گزارشی از وضع بحرانی دارو و صنعت داروسازی در کشور
بیماران ایرانی داروهای‌شان را به جای مصرف، در بازار سیاه به قیمت بالا می‌فروشند تا هزینه‌های دیگر زندگی‌شان تامین شود. خبر تکان دهنده و مهیب است.
هفته گذشته رئیس انجمن داروسازان در گفت‌وگویی با بررسی دلایل به وجود آمدن بازار سیاه دارو در ایران گفت:” از دلایل مهم ادامه روند فروش داروهای کمیاب و قاچاق در خیابان ناصر خسرو مشکلات اقتصادی مردم به خصوص بیماران و خانواده‌های آنان است.”
دکتر رهبر مژدهی آذر خبر داد که ما مشاهده می‌کنیم سرپرست خانواده‌ای که فرزند هموفیلی دارد پس از دریافت دارو مثلا از داروخانه ۱۳ آبان به جای اینکه این دارو را برای فرزندش استفاده کند، برای سیر کردن شکم خانواده به دلالانی که در کنار این داروخانه‌ها نیز به وفور وجود دارند، می‌فروشد.
مژدهی‌آذر ادامه داد:” وقتی کسی دارویی با تخفیف دولتی دریافت می‌کند و از آن طرف دچار مشکلات عدیده اقتصادی است مجبور می‌شود برای تأمین زندگی خود داروهایش را که همیشه هم برای آن خریدار وجود دارد، بفروشد.”
بحران دارو نه تنها قشرهای ضعیف و کم درآمد و فاقد حمایت‌های دولتی را دربرگرفته است بلکه جانبازان شیمیایی هم که به نظر می‌رسد از بیمه‌ها و امکاناتی برای تامین داروهای‌شان برخوردار باشند اکنون نه تنها وضعی چون دیگر بیماران دارند بلکه وضع نامناسب تامین دارو، مشکلات جسمانی این سربازان و مدافعان وطن را از پیش بیشتر کرده است.
به گفته رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس خدمات مناسبی در زمینه درمان و داروی جانبازان ارائه نمی شود و این قشر برای دریافت داروهای مورد نیاز خود با چالش جدی مواجه اند.
حسین شهریاری در مورد حمایت دولت در بخش درمان و داروی جانبازان، ایثارگران و خانواده های آنان با بالا رفتن هزینه های دارو اظهار داشته است:” قبل از بروز این مشکلات ، جانبازان تحت پوشش بنیاد شهید بوده اند و صد در صد هزینه هایشان از این طریق پرداخت می شد اما متاسفانه با تصویب برخی قوانین در برنامه پنجم توسعه قرار شد این شرایط برای جانبازانی که تحت پوشش بیمه های تکمیلی و سازمانهای دولتی بوده اند اعمال نشود و این دسته از جانبازان و معلولین از همان بیمه های تکمیلی خود استفاده کنند و چون دستگاه های دولتی منابع کافی را در اختیار نگذاشته اند خدمات مناسب به این عزیزان ارائه نشد.”
بی‌توجهی دولت به بیماران سرطانی
اما در این بین شاید وضعیت بیماران سرطانی نسبت به دیگر بیماران خطیرتر باشد. با وجود آنکه سرطان سالانه ۷۰ هزار نفر را در ایران مبتلا می‌کند و هزینه یک دوره درمان بیمار سرطانی از ۵ تا ۵۰ میلیون تومان تخمین زده می‌شود اما متاسفانه سرطان جزو بیماری‌های خاص در ایران طبقه‌بندی نشده و به همین دلیل داروهای آن که اغلب خارجی هستند زیر پوشش بیمه قرار نمی‌گیرد.
داروهایی که روزبروز با افزایش نرخ ارز قیمت آنها نیز افزایش می‌یابد. به عنوان مثال برخی داروها از جمله متیرا که شش عدد آن اوایل بهمن ماه سال گذشته به قیمت یک میلیون خریده می‌شد اکنون به یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان رسیده است.
علاوه بر قیمت بالای داروهای پرمصرف و البته گران بیماری سرطان همچون تمودال، مرتا و بتافرون، دشواری یافتن این اقلام درد دیگری است که بیماران سرطانی و خانواده‌هایشان را گرفتار کرده است.
هرچند مرضیه وحید دستجردی، وزیر بهداشت چندی پیش با اشاره به لزوم تحت پوشش بیمه قرار گرفتن داروهای گرانقیمت گفت: “سهم بیمه‌ها در تأمین هزینه‌های سلامت مردم فقط ۱۸ درصد است، لذا سازمانهای بیمه‌گر باید بیش از پیش درباره تقبل هزینه‌های سلامت مردم مسئولیت‌پذیر باشند و هزینه‌های داروهای گرانقیمت را بپذیرند.”
وی با بیان اینکه ۳۰ درصد هزینه‌های سلامت مردم مربوط به هزینه‌های دارو است، افزود که داروهای گران قیمت ممکن است ظرف یک ماه فرد را مجبور به پرداخت میلیون‌ها تومان پول کند که این هزینه‌ها با درآمدهایی که مردم دارند اصلا امکانپذیر نیست.”
اما در عمل نه تنها این مشکل حل نشده بلکه به گواه بیماران و مراجعه‌کنندگان به داروخانه، قیمت برخی داروهای بیماران سرطانی در مدت زمان بسیار کوتاه، ۱۰ تا ۲۵ درصد افزایش یافته است.
دولت یارانه دارو را نمی‌پردازد
پاییز سال گذشته یک عضو کمیسیون درمان مجلس از دیرکرد دولت در پرداخت یارانه‌های داروهای سخت درمان و تاثیر آن بر سلامت مردم خبر داده بود.
به گفته وی براساس گزارش‌های کمیسیون درمان کل اعتبار اختصاص یافته به داروهای یارانه‌ای در سال ۸۹ ، ۳۷۰ میلیارد تومان بوده که حدود ۲۰۰ میلیارد آن تا آن زمان یعنی نیمه دوم سال ۹۰ هنوز محقق نشده بود.
همچنین بر اساس اخبار و آمار منتشر شده سالانه بیش از ۱۵۰۰ نوزاد ناشنوا در کشور متولد می شوند که با کاشت حلزون درمان می شوند، اکنون سالی فقط ۵۰۰ پروتز حلزون شنوایی توسط دولت خریداری می شود اما رئیس دولت دهم پارسال قول خرید ۱۵۰۰ دستگاه آن را داد که هنوز عملی نشده است.
محمد تقی خرسندی، رئیس دومین کنگره بین‌المللی کاشت حلزون پیش از این اعلام کرده بود که برای انجام عمل کاشت حلزون بودجه دولتی باید ۳ برابر شود و این موضوع ارتباطی هم با تحریم پزشکی ندارد.
این‌درحالی‌ست که معاون غذا و داروی وزارت بهداشت پیش از آن گفته بود اگر اقدام عاجلی در پرداخت مطالبات صورت نگیرد، سال آینده با مشکل مواجه می‌شویم اما با گذشت نیمی از سال یارانه داروها پرداخت نشد.
همچنین یک عضو هیات رئیسه مجلس سال گذشته اعلام کرده بود:” در صورتی که دولت، ۳ هزار میلیارد تومان از بودجه وزارت بهداشت را نپردازد، سهم مردم در پرداخت‌های هزینه‌های درمانی افزایش می‌یابد.”
به گفته امیدوار رضائی، وقتی بودجه وزارت بهداشت به صورت کامل اختصاص نیابد، مردم دچار مشکل می شوند و وضعیت بیمارستانها هر روز بدتر می‌شود.
رضائی با اشاره به اینکه طبق قانون بودجه سال ۹۰، دولت موظف شده هر زمان نفت را بشکه ای بالاتر از ۸۱ دلار فروخت، یک و نیم دلار از فروش مازاد را به وزارت بهداشت بدهد، اظهار کرد: ” هنوز پس از گذشت نزدیک به هشت ماه، دولت به این تکلیف قانونی عمل نکرده و ۳ هزار میلیارد تومان به وزارت بهداشت بدهکار است.”
پیش از آن نیز یک عضو هیات رییسه کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، گفته بود:” در خوشبینانه‌ترین حالت مردم ۷۰ تا ۸۰ درصد از هزینه‌های درمانی را خودشان می‌پردازند.”
بنا بر اعلام حسن تامینی لیچایی با توجه به اینکه بیمه‌ها هر سال افزایش می‌یابد و از سوی دیگر تورم و آزادسازی حامل‌های انرژی هم مطرح شد، بخش خصوصی هم اعلام می‌کند که توان پرداخت هزینه‌ها را ندارند و مردم تحت فشار فزاینده هزینه‌های درمان قرار دارند.
درست همان زمان شهاب الدین صدر، نایب رئیس مجلس و رئیس سازمان نظام پزشکی، اعلام کرد تعرفه های درمانی سال ۹۰، ابطال شده و باید بیمه جامع سلامت تشکیل شود تا درباره تعرفه گذاری اقدام کند.
هرچند به گفته کارشناسان در این شرایط، بیمارستانها سردرگم می‌شوند و سهم پرداخت مردم در نظام درمان، بالا می رود.
داروی گران را آزاد بخرید
با وجود بیمه‌های درمانی، متاسفانه این بیمه‌ها تنها داروهای ارزان قیمت را تحت پوشش قرار نمی‌دهند و مدت‌هاست که حتی آنتی‌بیوتیک‌ها هم از لیست داروهای تحت پوشش بیمه خارج شده است. این در حالی‌ست که بالارفتن هزینه تامین آنتی‌بیوتیک و عدم مصرف آن خسارت‌های جبران‌ناپذیری به بیماران وارد می‌کند.
وضعیت دارو اکنون مدت‌هاست به بحران رسیده است. خطر ورشکستگی صنعت داروی کشور را تهدید می‌کند. آهنگ رشد متوسط ۲۵ درصدی دارو در یک دهه گذشته ناگهان به ۱۴ درصد در سال ۹۰ کاهش یافته است. به گفته کارشناسان هرچند آمریکا در تحریم ایران غذا و دارو را از لیست تحریم‌ها خارج کرده بود اما وجود تحریم‌ها به طور غیر مستقیم بر این امر تاثیر گذار بوده است. همچنین از عوامل موثر باید به سیاست حذف یارانه‌ها نیز اشاره کرد.
رئیس اتحادیه واردکنندگان دارو، زمستان گذشته با اعلام خبر تشکیل کمیته بحران درباره مشکلات ارزی و افزایش قیمت دارو گفته بود که در دو یا سه هفته آینده با کمبود برخی داروهای وارداتی مواجه خواهیم شد.
به گفته دکتر علی سبحانیان بانک‌ها یا ارز دولتی به واردکنندگان دارو نمی‌دهند یا اینکار را سخت انجام می‌دهند.
همچنین رئیس انجمن علمی داروسازان ایران هم در مورد امکان ورشکستگی صنعت داروسازی در ایران هشدار داده است.
به اعتقاد حمید خویی اگر اقدام عاجلی در تامین منابع ارزی و اصلاح قیمت داروها صورت نگیرد بازار دارویی در آینده بسیار نزدیک دچار مشکلات جدی می‌شود.
رئیس انجمن علمی داروسازان ایران نیز با اشاره برافزایش بسیار هزینه‌های تولید دارو در چند ماه گذشته بر این امر تاکید کرده است که منابع ارزی تامین نمی‌شود و سیستم بانکی روز به روز شرایط دشوارتری برای تامین ارز رسمی قائل می‌شود.
- درباره نویسنده:
- تازه‌ترین‌ها:
In touch with the Iranian cultural diaspora.
Shahrgon is an online magazine for Canada’s Iranian cultural diaspora and Persian-speaking languages.
Shahrgon started working in Vancouver, Canada, in 1992 with the publication “Namai Iran” and then in the evolution of “Ayandeh” and “Shahrvand-E Vancouver,” it transformed into Shahrgon.
Shahrgon; The magazine of the Iranian cultural diaspora;
شهرگان مجله‌ی دیاسپورای ایران فرهنگی در ونکوور کانادا از سال ۱۹۹۲ با نشریه‌‌ی «نمای ایران» آغاز به‌کار کرده و سپس در فرگشتی از «آینده» و «شهروند ونکوور» به شهرگان فراروئید
