گام بلند چین برای حذف دلار از اقتصاد جهان

راه‌اندازی چنین بازاری از سال‌ها قبل در دستور کار چین قرار داشت اما تحقق این رویای دیرینه پس از آن جدی‌تر شد که دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، با وضع تعرفه‌های گمرکی جدید بر واردات کالاهای چینی عملاً جنگ تجاری جدید میان آمریکا و چین را کلید زد.

چین در حال حاضر به طور همزمان بزرگترین واردکننده نفت خام (۸/۵ میلیون بشکه در روز) و بزرگترین دارنده دلار در جهان است به طوریکه طبق آخرین برآوردها، حدود ۶۰ درصد ذخایر ارزی آن را دلار آمریکا تشکیل می‌دهد.

از سوی دیگر، چین با مازاد تجاری ۳۷۵ میلیارد دلاری خود در سال (غلبه صادرات بر واردات) که ترامپ در طول یکسال گذشته بارها ناخرسندی خود را از آن نشان داده، روز به روز بر حجم ذخایر دلاری خود اضافه می‌کند که همین مساله به نوبه خود ارزش پول ملی این کشور را نیز در گذر زمان افزایش می‌دهد.

با چنین پشتوانه‌ای، چین اکنون بازار مختص به خود را برای خرید و فروش نفت خام راه‌اندازی کرده است که در صورت موفقیت در جلب سرمایه‌گذاران خارجی می‌تواند نقش انحصاری دلار را در بازارهای مالی جهان تحت‌الشعاع قرار داده و بزرگترین چالش اقتصادی دهه‌های اخیر را پیش روی آمریکا قرار دهد.

در این میان، آنچه بر نگرانی اقتصاددانان آمریکایی از جنگ تجاری آمریکا با چین اضافه کرده همزمانی این اقدام با کاهش سلطه دلار در جهان است. طبق گزارش صندوق بین‌المللی پول، در حال حاضر سهم دلار از ذخایر ارزی جهان به پایین‌ترین سطح در یک سال گذشته رسیده است.

البته هم‌اکنون نیز دلار آمریکا به این دلیل که بسیاری از بانک‌های مرکزی در سراسر جهان از آن به عنوان پشتوانه پول ملی خود استفاده می‌کنند، بزرگترین سهم (۶۳/۵ درصد) را در ذخایر ارزی جهان دارد اما طبق پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول، چنانچه چین بتواند بازار جدید خرید و فروش به یوآن را به کالاهای دیگری غیر از نفت نیز گسترش دهد، می‌تواند ضمن قطع وابستگی به دلار، سهم خود از ذخایر ارزی جهان را در آینده نه چندان دور به نحو قابل ملاحظه‌ای افزایش دهد.

در حال حاضر، چند شرکت بزرگ نفتی آسیایی پذیرفته‌اند که از ماه‌های آتی قراردادهای نفتی خود را به یوآن منعقد کنند. بر همین اساس، اگر چین بتواند سرمایه‌گذاران و بازیگران بیشتری را به بازار خود جذب کند گام بلندی را در جهت کاهش سلطه دلار بر بازارهای مالی جهان و جایگزین کردن پول ملی خود به جای آن برخواهد داشت.

طبق گزارش رویترز، در صورت موفقیت چین در تحقق این هدف، این بزرگترین تغییرِ تمام دوران‌ها در بازارهای مالی جهان خواهد بود. چنین تغییری البته پیامدهای بی‌شماری برای اقتصاد آمریکا به همراه خواهد داشت که شاید کمترین آنها کاهش تقاضا برای دلار و به تبع آن، افزایش نرخ تورم در این کشور باشد.

شاید اگر چین بتواند شرکت‌های بزرگ نفتی را مجاب کند که قراردادهای خود را به یوآن منعقد کنند، «دلار نفتی» نیز در آینده برای همیشه به فراموشی سپرده شود یا دستکم معنای امروزی خود را از دست بدهد.
[مجله هفته]