هزاران چابهاری بدون آب و برق، لابلای کپرها و تایرها روزگار می‌گذرانند
عضو شورای شهر چابهار از وقوع فاجعه آبی در این منطقه خبر داده و گفت: سکونتگاه‌های غیررسمی چابهار عبارتند از محله میرآباد، کوت‌آباد و عثمان‌آباد که بررسی‌ها نشان می‌دهد در محله میرآباد نزدیک به ۲۰ هزار نفر در کپرها زندگی می‌کنند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، مردم شهرستان چابهار از روستاهایش گرفته تا مرکز این شهرستان با مشکلات متعددی سر و کله می‌زنند و فقر در این بخش از کشور چهره‌ی بسیار متفاوت و زشتی دارد. معین‌الدین سعیدی (رئیس شورای شهر چابهار) از فاجعه‌ی آب، فقر، بیماری، اعتیاد و حاشیه‌نشینی در این بخش از کشور سخن گفته و اعتقاد دارد بیش از فقر، این تفاوت‌ها و بی‌عدالتی‌ها هستند که مردم را آزار می‌دهند.
سعیدی، شهر چابهار را مجموعه‌ای سرشار از تناقض‌ها خوانده و با بیان اینکه این شهر از یکسو سرشار از ظرفیت‌های خاص است و از سوی دیگر با چالش‌ها و مشکلات ناشی از توسعه نیافتگی‌های عجیب و غریب روبروست، گفت: اینجا در کنار زیبایی‌های منطقه آزاد، شاهد معضل جدی و روزافزون سکونتگاه‌های غیررسمی هستیم.
این عضو شورای شهر چابهار، بحران حاشیه‌نشینی در چابهار را بی‌سابقه عنوان کرده و ادامه داد: افزایش جمعیت حاشیه‌نشینی نسبت به کل شهر سرعت بیشتری دارد. در حقیقت الگوی رشدِ حاشیه‌نشینان در چابهار، بسیار عجیب و غریب و می‌توان گفت در کل دنیا کم‌سابقه است. در گذشته وجود پدیده حاشیه‌نشینی در منطقه انکار می‌شد و مسئولان وقت اظهار می‌کردند که حاشیه‌نشینان در حقیقت اتباع کشورهای بیگانه هستند و نباید به آنها امکاناتی اختصاص یابد.
سعیدی با بیان اینکه از اواخر سال ۹۳ بالاخره فرماندار در مساله حاشیه‌نشینی ورود کرده و باور کرد بیش از ۹۵ درصد حاشیه‌نشینان منطقه؛ ایرانی هستند و مدارک هویتی ایرانی دارند، افزود: این افراد به علتِ مسدود شدن مرز، خشکسالی و نابودیِ کشاورزی به شهر چابهار مهاجرت کرده‌اند اما هزینه‌های زندگی در شهر به علت وجود جذابیت‌های کاذبی مانند منطقه آزاد، بسیار بالاست و همین امر مهاجران را مجبور به زندگی در حاشیه شهر کرده است.
عضو شورای شهر چابهار با تاکید بر اینکه مهاجرتِ بیش از حد، موجب شده، امروز حاشیه شهر چابهار از متن آن وسیع‌تر باشد، درباره شرایط حاشیه‌نشینان گفت: بیشتر این مناطق، فاقدِ سیستم برق‌کشی هستند و حاشیه‌نشینان مجبور هستند به نامناسب‌ترین و خطرناک‌ترین حالتِ ممکن، از برق استفاده می‌کنند. در سال ۹۳ وزارت نیرو به علت ضررهایِ مالی حاصل از روش‌های غیرِمجازِ بهره‌برداری از برق بالاخره در این مسئله ورود کرد و قرار شد برق حاشیه‌نشینان ساماندهی شود اما این روند بسیار کند بوده و هنوز اکثر این مناطق فاقد برق هستند.
وی با تاکید بر اینکه ساکنینِ سکونتگاه‌های غیررسمی به شدت درگیر مسائل کالبدی و مالکیت زمین هستند و هنوز اقدامات کافی در خصوصِ توانمندسازی آنها صورت نگرفته است، ادامه داد: برخی با چند بلوک برای خود سرپناه ساخته و عده‌ای هم در کپر زندگی می‌کنند، اما هستند افرادی که با گذاشتن چند تایرِ ماشین روی هم، برای خود سرپناه ساخته‌اند. امروز سکونتگاه‌های غیررسمی چابهار عبارتند از محله میرآباد، کوت‌آباد و عثمان‌آباد که بررسی‌ها نشان می‌دهد در محله میرآباد نزدیک به ۲۰ هزار نفر به صورت کپری زندگی می‌کنند.
رئیس شورای شهر، بحران آب را بیش از هر چالشی؛ جدی عنوان کرده و افزود: مناطقِ حاشیه‌نشین چابهار بیش از ۵۰ هزار نفر جمعیت دارد، اما حتی یک متر لوله‌کشی آب هم در اینجا وجود ندارد. شاخص دسترسی به آب در چابهار قابل قیاس با هیچ کجای کشور نیست. شاخص دسترسی به آب فقط ۲۱ درصد است، یعنی ۷۹ درصد مردم از طریق آبرسانی سیار با تانکرها گذران زندگی می‌کنند.
سعیدی با تاکید بر اینکه مسائل و مشکلات آبادان و خرمشهر در حوزهِ آب هرگز قابل مقایسه با چابهار نیست، ادامه داد: مردم در اینجا به بدترین شکل ممکن به آب دسترسی دارند. سهمیه هر فرد، روزانه فقط ۱۵ لیتر است که باز به همه نمی‌رسد. عمده‌ی تانکرها از رده خارج شده‌اند و این امر موجب می‌شود درنهایت روزی ۱۰ لیتر به آنها آب برسد. این ۱۰ لیتر هم برای شست‌وشو و هم برای خورد و خوراک و احشام است آن وقت شهروندان تهرانی روزی ۲۵۰ لیتر آب مصرف می‌کنند، یعنی ۲۵ برابر بیشتر از کسی که در چابهار زندگی می‌کند. این بی‌عدالتی واقعا آزاردهنده است.
عضو شورای شهر چابهار با بیان اینکه شرایط آبی در این قسمت از کشو بسیار رِقت‌بار است، گفت: آب هفته‌ای یکبار به دست مردم رسیده و آنها مجبورند آن را به صورت غیربهداشتی در آب‌انبارها ذخیره کنند. در خیلی از محلات، ماهی یکبار آب می‌آید و واضح است که همه ساکنین حاشیه شهر به شدت درگیر مساله آب هستند.
وی افزود: حاشیه‌نشینان مجبور هستند آب را به صورت آزاد خریداری کنند. در برخی روستاهای مردم مجبورند برای یک تانکر آب تا ۲۰۰ هزار تومان پرداخت کنند. در تمام روستاهای نوارِ ساحلی حتی یک متر لوله‌کشی آب وجود ندارد، بحران آب در چابهار با همه جای کشور تفاوت دارد یعنی اگر ما در همه جا با بحران آب روبرو هستیم، این مساله در چابهار فاجعه‌بار است.
سعیدی «منطقه آزاد چابهار» را یک جاذبه‌ی کاذب دانسته و با بیان اینکه اهالی شهر از سیاست‌های منطقه‌ی آزاد گله دارند، افزود: مدیرانِ منطقه آزاد تا قبل از سال ۹۲ هیچگونه دغدغه‌ای نسبت به شهر نداشتند، البته امروز رویکردشان اندکی بهبود یافته است اما مردم هنوز گله‌مند هستند. منطقه آزاد به‌جای اینکه در تامین آب شهر کمک کند، خود بخشی از آبِ چابهار را مصرف می‌کند. سهم شهر چابهار فقط ۱۸ هزار متر مربع است اما منطقه آزاد، ۴ هزار متر مربع از آن را به خود اختصاص داده است.
عضو شورای شهر چابهار با تاکید بر اینکه منطقه آزاد حداقل باید آب مصرفی خود را تامین کند، گفت: چند تانکر آب از سوی مدیریت منطقه آزاد به شهر اهدا شده منتها هنوز برای تأمین آب مصرفی اقدامی انجام نداده‌اند. امیدوار هستیم منطقه آزاد حداقل آب مصرفی خود را با آب‌شیرین‌کن تامین کرده و مازاد آن را در اختیار چابهار قرار دهد.
وی در پاسخ به این سوال که کیفیت آب مصرفی چگونه است، گفت: وقتی آبی وجود نداشته باشد، بحث کیفیت آن در مرحله چَندم قرار می‌گیرد. در حال حاضر میزانِ دسترسی به آب آنقدر پایین است که ما به کیفیت توجه چندانی نداریم.
سعیدی، ریشه‌ی بحرانِ آب را ناشی از احداثِ سدهای پیشین و زیردان دانسته و با تأکید بر اینکه زمانِ احداث این سدها هیچ فکری برای تامین آبِ ساکنین پایین دستِ آنها نشد، ادامه داد: عملاً سدِ پیشین تبدیل به یک حوضچه برای تبخیر آب شده و مردمی که در پایین دستِ این سدها زندگی می‌کنند از آب محروم شده‌اند. البته با پیگیری‌های صورت گرفته قرار است، در حوزه سدِ زیردان خط انتقالی تعبیه شود و به ما وعده داده‌اند، تا برج ۶ این پروژه به بهره‌برداری خواهد رسید.
وی بهترین راه‌حل، برای چابهار و روستاهای حاشیه دریا را استفاده از آب شیرین کل دانسته و با انتقاد از عملکرد وزارت نیرو گفت: کماکان وزارت نیرو خود را به نشنیدن می‌زند و صدای مردم را نمی‌شنود. اداره بنادر از طریق آب شیرین‌کن برای خود آب تولید می‌کند و پیمانکاراشان اعلام آمادگی کرده که اگر وزارت نیرو برای خرید تضمین دهد، مازاد آب را به شهر می‌فروشند اما وزارت نیرو تضمین خرید به پیمانکار نمی‌دهد.
وی با بیان اینکه چابهار با آسیب‌های اجتماعی به ویژه اعتیاد و ایدز نیز به شدت درگیر است، ادامه داد: آمار غیررسمی از میزان بالای ابتلا به ایدز در چابهار و روستاهای شهرستان حکایت دارد. از سوی دیگر بالاترین میزان بازماندگی از تحصیل در کل کشور متعلق به شهرستان چابهار است. چابهار به لحاظ آمار و سرانه‌های کیفی و کمی آموزش در سطح استان هم در مقام آخر قرار دارد.
وی افزود: شهرستان چابهار در خود استان نیز رتبه بسیار پایینی دارد، برای مثال اگر شاخص سرانه فضای آموزشی در کشور ۶ متر باشد، این شاخص در شهر چابهار تا چندی پیش چهل و ۸ سانتی متر بوده است! البته در حال حاضر کمی پیشرفت کرده و به یک و نیم متر رسیده است، اما در استان سیستان و بلوچستان، شهرستانهای وجود دارند که این شاخص در آنها از ۶ متر بیشتر است. این تفاوت‌ها بیش از فقر ما را آزار می‌دهد.
وی تاکید کرد: از سال ۹۴ اتفاقات خوبی در خصوص دسترسی به امکانات بهداشتی و درمانی در منطقه رخ داد، اما این روند از سال ۹۶ و پس از انتخابات کند شد.
سعیدی با بیان اینکه مطالبه جدی مردم در حوزه بهداشت و درمان ساخت یک بیمارستان است و چابهار فقط دارای یک بیمارستان ۱۸۶ تختخوابی است، ادامه داد: مطالبه جدی مردم در حوزه بهداشت و درمان ساخت یک بیمارستان ۵۴۰ تختخوابی در شهر چابهار بود که هنوز بعد از گذشت چند سال هیچ اتفاقی نیفتاده و مقام عالی وزارت برای کلنگ‌زنی هم به اینجا نیامد. بیمارستان ۱۸۶ تختخوابی چابهار جوابگوی نیازهای این منطقه نیست و باید به صد هزار نفر مراجعه‌کننده خدمات دهد. نیاز منطقه به بیمارستان در چابهار به شدت جدی‌ست و باید هرچه زودتر اتفاق عاجلی در این خصوص رخ دهد.
سعیدی در انتها اشاره‌ای هم به معضل بیکاری و پروژه‌های نیمه‌تمام در چابهار کرده و گفت: دو سال از رسمی شدن مرز ریمدان می‌گذرد اما هنوز هیچ اتفاق شایسته‌ای در این حوزه رخ نداده است. هیچکدام از زیرساخت‌های مرزی شکل نگرفته، اگر این زیرساخت‌ها و سامانه گمرکی فعال شده بود، چنان اشتغالی ایجاد می‌شد که ما حتی می‌توانستیم شاهد مهاجرت معکوس از شهر چابهار باشیم.
وی در پاسخ به این سوال که بیکاری تا چه حد جوانان را به سمت قاچاق سوق داده، از جابجایی‌های میلیونی سوخت در مرز پاکستان خبر داد و گفت: در شهرستان با پدیده‌های عجیب و غریبی در حوزه سوخت روبه‌رو هستیم. از طرفی کشاورزان و صیادان باید از فیلتر انواع قوانین و فرایندهای بوروکراتیکِ وحشتناک برای تهیه سوخت عبور کنند، اما “برخی” به اسم مردم مرزنشین به صورت شبهِ قانونی، میلیون‌ها لیتر سوخت را جابجا می‌کنند.
سعیدی با بیان اینکه به نامِ مردم مرزنشین و به کام یک عده‌ی خاص این سوخت جابجا می‌شود، گفت: مکاتبات زیادی در این خصوص کرده‌ایم اما گوش شنوایی وجود ندارد. الان مرز چنان مسدود شده که دیگر با پدیده سوخت‌بری روبه‌رو نیستم، اما ما اینجا آرزو داریم مرز باز شود تا مردم حتی به قیمت بازی با جان خود، درآمدی کسب کنند. با این‌وجود عده‌ای خاص با استفاده از شبکه‌های شبه قانونی، میلیون‌ها لیتر سوخت به پاکستان می‌فرستند.
- درباره نویسنده:
- تازه‌ترین‌ها:
In touch with the Iranian cultural diaspora.
Shahrgon is an online magazine for Canada’s Iranian cultural diaspora and Persian-speaking languages.
Shahrgon started working in Vancouver, Canada, in 1992 with the publication “Namai Iran” and then in the evolution of “Ayandeh” and “Shahrvand-E Vancouver,” it transformed into Shahrgon.
Shahrgon; The magazine of the Iranian cultural diaspora;
شهرگان مجله‌ی دیاسپورای ایران فرهنگی در ونکوور کانادا از سال ۱۹۹۲ با نشریه‌‌ی «نمای ایران» آغاز به‌کار کرده و سپس در فرگشتی از «آینده» و «شهروند ونکوور» به شهرگان فراروئید
