پاناماگیت
غلامحسین دوانی
انتشار میلیون‌ها سند پیرامون فساد مالی رهبران و سیاستمداران و کسانی که مردم را به اخلاق دعوت می‌کنند ولی خودشان غرق فساد هستند، عمق نهان جهانی سرمایه‌داری را به نمایش گذاشته است. روزنامه زودیچه آلمانی که از طریق یک منبع ناشناس به این اطلاعات دسترسی پیدا کرده و آنرا افشاء نموده، مدعی است که حجم این اطلاعات (۲/۶ ترابایت) حدود ۱۶۰۰ برابر حجم اطلاعات ویکی لیکس (۱/۷ گیگابایت) است که نشان دهنده وسعت عملیات مالی مندرج در این اطلاعات است.
این اطلاعات از شبکه تارعنکبوتی مؤسسه حقوقی « موساک فونکسا» Mossack Fonseca که یک مؤسسه حقوقی بین‌المللی مشاوره‌ی ثبت شرکت و مدیریت منابع مالی است، رسوخ کرده است. اگرچه مدیران ارشد مؤسسه مذکور بلافاصله با انتشار یک بیانیه در صدد حفظ آبروی خود برآمده و مدعی شده‌اند که کلیه عملیات این مؤسسه قانونی و مقررات پولشوئی نیز رعایت شده است، اما انتشار این بیانیه در محافل حقوقی جهان به عنوان فرار به جلو تلقی می‌شود. این اطلاعات مربوط به ۲۱۴ شرکت به ثبت رسیده توسط این مؤسسه حقوقی طی سال‌های ۲۰۱۵ – ۱۹۷۷ بوده که شامل حدود ۱۲ میلیون سند است. مقایسه اطلاعات افشاء شده با اطلاعات مندرج در گزارش Tax justice network نشان می‌دهد که باند فساد جهانی برای فرار مالیاتی و پنهان ماندن فساد از بزرگترین مؤسسات حقوقی، مهمترین مؤسسات حسابداری و معتبرترین بانک‌های جهان همچون Slandard charter, HSBC، City Bank و Bank of America استفاده می‌کنند تا با درهم پیچیدن و ایجاد یک شبکه تارعنکبوتی فساد، تقلب و پولشوئی را در امان نگه دارند. این اطلاعات که به نام مدارک پانامائی (Panama paper) مشهور شده آن چنان زیادست که روزنامه‌ی «زودیچه» از انجمن خبرنگاران بین‌المللی درخواست نموده تا جهت بازنگری آن یک شبکه خاص تشکیل شود.
افشای این مدرک نشان داد که شعار مبارزه با فساد، تقلب و پولشوئی عمدتا برای فریب افکار عمومی به کار برده می‌شود زیرا چگونه امکان دارد در کشوری کوچک نظیر پاناما که کل تولید ناخالص داخلی آن ۴۴ میلیارد دلار (رتبه ۹۲ جهان) است چنین حجم پولی جابجا شود. تحقیقات شبکه عدالت مالیاتی (Tax justice network) نشان می‌دهد که کشورهای سوئیس، انگلستان، آمریکا، سنگاپور، هنگ‌کنک، لوگزامبورگ، ژاپن، لبنان، بحرین، امارات متحده عربی و مناطقی هم چون ویرجین آیلند، ماکائو و مارشال آیلند مناطق هدف فساد و پولشوئی هستند به طوری که اگر ۳۰۰ میلیارد دلار پولشوئی سالانه در امریکا نباشد حجم کسری بودجه آن سر به فلک خواهد زد.
نام بازیگران بالیوود آمیتا باچان و آشوریا باچان نیز در ارتباط با پاناماگیت بیرون آمده‌است
از طرف دیگر در حالی که کشورهای آفریقائی حدود ۱۰۰۰ میلیارد دلار بدهی خارجی دارند، سالانه ۲۰۰ میلیارد دلار فرار سرمایه در قالب فساد و پولشوئی از این قاره به سوی مناطق هدف سرازیر می‌شود.
اگرچه هنوز محتوی بسیاری از اسناد پانامائی افشاء نشده و برخی از افشاگری‌های آن نیز می‌تواند جنبه‌ی سیاسی هم داشته باشد اما حکایت اولیه آن نشان می‌دهد که ۱۴۳ تن از مردان سیاسی جهان ۱۲ تن از رهبران کشورها از بیش از ۵۰ کشور جهان در بیش از ۱۴۰ منطقه موسوم به بهشت مالیاتی (Tax Haven) ثروت خود را پنهان نموده‌اند. جالب آن که کلیه این مناطق بهشت مالیاتی در جهان غرب و عملاً توسط سرمایه جهانی کنترل می‌شوند. انتشار اسامی نمایندگان مجلس عوام انگلستان و رهبران احزاب محافظه‌کار و رئیس جمهور ایسلند (کشوری که به عنوان رتبه‌های نخست مبارزه با فساد مشهورست) نشان دهنده آن است که در صورت فقدان نظارت مردمی و نبود یک مجلس نمایندگان مستقل و وجود سازمان‌های فعال مبارزه با فساد و تقلب، همه ساله شاهد این گونه اخبار خواهیم بود زیرا فساد در جهان نهادینه شده و همه حوزه‌های زیست را همچون فرهنگ، اقتصاد، سیاست و ورزش و هنر در برگرفته است. افشای نام «مسی» و پدرش و باند مافیائی فیفا از جمله این موارد هستند. البته مردم جهان کمابیش حتی قبل از انتشار این اسناد به درستی به بسیاری از این افراد با دیده شک و تردید نگاه می‌کردند و ادعاهای آنان را باور نداشتند. افشای اسامی برخی شخصیت‌های کانادائی نیز به نوبه خود جالب هستند زیرا کانادا نیز در شمار کشورهای مشکوک به پولشوئی به ویژه توسط مهاجران ثروتمند چین و روسی و . . . است. نگاهی به اسامی افرادی که قبلاً هم به فساد شهرت داشتند ولی مورد حمایت جدی غربی‌ها قرار گرفتند منجمله پتروبوروشنکو رئیس جمهور اکراین جای تأمل دارد.
در همین رابطه بخوانید:
دویچه وله: رد پای ایران و “احمدی‌نژاد” در اسناد پولشویی پاناما
- درباره نویسنده:
- تازه‌ترین‌ها:
غلامحسین دوانی؛ پژوهش‌گر اقتصادی و عضو انجمن اقتصاددانان حرفه‌ای بریتیش کلمبیا و از اعضای حسابداران خبره آمریکای شمالی
