سکوت رسانه‌های بزرگ درباره خبر محکومیت مهدی هاشمی رفسنجانی
سکوت خبری درباره ماجرای محکومیت مهدی هاشمی رفسنجانی در کانادا ممکن است به سوءتفاهم‌هایی بزرگ منجر گردد. مثلاً ممکن است مخاطبان گمان کنند "شبکه قدرتمند سیاسی و اقتصادی هاشمی رفسنجانی" با استفاده از نفوذ خود، مانع پوشش رسانه‌ای این خبر شده است. دادگاه عالی انتاریو پس از سال‌ها رسیدگی به یک شکایت، مهدی هاشمی را به تازگی «محکوم» کرده است.
روزنامه گاردین و هفته‌نامه ساندی تایمز به تازگی خبر داده‌اند مهدی هاشمی رفسنجانی از سوی دادگاهی در کانادا به اتهام "دخالت در بازداشت و شکنجه" هوشنگ بوذری در دهه ۹۰ میلادی، به پرداخت خسارت مالی محکوم شده است.
هوشنگ بوذری در شکایت خود اعلام کرده بود در سال ۱۳۷۲ به دعوت مهدی هاشمی رفسنجانی به ایران رفته است اما مدتی پس از ورود به ایران به مدت هشت ماه بازداشت و «شکنجه» شده است. او از فرزند اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام به عنوان یکی از کسانی نام برده که در بازداشت و شکنجه‌اش «دخالت داشته است.»
دادگاه عالی انتاریو پس از سال‌ها رسیدگی به این شکایت، مهدی هاشمی را به تازگی «محکوم» کرده است.
اما چرا این خبر با توجه به اینکه ارزش‌های خبری لازم را داراست، در رسانه‌های بزرگ فارسی‌زبان بازتاب نداشته است؟
آیا این ماجرا یک «داستان خبری باارزش» برای پوشش دادن نیست؟ برای پاسخ به این پرسش ناچار هستیم به چند پرسش ساده دیگر پاسخ دهیم:
۱– جالب است؟ داستان خبری باید خواننده، شنونده یا بیننده را متوقف کند تا دست از کارش بکشد و داستان را برای شخص دیگری تعریف کند. خبر محکومیت مهدی هاشمی این‌گونه است.
۲– کسی از شما میخواهد که صدای این موضوع را در نیاورید؟ اگر بعد از اینکه همه مصاحبه‌ها و تحقیقات را انجام دادید و خواستید به سراغ مصاحبه شونده اصلی بروید ولی او جواب تماسهای شما را نداد یا به سئوالاتتان پاسخ نداد، بدین معناست که این شخص از چیزی که ممکن است داستان شما فاش کند، میترسد یا چیزی را مخفی میکند. مهدی هاشمی رفسنجانی دقیقاً همین رفتار را انجام می‌دهد. او کمتر حاضر می‌شود در برابر اتهاماتی که علیه او وجود دارد، به پرسش‌های رسانه‌های مستقل پاسخ دهد.
۳ –آیا داستان شما همه چیز را عوض میکند؟ اگر این داستان را تعریف کنید چیزی عوض می‌شود؟ زندگی بقیه مردم بهتر یا بد‌تر می‌شود؟ اگر بهتر شود نشانه خوبی است. آیا این داستان آینده یک سیاستمدار را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟ خبر محکومیت مهدی هاشمی رفسنجانی بر آینده فعالیت‌های سیاسی او تأثیر خوبی نخواهد داشت. پس چرا رسانه‌ها باید «جرم» شخصی را پنهان کنند که پیش‌تر فعالیت سیاسی داشته و ممکن است در آینده هم بخواهد در وادی سیاست گام بردارد.
۴ –با رویداد تازه مواجه هستید؟ اگر خبری جدید نباشد دیگر خبر نیست. اگر شما برای اولین بار خبری را اعلام میکنید که برای مخاطبان خودتان تازگی دارد پس میتوان آن را خبر نامید. خبر محکومیت فرزند اکبر هاشمی رفسنجانی، تازگی دارد.
۵– اتفاقی غیر معمول است؟ هر روزه اتفاقات زیادی در دنیا می‌افتد، با وجودی که این اتفاقات جدید هستند اما لزوما همه آن‌ها خبر نیستند. مردی بیدار می‌شود، صبحانه میخورد، با اتوبوس به سر کار میرود، همه این اتفاقات افتاده ولی هیچ کدام آن‌ها خبر نیستند و کسی دوست ندارد در مورد آن‌ها در روزنامه چیزی بخواند چون هیچ کدام این اتفاقات غیر معمول نیستند. اتفاقات روزمره و تکراری خبر به حساب نمیآیند. گرچه اگر مردی که در موردش صحبت کردیم مردی ۹۰ ساله بود که هنوز هم هر روز صبح با اتوبوس به سر کار میرود، این مساله غیر معمول می‌شد. درباره فرزندان اکبر هاشمی رفسنجانی اتهامات مالی زیادی مطرح شده است اما این اتهامات هم از سوی هاشمی‌ها رد شده و هم مسئولان قضایی آن‌ها را جدی نگرفته‌اند. تاکنون هیچ یک از فرزندان مرد قدرتمند جمهوری اسلامی در دادگاه‌ها محکوم نشده‌اند. این نخستین بار است که یکی از فرزندان هاشمی رفسنجانی در دادگاهی محکوم شده است، آن هم با اتهامی غیرمعمول: «دخالت در شکنجه و بازداشت.»
۶ – آبا با یک جرم روبرو هستید؟ هر جرمی می‌تواند یک خبر باشد. چه یک تخلف جاده‌ای ساده باشد و چه ورود به زور، قانون شکنی، جعل، تجاوز و یا قتل. البته جرائم جدی‌تر و غیر معمولتر خبرهای بزرگ‌تر و مهمتری هستند. جرم «شکنجه» در زندان، جدی‌تر است و به همان میزان، خبر نیز مهم‌تر است.
۷ – آیا چهره‌ای مشهور است؟ زنان و مردان مشهور جامعه همیشه خبرساز هستند. این افراد در انظار عموم چه کار میکنند، چطور زندگی میکنند و چه شکلی هستند برای خیلی‌ها جالب است. همچنین برای افراد جامعه جالب است اگر این افراد قدرت خود را از دست بدهند، پول خود را از دست بدهند یا در یک رسوایی گرفتار شوند. مهدی هاشمی رفسنجانی چهره‌ای مشهور است که اکنون گرفتار یک رسوایی درباره «دخالت در شکنجه» شده است. مردم می‌خواهند بیشتر در این باره بدانند.
با وجود همه این دلایلی که وجود دارند، رسانه‌های بزرگ می‌توانستند به خبر محکومیت مهدی هاشمی رفسنجانی بپردازند که البته هنوز هم دیر نشده است.
سکوت خبری درباره این ماجرا ممکن است به سوءتفاهم‌هایی بزرگ منجر گردد. مثلاً ممکن است مخاطبان گمان کنند "شبکه قدرتمند سیاسی و اقتصادی هاشمی رفسنجانی" با استفاده از نفوذ خود، مانع پوشش رسانه‌ای این خبر شده است.
رسانه‌ها برای حفظ «اعتماد مخاطب، رعایت استقلال و وفاداری به شهروندان» بهتر است از کنار این خبر مهم، چشم بسته عبور نکنند.
*محمدرضا نسب عبداللهی، سردبیر نیوزبان
[گویانیوز]
- درباره نویسنده:
- تازه‌ترین‌ها:
In touch with the Iranian cultural diaspora.
Shahrgon is an online magazine for Canada’s Iranian cultural diaspora and Persian-speaking languages.
Shahrgon started working in Vancouver, Canada, in 1992 with the publication “Namai Iran” and then in the evolution of “Ayandeh” and “Shahrvand-E Vancouver,” it transformed into Shahrgon.
Shahrgon; The magazine of the Iranian cultural diaspora;
شهرگان مجله‌ی دیاسپورای ایران فرهنگی در ونکوور کانادا از سال ۱۹۹۲ با نشریه‌‌ی «نمای ایران» آغاز به‌کار کرده و سپس در فرگشتی از «آینده» و «شهروند ونکوور» به شهرگان فراروئید
