۱۱ هزار مدرسه غیردولتی کمتر از یک‌میلیون دانش‌آموز دارند

البته توسعه مدارس نمونه‌دولتی و استعدادهای درخشان «سمپاد» تنها به مدارس غیردولتی آسیب نرساند، بلکه اولین گزند به خود این مدارس رسید چراکه کیفیت آموزشی آنها را به واسطه توسعه بی‌برنامه به‌شدت پایین آورده و آنها را در سطح مدارس عادی نازل داد.  مدارس دولتی نیز گزند فراوانی از این طرح آنی و فوری دیدند تا جایی که سرپرست آموزش و پرورش در اولین نشست خبری خود در پاسخ به «شرق» گفت: توسعه مدارس نمونه آسیب جدی به مدارس دولتی و دانش‌آموزان آنها زد چرا که تمام دانش‌آموزان خوب در یک مدرسه جمع شده و اعتبار مدارس دولتی در نزد خانواده‌ها کاهش یافته است که این درست نیست.

هر وزیر یک مدرسه

گرایش وزیران مختلف به نحوه اداره مدارس موضوع تازه‌ای در آموزش‌وپرورش نیست. یک وزیر اعتقاد به گسترش مدارس غیردولتی دارد، وزیر بعدی مدارس نمونه‌دولتی را توسعه می‌دهد، وزیر دیگر طرح مدارس هیات‌امنایی را اجرا می‌کند، آن یکی هنرستان‌ها را افزایش می‌دهد و این قصه در وزارت آموزش‌وپرورش سر دراز دارد، به‌طور مثال حسین مظفر اعتقاد به توسعه مدارس نمونه مردمی داشت، علیرضا علی‌احمدی گسترش فوری مدارس هیات‌امنایی را در برنامه خود قرار داد و حاجی‌بابایی نیز به‌سرعت مدارس سمپاد و البته نمونه‌دولتی را در یک سال افزایش داد.

توسعه مدارس سمپاد و نمونه‌دولتی با نگاه پوپولیستی

اما توسعه مدارس سمپاد یا همان تیزهوشان سابق و همچنین مدارس نمونه‌دولتی در دوره حاجی‌بابایی کلید خورد. وی معتقد بود که با توسعه این مدارس عدالت آموزشی را در همه کشور افزایش داده و کیفیت آموزشی را در بالاترین سطح خود قرار می‌دهد.
حاجی‌بابایی در پاییز سال ۱۳۹۰ به یکباره اعلام کرد میزان پذیرش دانش‌آموزان در مدارس سمپاد و نمونه‌دولتی صددرصد افزایش می‌یابد. قدم بعدی حاجی‌بابایی، ادغام آزمون ورودی این دو مدرسه و گام بعدی وی تبدیل سریع مدارس عادی به نمونه‌دولتی بود. به این‌ترتیب در سال تحصیلی ۹۲-۹۱ تعداد مدارس سمپاد به ۶۵۰ و نمونه‌دولتی به یک‌هزارو۴۵۶مورد افزایش یافت. این توسعه در حالی بود که وزیر سابق آموزش‌وپرورش توضیحی درباره آیتم‌های موجود در این دو مدرسه نمی‌داد و تنها با عوض‌کردن تابلوهای سردر مدارس این تغییر را رقم می‌زد.
عبدالعظیم کریمی، کارشناس ارشد مسایل آموزشی در این‌باره به «شرق» گفت: برای ایجاد مدارس نمونه‌دولتی و به‌ویژه سمپاد باید امکانات ویژه همچون آزمایشگاه‌های مجهز، کتابخانه تکمیل، کیفیت آموزشی بالا، نیروی انسانی خاص و مجرب فراهم شده باشد تا بتوان با آزمون ورودی دانش‌آموزان با استعدادهای بالا را جذب کرد. این رویه تا قبل از وزارت آقایان علی‌احمدی و حاجی‌بابایی به‌ویژه در زمان مدیریت حجت‌الاسلام اژه‌ای در سازمان استعدادهای درخشان دنبال می‌شد اما به یکباره با تغییر ایشان، روند جذب دانش‌آموز و اداره این مدارس تغییر کرد و کیفیت آموزشی آنها را به‌شدت پایین آورد.

نخبه‌فروشی به جای نخبه‌پروری

وی ادامه داد: در زمان آقای علی‌احمدی، اولین ضربه اساسی با تغییر مدیریت ناصحیح به مدارس سمپاد وارد شد و در دوره آقای حاجی‌بابایی این مساله تشدید شد چراکه مدیریت غلط و نگاه پوپولیستی به این مدارس آسیب‌ شدیدی زد. وی با توسعه بی‌برنامه و آنی این مدارس در همه مناطق آموزش‌وپرورش از یک‌سو و برگزاری آزمون هماهنگ با نمونه‌دولتی‌ها از سوی دیگر به‌شدت کیفیت این مدارس را پایین آورد. یعنی نخبه‌فروشی را جایگزین نخبه‌پروری کرد. این نقد بر گسترش مدارس سمپاد را تنها کارشناسان مسایل آموزشی مطرح نمی‌کنند، بلکه فانی، سرپرست جدید این وزارتخانه نیز گفت: همین‌قدر بگویم که استاندارد جهانی دانش‌آموزان تیزهوش در دنیا یک به‌ده‌هزارم است که تصمیماتی که در رابطه با گسترش مدارس سمپاد صورت گرفت، با این استاندارد تفاوت فاحشی دارد. کریمی همچنین معتقد است مدارس نمونه‌دولتی با همان تفکر پوپولیستی گسترش یافت یعنی مدارس دولتی که نام و آوازه خوبی در منطقه داشتند، تابلوشان در عرض یکی، دو ماه به مدارس نمونه‌دولتی تغییر یافت. در حالی که هیچ‌یک از آیتم‌های مدارس نمونه را نداشتند. این مدارس تمام دانش‌آموزان متوسط و متوسط رو به بالای مدارس عادی را طی یک آزمون جذب خود کرده و مدارس دولتی عادی را خالی از دانش‌آموزان با سطح هوشی خوب کردند و کیفیت را به‌شدت پایین آوردند. همچنین این مدارس به محلی برای دریافت وجه نقد از اولیا تبدیل شد. والدین دانش‌آموزان سرمست از قبولی فرزندانشان در مدارس نمونه، هر رقمی را که مدیران پیشنهاد دهند، پرداخت می‌کنند. کریمی با اشاره به آسیب جدی توسعه مدارس سمپاد و نمونه‌دولتی به غیردولتی‌ها اظهار کرد: هم‌اکنون بسیاری از مدارس غیردولتی ورشکسته شده‌اند ضمن اینکه آقای حاجی‌بابایی مانع ایجاد صندوق حمایت از مدارس غیردولتی شد و آنها را بیشتر در ورطه نابودی کشاند.

فقط ۹۷۵هزار دانش‌آموز در مدارس غیردولتی

 فرشته حشمتیان، رییس سازمان توسعه مشارکت‌های مردمی و مدارس غیردولتی در این‌باره به «شرق» گفت: قانون صندوق حمایت مالی از مدارس غیردولتی در زمان ما به دولت رفت اما برخی از مسوولان مالی وزارتخانه، شایبه‌ای را در آقای حاجی‌بابایی ایجاد کردند که این قانون بار مالی برای وزارتخانه دارد در حالی که اینگونه نبود و دولت باید هزینه‌ها را می‌پرداخت و به این ترتیب جلو این قانون گرفته شد. وی با بیان اینکه مدارس غیردولتی در طول دو سال اخیر با کاهش شدید دانش‌آموزان روبه‌رو شده است، اظهار کرد: هم‌اکنون نزدیک به ۱۱هزار مدرسه غیردولتی داریم که تنها ۹۷۵هزار دانش‌آموز در آن تحصیل می‌کنند. با این حساب اگر هر مدرسه غیردولتی با ظرفیت تنها ۲۵۰دانش‌آموز ایجاد شده باشد، باید دومیلیون‌و۷۵۰هزار دانش‌آموز در این مدارس تحصیل کنند در حالی که هم‌اکنون آمار دانش‌آموزان آن کمتر از نیم است. حشمتیان افزود: توسعه مدارس خاص آسیب جدی به مدارس غیردولتی وارد کرد. البته علی‌اصغر فانی، سرپرست وزارت آموزش‌وپرورش نیز در این مورد به ایسنا گفته است: اقدامی که در سال‌های گذشته صورت گرفته، مغایر با اساسنامه مصوب دبیرستان‌ها و مدارس غیردولتی است و باید آن را تغییر داد. فانی گفته است در حال حاضر در کنار هر مدرسه دولتی، مدرسه نمونه‌دولتی و سایر مدارس نیز وجود دارد و خانواده‌ها بر اساس علایق خود می‌توانند فرزندان خود را در مدارس گوناگون ثبت‌نام کنند. آنچه مسلم است روش فعلی، روش مناسبی برای جذب دانش‌آموزان در مدارس غیردولتی نیست و نمی‌توانیم با این روش، مدارس سمپاد و نمونه‌دولتی را توسعه دهیم. البته تنوع مدارس در ایران به مدارس سمپاد و غیردولتی و نمونه ختم نمی‌شود بلکه بیش از ۱۰نوع در مدرسه در ایران همچون مدارس دولتی، هیات‌امنایی، شاهد و ایثارگر، معارف اسلامی، استثنایی و… وجود دارد که هر کدام برای خود نام و آوازه‌ای دارند و خانواده‌ها را دچار سردرگمی و بلاتکلیفی کرده‌اند؛ مدارسی که هر روز یکی‌شان در بازار آموزش‌وپرورش رونق دارد.

[شرق]