات را مکتوم ماندند. گروه کوچکی از دانشمندان افغانستان که نقشه‌های مربوط را در اختیار داشتند، نسبت جنگ‌های داخلی و به قدرت رسیدن طالبان، برای بیست سال آن‌ها را مخفی نگه‌داشتند. این نقشه‌ها پس از اشغال افغانستان، به سروی معادن افغانستان برگردانیده شده که بعدا به‌دست زمین‌شناسان امریکایی افتاد.
اداره سروی معادن ایالات متحده، بررسی‌هایی را از طریق هوا در مناطق ذکر شده (در نقشه‌ها) در سال‌های ۲۰۰۶ و ۲۰۰۷ انجام داد و نیروی کار پنتاگون که به انکشاف فرصت‌های تجاری در عراق کمک کرده بود، به افغانستان منتقل گشت. این گروه نیز در نهایت ارزش تاثیر بالقوه اقتصادی اطلاعات به‌دست آمده را تایید کرد.
وحید عمر، سخنگوی پیشین کرزی (در آن‌زمان) طی یک نشست مطبوعاتی گفته بود که یواس‌جی‌اس یا سروی معادن ایالات متحده امریکا توسط دولت افغانستان استخدام گردیده تا سروی‌ها را انجام دهد که به این ترتیب این پروسه، ابتکار دولت افغانستان است. وی گفت «من فکر می‌کنم که این یک خبر بزرگی برای مردم افغانستان است و ما آرزو می‌بریم مردم افغانستان را روی نقطه مشترکی که برای همه منفعت‌آور باشد، متحد بسازیم. این یک فرصت اقتصادی است که هم مردم و هم کشور در درازمدت از آن بهره می‌برند.»
تصویر دیگری از افغانستان
اطلاعات به‌دست آمده زمین‌شناسی در مورد افغانستان نمی‌تواند اغراق‌آمیز باشد. افغانستان یکی از نادارترین و کم‌تر انکشاف‌یافته‌ترین کشورهای جهان است. درآمد خالص تولیدی افغانستان به دوازده بلیون در سال می‌رسد که یک سوم آن از کشت غیرقانونی و قاچاق مواد مخدر، به‌ویژه تریاک و مورفین و هیرویین که از مشتقات آن‌اند، به دست می‌آید. به‌گفته دفتر قاچاق و جرایم سازمان ملل متحد، افغانستان بزرگ‌ترین تولیدکننده مواد مخدر در جهان است. در حدود چهل درصد از نفوس افغانستان زیر خط فقر زندگی می‌کنند. در حدود هفتاد درصد مردم افغانستان روزانه با دو دالر درآمد، زندگی را به پیش می‌برند. در نتیجه چندین دهه جنگ، زیربناهایی وجود ندارد که به احیا و بازسازی اقتصادی کمک رساند. حتا همین اکنون که انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده امریکا نزدیک می‌شود، درگیری‌هایی نظامی در امتداد سرحد افغانستان و پاکستان جریان دارد. تردید‌های جدی وجود دارد که دولت کرزی که در اثر یک انتخابات غیرعادلانه روی‌کار آمد، بعد از خروج امریکا از کشور، پابرجا بماند.
بعضی از کارشناسان حتا به این نظر‌اند که حال حقیقت در مورد ذخایر هنگفت زیرزمینی افغانستان افشا گردیده، طالبان بیشتر از بیش برای گرفتن قدرت در سراسر کشور مبارزه خواهند کرد.
اما بدون شک دلایلی نیز وجود دارد که ما را به آینده خوش‌بین می‌سازد. از آن‌جا که افغانستان سال‌های زیادی به‌کار دارد تا صنعت استخراج معادن را پی‌ریزی کند، وسعت منابع زیرزمینی افغانستان سرمایه‌گذاران مهمی را حتا قبل از این‌که به بهره‌برداری برسند، به خود جلب کرده است. هجوم علاقه چین به استخراج معادن افغانستان، مصداق بارز این مدعاست.
در سال ۲۰۰۷ گروه میتالوژی چین، روی مس عینک افغانستان که بنابر گزارش‌هایی بزرگ‌ترین منبع دست‌ناخورده مس در نوع خود در جهان می‌باشد، مبلغ سه‌بیلیون دالر سرمایه‌گذاری کرد. چین، به‌عنوان بخشی از قرارداد، توافق کرده است که یک شبکه تولید برق در محل کارخانه ذوب مس اعمار کند تا هم برق مورد نیاز کارخانه را تامین کند و هم در برق مورد نیاز کابل افزایش به عمل آورد هم‌چنین به اعمار یک معدن ذغال سنگ برای تامین سوخت این دستگاه، موافقت کرده است. اعمار سیستم آبرسانی، جاده، منازل، شفاخانه‌ها و مکاتب برای کارگران معدن و خانواده‌های‌شان نیز شامل قراردادی است که با چین امضا شده است. چین هم‌چنین روی پروژه اعمار خط آهن که از مرزهای شمالی افغانستان با ازبکستان شروع شده تا مرزهای جنوبی افغانستان با پاکستان تمدید می‌یابد، کار می‌کند.
این بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری در تاریخ افغانستان است و توسط نظامیان امریکایی که از قبل برای مبارزه با طالبان در آن مناطق مستقر بودند تا مانع نفوذشان به کابل شوند، حمایت می‌شود.
چین که تریلیون‌ها دالر برای سرمایه‌گذاری و اشتهای سیری‌ناپذیر برای تامین سوخت ماشین رشد اقتصادی خود دارد، تردیدی ندارد که به مناطق بحرانی جهان خود را نزدیک سازد. کمپنی ملی نفت چین مناقصه‌ای را که بر سر سرمایه‌گذاری در رام‌الله و حلفاوا عراق در گرفته بود، به نفع خود تمام کرد. چین هم‌چنان در نقاط داغ افریقا نیز فعال بوده است.
یکی از مقامات امریکایی که نخواست نامش افشا شود، به روزنامه مک کلاچی گفته است «اگر این‌ها (رهبران چین) مجموعه بزرگ صنعتی خود را تغذیه نکنند، باعث نارضایتی عامه مردم خواهند شد. ما انتظار رقابت‌های بیشتری را در افغانستان داریم.»
در واقع، با رشد قیمت‌ها در عرصه لوجستیکی، سرمایه‌گذاری در افغانستان سریع‌تر از آن‌چه که ناظران افغانستان پیش‌بینی می‌کنند، صورت خواهد گرفت.
پنتاگون، افغانستان را برای ایجاد سیستم توسعه منابع طبیعی کمک می‌کند. کمپنی‌های حساب‌داری که متخصص عقد قرارداد‌ها در استخراج معادن هستند، برای مشوره دادن به وزارت معادن افغانستان به‌کار گرفته شده‌اند و آمار تخنیکی نیز برای ارایه به
کمپنی‌های چند ملیتی و سایر سرمایه‌گذاران بالقوه خارجی آماده شده است.
استیفن پیترز، یکی از کارمندان استخراج معادن امریکا، گفته است که همه امکانات ساختن یک جامعه مدرن آماده است. اگر ما بتوانیم برای مردم کار ایجاد کنیم و آن‌ها را معاش بدهیم، آن‌ها از زندگی خود راضی خواهند بود.
یادداشت مدیر
افغانستان سال‌های سال نیاز دارد تا از منابع طبیعی خود بهره‌برداری کند. اما یک عنصر است که تمام مارکیت انرژی را به دگرگونی مواجه ساخته است و به‌نام عنصر سوم یاد می‌شود. این عنصر در ساخت دواهای طبی گرفته تا بم‌های هسته‌ای به‌کار می‌رود. گمان زده می‌شود که این عنصر می‌تواند جایگزین ۱۴۸بلیون بیرل نفت شود که ۱۰.۴تریلیون سود به بار می‌آورد.
تقاضا برای دریافت این عنصر شانزده مرتبه زیادتر از توزیع آن است. یک کمپنی که دفتر مرکزی آن در پرینستون ایالت نیوجرسی امریکا موقعیت دارد، بر بیشتر از نیم مارکیت جهان که مشغول تجارت این عنصر‌اند، قفل انداخته است.
* مدیر مسوول نشریه مانی مارنینگ
- درباره نویسنده:
- تازه‌ترین‌ها:
In touch with the Iranian cultural diaspora.
Shahrgon is an online magazine for Canada’s Iranian cultural diaspora and Persian-speaking languages.
Shahrgon started working in Vancouver, Canada, in 1992 with the publication “Namai Iran” and then in the evolution of “Ayandeh” and “Shahrvand-E Vancouver,” it transformed into Shahrgon.
Shahrgon; The magazine of the Iranian cultural diaspora;
شهرگان مجله‌ی دیاسپورای ایران فرهنگی در ونکوور کانادا از سال ۱۹۹۲ با نشریه‌‌ی «نمای ایران» آغاز به‌کار کرده و سپس در فرگشتی از «آینده» و «شهروند ونکوور» به شهرگان فراروئید
