هایکوسرایان آمریکای شمالی؛ پگی ویلیس لایلز
#سینا سنجری
آواز پرنده‌ای محو در آواز پرنده‌ای
برگردان : سینا سنجری
زندگی و هایکوی پگی ویلیس لایلز
جان استیونسون، سردبیر The Heron’s Nest، روزی نوشت: «پگی ویلیس لایلز در ربع آخر قرن بیستم و دهه‌ی نخست این قرن حضوری قاطع در دنیای هایکوی انگلیسی‌زبان داشت. آنانی که آثار منتشر‌شده پگی را می‌شناختند و آن را تحسین می‌کردند، چیزهای فراوان از این آشنایی آموختند.» و در واقع پگی یکی از معتبرترین شاعرانی بود که هایکوی انگلیسی می‌نوشت و میان همه‌ی کسانی که او را می‌شناختند بسیار مورد احترام بود. به گفته‌ی رندی ام. بروکس، ویراستار کتاب او به نام «برای شنیدن باران»، در هایکوی پگی «به نظر می‌رسد زمان در صحنه‌ای ایستاده است که فردا نیز به همان اندازه‌ی صد سال پیش صادق و حقیقی است».
پگی ویلیس لایلز در سامرویل، کارولینای جنوبی، در ۱۷ سپتامبر ۱۹۳۹ به دنیا آمد. پگی مدرک کارشناس خود را از کالج کلمبیا و کارشناسی ارشد زبان انگلیسی را از دانشگاه تولین؛ جایی که او در سال‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۶۱ همکار وودرو ویلسون بود دریافت کرد. او از سال ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۵ سردبیر شعر یک مجله منطقه‌ای در جورجا بود. پگی بیش از ۳۰ سال به طور منظم با مجلات برجسته‌ی هایکو همکاری داشت. او یکی از اعضای قدیمی انجمن هایکو آمریکا بود و با همسرش بیل در تاکر جورجا زندگی می‌کرد و در سوم سپتامبر ۲۰۱۰ بر اثر عوارض سرطان درگذشت.
خواندن نخستین ویرایش مجموعه‌ی گلچین هایکویی که کور ون دن هیوول Cor van den Heuvel منتشر ساخت و هنوز هم از بهترین گردآوری‌های هایکوست، او را نسبت به درخشش و ارزش هایکوی انگلیسی‌زبان متقاعد کرد. از اواخر دهه ۱۹۷۰ آثار او به طور منظم در مجلات برجسته‌ای در ایالات متحده و خارج از آن منتشر می شد. او معتبرترین جوایز هایکو را دریافت کرده است، و هایکوی در بسیاری از گلچین‌ها و آثار کلاسیک هایکو مانند کتاب راهنمای هایکو، نوشته ویلیام جی هیگینسون و گلچین هایکو، ویرایش‌های دوم و سوم، ویرایش شده توسط کور ون دن هوول گنجانده شده‌است. او همچنین داور بسیاری از مسابقات هایکوی انجمن هایکو آمریکا، انجمن هایکو کارولینای شمالی، انجمن شعر جورجیا، انجمن نویسندگان تالاهاسی و سایر گروه‌ها بوده‌است. پگی در طول هشت‌سالی که به عنوان ویراستار در «آشیانه‌ی حواصیل» مشغول بود، توانست بر افراد زیادی تأثیر بگذارد. کا او در هایکو همچنان بر دیگرانی که هستند یا خواهند آمد تأثیر خواهد گذاشت.
پگی زمانی نوشت: “گاهی اوقات ما بیش از اندازه می‌نویسیم یا می‌گوییم. کلمات مانع می شوند… یک هایکوی خوب فقط باید کلمات کافی و مناسب را در خود بپذیرد نه بیشتر. تا گوهر و جان زمان و مکانی ویژه را بازافرینی کند و آن را برای همیشه در دسترس نگه دارد.”
چند هایکو از پگی ولس لایلز:
۱
شب تابستانی
خاموشاندن همه‌ی چراغ‌ها
که آواز باران بشنویم
۲
باد و باران
دستی که دراز می‌کنم
در تاریکی
۳
نوای لالایی
گلبرگ ماگنولیا
گهواره‌ی شب‌تاب‌ها
۴
کاج‌های درخشان
طعم کوهستان
از پیاله‌ی دستانت
۵
در امتداد شب
سخن گفتن از شبیه‌سازی انسان‌ها
برف‌دانه‌ها
۶
دریای پاییزی
عشق دخترکی نوپا
به صدف‌های قهوه‌ای خرد
۷
وداع، نه-
اقیانوسی که می‌کوبد
بر صخره‌ها
۸
روسری مادر
سر می‌خورد از شانه‌هام
بنفشه‌های وحشی
۹
بامدادی آرام
صدایی آونگان
آن‌سوی مرز دید
۱۰
سمفونی نهم بتهوون
پرش قطرات باران
از سنگ‌فرش‌ها
۱۱
آواز پرنده‌ای
محو می‌شود
در آواز پرنده‌ای
۱۲
عطر چای
از فنجانی خالی…
هلال ماه زمستان
۱۳
گرگ‌و‌میش طولانی…
بر گوش زنی می‌درخشد
مرواریدی کوچک
۱۴
تکان‌دادن گلدان
دسته گل رز سرخ
شکل می‌گیرد
۱۵
شب یلدا
پسرم قصه‌ی پریان می‌خواند
برای فرزند بدنیا نیامده‌اش
۱۶
ماه مه‌آلود
راهبه‌ای سفر می‌آغازد
با نگاهی به پشت‌سر
۱۷
پنجره‌ای باز
آواز بی‌واژه‌ی زنی
از جایی
۱۸
دست بر چانه…
کتاب خودش برای خودش
ورق می‌خورد
۱۹
قطرات شبنم
بر گل سرخی تاریک
بازتاب‌های ما
۲۰
آرامگاه خانوادگی
پسرک به خواندن نام میانی‌ش
بر کهن‌ترین سنگ مزار
۲۱
برگ‌های زرد
دخترک لی‌لی بازی می‌کند
با خودش
۲۲
روز اسباب‌کشی
پر از شکوفه‌ی سفید
درخت زغال‌اخته
۲۳
نیمه‌شب
قدم‌زنان گربه
بر کلید‌های پیانو
۲۴
نخستین روز گرم
دستکش باغبانی
هر دو دست چپ
۲۵
ایستا
بر لبه‌ی سایه‌اش
غوکی
————
ونکوور – دسامبر ۲۰۲۱
- درباره نویسنده:
- تازه‌ترین‌ها:
سینا سنجری؛ شاعر و منتقد ادبی در سال ۱۳۴۹ در تهران به دنیا آمد. از سنجری تا کنون شش کتاب شعر در قالب های مختلف از غزل و رباعی گرفته تا سپید و آزاد از سال ۱۳۷۸ تا امروز به چاپ رسیده است. او همچنین کتابی در توصیف و شرح شعر سهراب سپهری نوشته است. وی در سال ۲۰۱۱ به کانادا مهاجرت کرد و اینک ساکن ونکوور است. سنجری به تازگی کتاب شعر کوچکی نیز به انگلیسی در شهر ویکتوریا به نام Quantic Somnia به چاپ رسانده است.
او خود را محدود به قالب مشخصی نمی داند و با وجودی که بیشتر غزل سرا شناخته می شود و پیرامون این قالب شعری مقالاتی نوشته است ولی در قالب های دیگر هم طبع و بخت خویش را آزموده است. تازه ترین کتاب پارسی او وست وود نام دارد که با عنوان فرعی یادداشت های روزانه یک نویسنده ناشناس تلاش تازه ی او در راه بردن به شیوه دیگری از بیان و زبان شعری ست.
آثار چاپ شده:
باغ اساطیر – کتاب غزل
عقربه های برنزی- غزل و رباعی و سپید
گل های تاریکی – کتاب غزل
اکالیپتوس تنها- سپید و سایفایکو
وقت های زمان- کتاب رباعی
وست وود – شعر آزاد
گزینه ادبیات معاصر – غزل و رباعی و مثنوی
مکاشفه هشت – به تماشای شعر سهراب سپهری
Quantic Somina: A Collection of SciFaiku
