ما شهروندیم

بگذارید برای لحظاتی چند، از این جهان و آنچه که هست، فاصله بگیریم و به آنجایی برویم که اگر این‏گونه نبود.

خود را مهاجری تصور کنید، غریب در سرزمینی غریبه، ناآشنا و یا کم‏آشنا با زبان محلی و به شدت نوستالژیک خانه و کاشانه‏ای در پشت‏سر باقی گذاشته. در خانه‏ی خود محروم از حقوق ابتدایی شهروندی، به حاشیه پرتاب شده و در حاشیه زیسته. در خانه‏ی خود باشی و محروم از همه‏ی حقوق انسانی، دلت به آن خانه بسته و همه‏ی آمال و آرزوهایت آنجاست. دلت می‏خواهد اخبارش را بگیری، به دنبال هم‏زبانی می‏گردی، می‏خواهی با او به گپ و گفتی بنشینی و دستت از همه‏جا کوتاه است… تصورش هم چندان مطلوب نیست.

ما پناهندگان و مهاجران از وطن، که هیچ‏یک، به تأکید می‏گویم، هیچ‏یک به میل و اشتیاقِ خود به سرزمین غریب پا نگذاشتیم، که در سرزمین خود بیگانه و در حاشیه بودیم، که در سرزمین خود «موجودی زیادی» محسوب می‏شدیم، وقتی در سال‏های پیشین، دو و برخی از ما، سه دهه‏ی قبل به سمتِ خارج از خانه فرار و یا مهاجرت کردیم، در چنین وضعی پایمان به «سرزمین غریبه» رسید. نه کسی را داشتیم، نه همزبانی، نه گپ و گفتی و نه خبری. شهروندانی بودیم، بی حق و بی‏ شهر، مهاجرانی بودیم بی مکان و بی‏مسکن. کارگرانی بودیم بی‏کار و بی درآمد.

روزنامه و هفته‏نامه و ماهنامه‏ی ایرانی در چنین شرایطی آغاز به کار کرد. در چنین شرایطی نگرانی‏هامان از خانه را تا حدودی التیام داد، در چنین شرایطی از ظلمت بی‏خبری رهایمان کرد، در چنین شرایطی نیازمان به یافتن همزبانی را تسکین داد. یکی پس از دیگری آمدند و برای هفته‏ای، ماهی و گاه دو هفته‏ای مرهمی بر دردهای غربت‏مان شدند.

سال‏ها گذشت، از پناهندگی و مهاجرت، به صاحبِ ملیت شدن گذر کردیم، از بی‏مسکنی و بی‏کاری و مصائب روزمره‏ی زندگی به تثبیت و استقرار گذر کردیم، از بی‏زبانی و گفتار الکن به روانی و درک و فهم مفاهیم گذر کردیم و … امروز همچنان سودای حقِ اولیه و انسانی خود، حقِ شهروند بودن در سرزمین خود را با خود داریم.

خوشا «شهروند» و بیست سالگی اش، خوشا «شهروند» که با آمدنش هر هفته در گوش‏مان خواند، ما شهروندیم و در سرزمین مادری خود محروم از این حق انسانی.