آن ﻧﺎم و ﻧﺎﻣﺪاری، اﯾﻦ ﺟﺎوداﻧﮕﯽ
ﮔﺮاﻣﯽداﺷﺖ ﻧﺎﻣﺪاران. وﻧﮑﻮور، اﮐﺘﺒﺮ ۱۹۹۶
ﺑﻨﯿﺎد رودﮐﯽ، ﺳﻠﺴﻠﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی ﺗﺼﻮﯾﺮﻫﺎی ﮐﻮﭼﮏ از ﭼﻬﺮهﻫﺎی ﺑﺰرگ.
«ﻣﺮدم دﻧﯿﺎ دو زﻧﺪﮔﯽ دارﻧﺪ ۱- زﻧﺪﮔﯽ ﻣﺎدّی ﯾﺎ ﺟﺴﻤﺎﻧﯽ ﮐﻪ آدﻣﯽ روزی ﺑﻪ دﻧﯿﺎ ﻣﯽآﯾﺪ و زﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﺳﺎﻟﺨﻮرده ﻣﯽﺷﻮد. ۲- ﺑﻌﻀﯽ از اﯾﻦ اﻓﺮاد ﻫﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﻮد ﯾﮏ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﻌﻨﻮی ﻫﻢ دارﻧﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ زﻧﺪﮔﯽ در ﺣﯿﺎت ﺧﻮدﺷﺎن ﺷﺮوع ﻣﯽﺷﻮد و ﺑﻌﺪاز ﻣﺮﮔﺸﺎن ﺑﺎ ﺗﻨﺎﺳﺐ ﻗﺎﺑﻠﯿّﺘﯽ ﮐﻪ داﺷﺘﻨﺪ اداﻣﻪ ﭘﯿﺪا ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﻫﻤﺎره ﭘﺎﯾﺪار و ﻧﺎﻣﺪار ﻣﯽﻣﺎﻧﻨﺪ و ﻧﯿﺴﺘﯽ را ﺑﺮﻧﻤﯽﺗﺎﺑﻨﺪ. اﯾﻦ آب ﺣﯿﺎت اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺗﺄﮐﯿﺪ آب ﺣﯿﺎت اﯾﻦ اﺳﺖ: اﺳﺘﺎد ﺟﻼل ﻫﻤﺎﯾﯽ در ﮐﻼس درس ﻣﻌﺎﻧﯽ ﺑﯿﺎن در ﺟﻮاب ﯾﮑﯽ از ﺷﺎﮔﺮدان» ﮐﻪ اﯾﺮج ﭘﺰﺷﮑﺰاد از ﻫﻤﺎن ﭘﺎﯾﺪاران، ﻧﺎﻣﺪاران و ﺟﺎوداﻧﻪ ﻣﺎﻧﺪﮔﺎن اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﯿﺴﺘﯽ را ﺑﺮﻧﻤﯽﺗﺎﺑﺪ. وﻗﺘﯽ ﮐﻪ از ﻣﻨﺠﻨﯿﻖ ﻓﻠﮏ ﺳﻨﮓ ﻓﺘﻨﻪ ﻫﺮﮐﺲ را ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ و ﻣﺮا ﻫﻢ ﺑﻪ اﯾﻨﺠﺎ ﭘﺮﺗﺎب ﮐﺮد، از ﯾﺎران و دوﺳﺘﺎن اﻫﻞ ﻗﻠﻢ و ﻫﻨﺮ ﮐﻪ از دورهٔ داﻧﺸﺠﻮﯾﯽ اﻟﻔﺘﯽ داﺷﺘﻢ و در ﮔﺮدﻫﻢآﺋﯽﻫﺎﯾﺸﺎن ﺷﺮﮐﺖ ﻣﯽﮐﺮدم ﺑﯽﺧﺒﺮ ﻣﺎﻧﺪم ﺗﺎ رﻓﺘﻪ رﻓﺘﻪ ﻣﻬﺎﺟﺮت ﻧﺎدﻟﺨﻮاه، ﻧﻪ ﺑﻪ دﻟﺨﻮاه ﺟﺎ اﻓﺘﺎد،
در ﺳﺎل ۱۹۸۸ ﺑﻨﯿﺎد رودﮐﯽ را ﺑﺮای ﺷﻨﺎﺳﺎﻧﺪن ﻓﺮﻫﻨﮓ، ﻫﻨﺮ و ادﺑﯿّﺎت اﯾﺮان ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﮥ اﯾﺮاﻧﯽ و ﮐﺎﻧﺎداﯾﯽ ﺑﻨﯿﺎد ﮐﺮدم و در روﻧﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی ﺗﺼﻮﯾﺮﻫﺎی ﮐﻮﭼﮏ از ﭼﻬﺮهﻫﺎی ﺑﺰرگ، داﻧﺎﯾﺎن و ﺧﺒﺮﮔﺎن را ﺑﺮای ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ و ﺷﺮﮐﺖ در اﯾﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎ دﻋﻮت ﮐﺮدم از ﺟﻤﻠﻪ اﯾﺮج ﭘﺰﺷﮑﺰاد ﺑﺮﺗﺮﯾﻦ ﻃﻨﺰ ﻧﻮﯾﺲ ادﺑﯽ را (اﮐﺘﺒﺮ ۱۹۹۶ ( ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﭘﺴﺮش ﺑﻬﻤﻦ ﻋﺰﯾﺰ آﻣﺪ. ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ در ﺳﺎﻟﻦ ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ ﻣﻮزهٔ وﻧﮑﻮور ﺑﻮد. داﯾﯽﺟﺎن ﻧﺎﭘﻠﺌﻮن ﺧﻮاﻧﺪهﻫﺎ و ﻧﺨﻮاﻧﺪهﻫﺎ آﻣﺪه ﺑﻮدﻧﺪ. از ﻫﺮ دری ﺳﺨﻦ رﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﺑﺎ ﻫﻤﺎن ﻃﻨﺰ ﻣﻄﺒﻮع از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺒﺎرزه ﺑﺮای اﺳﺘﻘﻼل و اﺳﺘﻘﺮار ﮐﺸﻮر و ﻣﻮارد دﯾﮕﺮ. ﺑﻌﺪاز اﺗﻤﺎم ﺳﺨﻦِ ﺳﺨﻨﺮان، ﺑﻪ وﻗﺖ ﭘﺮﺳﺶ و ﭘﺎﺳﺦ، ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺟﻮاﻧﯽ ﮐﻪ ﺗﻨﻮﻣﻨﺪی و ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ اﻧﺪاﻣﺶ ﻧﻤﺎﯾﺸﮕﺮ ﺗﻨﺪرﺳﺘﯽ و زور ﺑﺎزوﯾﺶ ﺑﻮد ﺑﺪون رﻋﺎﯾﺖ ﻧﻮﺑﺖ ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻧﺸﺴﺘﻪ روی ﺻﻨﺪﻟﯽ ﭘﺮﺳﯿﺪ ﺷﻤﺎ ﭼﺮا ﻧﻤﺎﻧﺪﯾﺪ ﻣﺒﺎرزه ﮐﻨﯿﺪ؟ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه داﯾﯽﺟﺎن ﻧﺎﭘﻠﺌﻮن ﮐﻪ ﺳﻨﮕﺮ ﭘﺸﺖ ﺳﻨﮕﺮ درﻧﻮردﯾﺪه و ﮔﻮﯾﺎ ﺑﺎ اﯾﻦ ﻧﻮع ﺳﺆاﻻت و ﺣﺮﮐﺎت و ﺳﮑﻨﺎت ﺳﺎﺑﻘﮥ آﺷﻨﺎﯾﯽ داﺷﺖ ﺑﻌﺪاز ﯾﮏ ﻧﻔﺲ ﮐﻮﺗﺎه ﮔﻔﺖ ﺑﺮای اﯾﻨﮑﻪ ﻋﺮﺿﻪاش را ﻧﺪاﺷﺘﻢ. آب روی آﺗﺶ رﯾﺨﺘﻪ ﺷﺪ و ﺑﻬﺎﻧﻪای ﺑﺮای ﺟﺎر و ﺟﻨﺠﺎل ﻧﻤﺎﻧﺪ. ﭘﺮﺳﺶ اﯾﻨﺠﺎﺳﺖ ﮐﻪ از ﻣﯿﺎن ﺑﺎﻟﻎ ﺑﺮ دوﯾﺴﺖ ﺷﻨﻮﻧﺪه ﯾﮏ ﻧﻔﺮ ﻣﻌﺘﺮض ﻧﺸﺪ ﮐﻪ ﺗﻮ ﺧﻮدت ﺑﺎ اﯾﻦ ﯾﺎل و ﮐﻮﭘﺎل اﯾﻨﺠﺎ ﭼﮑﺎر ﻣﯽﮐﻨﯽ. ﺑﺪﯾﻬﯽﺳﺖ ﺣﺮﻣﺖ ﻣﻬﻤﺎن و ﻣﺠﻠﺲ را ﺑﺮ ﺗﺮ ﺷﻤﺮدﻧﺪ و ﺳﮑﻮﺗﺸﺎن ﻧﺸﺎن رﺿﺎﯾﺖ ﻧﺒﻮد و اﯾﻦ ﺳﮑﻮتِ ﺣﻔﻆ ﺣﺮﻣﺖ ﺷﺎﻣﻞ ﺣﺎل ﺧﻮد ﻣﻦ ﻧﯿﺰ ﻣﯽﺷﺪ. ﺑﻌﺪاز اﺗﻤﺎم ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻋﺪّه‌ای ﺑﻪ ﻫﻤﺮاﻫﺶ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﮥ ﮐﻮﭼﮏ ﻣﻦ آﻣﺪﻧﺪ و آن ﺷﺐ ﯾﮑﯽ از ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ و ﺧﺎﻃﺮه اﻧﮕﯿﺰﺗﺮﯾﻦ ﺷﺐﻫﺎی اﯾﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻮد و ﻣﻦ ﺑﺎ ﻧﺎن و ﭘﻨﯿﺮ و ﺳﺒﺰی و ﻫﺮآن ﻣﺨﺘﺼﺮی ﮐﻪ ﻗﺒﻼ ﺗﻬﯿّﻪ دﯾﺪه ﺑﻮدم ﭘﺬﯾﺮاﯾﺸﺎن ﺷﺪم. ﺑﻬﻤﻦ از زوﻟﺒﯿﺎ ﺑﺎﻣﯿﻪای ﮐﻪ درﺳﺖ ﮐﺮده ﺑﻮدم ﺧﯿﻠﯽ ﺧﻮﺷﺶ آﻣﺪه ﺑﻮد و ﻣﻮﻗﻊ رﻓﺘﻦ آﻧﭽﻪ ﺑﻪ اﻧﺪک از آن ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮد ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻨﺪی ﮐﺮدم و ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺑﻪ ﻫﺘﻞ ﺑﺒﺮد. ﻋﮑﺲﻫﺎی دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﯽ ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ اﯾﻨﻬﻤﻪ ﺷﺎدﻣﺎﻧﯽ و ﻣﺤﺒﻮﺑﯿّﺖ ﻣﯿﻬﻤﺎن اﺳﺖ. ﭼﻨﺪ روز اﻗﺎﻣﺘﺸﺎن در وﻧﮑﻮور ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﺸﺪﻧﯽ و از ﯾﺎد ﻧﺮﻓﺘﻨﯽﺳﺖ. ﺑﻬﻤﻦ ﻣﯽﮔﻔﺖ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺧﯿﻠﯽ ﺧﻮش ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ و ﻣﯽﺧﻨﺪﯾﺪ.
ﺑﻬﻤﻦ ﻋﺰﯾﺰ ﻣﺮا ﻫﻢ در اﯾﻦ اﻧﺪوه ﺳﻬﯿﻢ ﺑﺪان.
ﺑﺮای دﯾﺪار دﺧﺘﺮم ﺑﻪ ﻟﺲ آﻧﺠﻠﺲ رﻓﺘﻪ ﺑﻮدم. در ﻣﺠﻠﺲ ﮐﻢ ﺟﻤﻌﯿّﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﺮای ﻧﺎدرﭘﻮر ﻓﺮاﻫﻢ آورده ﺑﻮدﻧﺪ ﻣﻦ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاﻫﯽ دﺧﺘﺮم رﻓﺘﯿﻢ. ﻧﺎدرﭘﻮر ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮد و از ﺷﻌﺮﻫﺎی ﺑﻌﺪاز اﻧﻘﻼﺑﺶ ﮐﻪ در ﻋﯿﻦ ﻟﻄﺎﻓﺖ ﺗﻨﺪ و ﺗﯿﺰ ﺑﻮد ﺧﻮاﻧﺪ و ﺑﻌﺪاز ﺷﻌﺮ ﺧﻮاﻧﯽ و ﺗﻤﺎم ﺷﺪن ﺻﺤﺒﺘﺶ ﻫﻤﯿﻦ اﻋﺘﺮاض از ﺳﻮی ﯾﮑﯽ از ﺣﺎﺿﺮﯾﻦ در ﻣﺠﻠﺲ ﺗﮑﺮار ﺷﺪ ﮐﻪ ﭼﺮا ﻧﻤﯽرود ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﯿﻦ ﺑﺠﻨﮕﺪ. ﻧﺎدرﭘﻮر ﮐﻪ ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﻣﻌﻤﻮل ﻫﯿﭽﮕﺎه اﯾﺮاد و اﻋﺘﺮاض را ﺑﺮ ﻧﻤﯽﺗﺎﻓﺖ، اﯾﻦﺑﺎر در ﻧﻬﺎﯾﺖ آراﻣﺶ ﮔﻔﺖ:
ﻣﻦ ﮐﻪ ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﻢ ﺗﻔﻨﮓ ﺑﻪ دوش ﺑﮑﺸﻢ و آدم ﺑﮑﺸﻢ اﯾﻦ از ﻣﻦ ﺑﺮﻧﻤﯽآﯾﺪ. ﺗﻔﻨﮓ ﻣﻦ ﻫﻤﯿﻦ ﻗﻠﻢ ﻣﻦ اﺳﺖ و ﺟﺰ اﯾﻦ ﻫﻢ اﺳﻠﺤﻪای ﻧﺪارم. ﻧﻔﺲ راﺣﺘﯽ ﮐﺸﯿﺪم ﮐﻪ ﻣﺎﺟﺮا ﺑﻪ ﺧﯿﺮ ﮔﺬﺷﺖ. آری ﻗﻠﻢ، ﻣﺮده ﺑﺮ زﻣﯿﻦ ﺧﺰﯾﺪه را ﺑﺮﻣﯽﺧﯿﺰاﻧﺪ. ﺗﻔﻨﮓ زﻧﺪهٔ ﺑﺮ ﭘﺎی اﯾﺴﺘﺎده را ﺑﺮ زﻣﯿﻦ ﻣﯽﮔﺴﺘﺮد. ﻋﺠﺒﺎ ﻫﺮ ﮐﺴﯽ ﻣﯽﺧﻮاﻫﺪ دﯾﮕﺮی راه را ﺑﺮوﺑﺪ و ﻫﻤﻮار ﮐﻨﺪ و ﻫﺮﮔﺎه در اﯾﻦ راه ﺑﺎ او ﻫﻤﺮاه ﺷﻮد در ﻧﯿﻤﻪ راه رﻫﺎﯾﺶ ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﮐﻪ در ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﺎ، ﭘﺎره ﭘﺎرهﮔﯽ، راه را ﺑﻪ ﻫﻤﯿﺎری و ﻫﻤﮕﺎمی ﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﻫﺮ ﮐﺴﯽ ﺳﺎزِ ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎر ﺧﻮدش را ﻣﯽزﻧﺪ. ﺑﻪ ﻗﻮل دوﺳﺖ ﻫﻢداﻧﺸﮑﺪه‌ام ﺳﻌﯿﺪی ﺳﯿﺮﺟﺎﻧﯽ و ﯾﺎر ﺷﻌﺮﺧﻮاﻧﯽِ ﭘﻨﺠﺸﻨﺒﻪ ﺷﺐﻫﺎ در ﺧﺎﻧﮥ ﻣﺎ، دو ﻧﻔﺮ ﮐﻪ ﺷﺪﻧﺪ ﺣﺰب ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽدﻫﻨﺪ ﺳﻪ ﻧﻔﺮ ﮐﻪ ﺷﺪﻧﺪ اﻧﺸﻌﺎب ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ.
ﻟﻔﻈﯽ ﺑﻠﻨﺪ و ﺑﺎﻻ، ﺧﻄّﯽ ﺧﻮش و ﮐﺸﯿﺪه
ﻣﻦ ﻫﺮﭼﻪ ﺑﮑﻮﺷﻢ ﺑﻪ ﺑﻠﻨﺪای آن ﻟﻔﻆ و آن ﮐﻼم ﻧﻤﯽرﺳﻢ ﭘﺲ ﺧﯿﺎل ﺧﻮﺷﯽ را در ﭼﺸﻢ و ﺳﺮ ﻣﯽﮔﺴﺘﺮم ﺗﺎ ﭼﺮاغ روی ﺗﻮ ﺻﺒﺢ ﻣﺮا ﺑﮕﺸﺎﯾﺪ. اﯾﺮج ﭘﺰﺷﮑﺰاد ﯾﮕﺎﻧﮥ ﮔﺮاﻧﻤﺎﯾﻪ، اﮔﺮ دﯾﺮ ﺟﻮاب ﻧﺎﻣﻪ را ﻣﯽﻧﻮﯾﺴﻢ وﻧﮑﻮور ﻧﺒﻮدم در آﺗﻼﻧﺘﺎ و ﺑﻌﺪ در ﺑُﺴﺘﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ داﺷﺘﻢ. ﮐﺘﺎب آﺳﻤﻮن رﯾﺴﻤﻮن رﺳﯿﺪه اﺳﺖ ﻣﺘﺸﮑّﺮم ﻗﺼﻮر از ﻣﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ رﺳﯿﺪﻧﺶ را اﻃّﻼع ﻧﺪاده‌‌ام ﻫﺮ ﻣﻄﻠﺒﺶ را ﺑﺎرﻫﺎ ﺧﻮاﻧﺪه‌ام و ﺑﺎرﻫﺎ ﺧﻮاﻫﻢ ﺧﻮاﻧﺪ ﻓﮑﺮ ﻣﯽﮐﻨﻢ اﮔﺮ ﺟﺎﯾﯽ از ﺑﺪﻧﻢ ﺟﺮّاﺣﯽ ﺷﺪه و ﺑﺨﯿﻪ داﺷﺖ ﺣﺘﻤﺎ ﺑﺨﯿﻪﻫﺎ ﭘﺎره ﻣﯽﺷﺪ زﯾﺮا زﻣﺎن ﭘﯿﺶ ﻫﻢ ﮐﻢ ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮد ﺑﺎ ﺧﻮاﻧﺪن داﯾﯽ ﺟﺎن ﻧﺎﭘﻠﺌﻮن اﯾﻦ اﺗّﻔﺎق ﺑﯿﻔﺘﺪ. اﯾﻦ را ﻫﻢ ﺑﮕﻮﯾﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﮐﺘﺎب، اوّل از ﻫﻤﻪ ﺳﺮاغ ﺷﻌﺮ ﺷﺮاﺑﺨﻮارهٔ ﺧﻮدم رﻓﺘﻢ و ﺑﻌﺪ ﺟﻮﯾﺎی اﺣﻮال دﯾﮕﺮان ﺷﺪم. ﺷﺎد و ﺧﻮش و ﺧﺮّم ﺑﻤﺎﻧﯿﺪ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﻠﻨﺪ و ﺑﺎﻻ ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ. ﺑﻪ ﺑﻬﻤﻦ ﻋﺰﯾﺰم ﺳﻼم دارم روی و ﺧﻮﯾَﺶ ﻫﻤﺎره ﺷﺎدﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎد.
ﻣﻨﯿﺮ ﻃﻪ وﻧﮑﻮور، ۱۵ ﻣﯽ ۱۹۹۷
در آﻏﺎز ﮐﺘﺎب ﺑﺮای ﻣﻌﺮّﻓﯽ آﺳﻤﻮن رﯾﺴﻤﻮن ﻣﯽﻧﻮﯾﺴﺪ:
»آﺳﻤﻮن رﯾﺴﻤﻮن ﺑﺨﺸﯽ از ﻗﻄﻌﺎت ﻃﻨﺰ ادﺑﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ زﯾﺮ ﻫﻤﯿﻦ ﻧﺎم از ﺳﺎل
۱۳۳۴ تا ۱۳۳۹ ﻫﺮ ﻫﻔﺘﻪ در ﻣﺠﻠّﮥ ﻓﺮدوﺳﯽ ﭼﺎپ ﻣﯽﺷﺪ. ﺑﺎﯾﺪ ﯾﺎدآوری ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﻌﺪاز وﻗﺎﯾﻊ ﻣﺮداد ﻣﺎه ۱۳۳۲، ﺑﻪ ﻋﻠﻞ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﻪ ﻣﺪّت ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻟﯽ ﺑﻠﺒﺸﻮی ﻏﺮﯾﺒﯽ ﺑﺮ ﻋﺎﻟﻢ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت، اﻋﻢّ از ﮐﺘﺎب و ﻧﺸﺮﯾﺎت ادواری ﺣﮑﻤﻔﺮﻣﺎ ﺷﺪه ﺑﻮد. ﺑﻠﺒﺸﻮﺋﯽ ﮐﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎی ﮐﻮﭼﮑﯽ از آن را در اﯾﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽﮐﻨﯿﺪ.
ﺑﺎزرس ﮔﻤﺮک و ﻋﻄّﺎرِ ﻣﺤﻞّ ﮐﺘﺎب ﻃﺒّﯽ ﻣﯽﻧﻮﺷﺘﻨﺪ و ﭘﺎﺳﺘﻮر …. را دﺷﻤﻦ ﺑﺸﺮ و ﺣﺘّﯽ دزد ﻣﯽﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه‌ای ﺑﻪ ﺳﻌﺪی ﻣﯽﭘﺮﯾﺪ ﮐﻪ ﭼﺮا ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﻨﯽ آدم اﻋﻀﺎی ﯾﮑﺪﯾﮕﺮﻧﺪ …. ﺷﺎﻋﺮی ﻣﯽﻧﻮﺷﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻣﺪﯾﺮ ﻓﻼن ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ ﻧﺒﻮد ﮐﻪ دﯾﻮان ﺷﻌﺮ او را ﭼﺎپ ﮐﻨﺪ اﺻﻮﻻ ﺷﻌﺮ وﺟﻮد ﻧﻤﯽداﺷﺖ. ﺷﺎﻋﺮ دﯾﮕﺮی ﯾﮑﯽ از ﻣﻌﺮوفﺗﺮﯾﻦ ﻏﺰلﻫﺎی ﺣﺎﻓﻆ را ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﻮد ﭼﺎپ ﻣﯽﮐﺮد. ﭘﺴﺮ ﺑﭽّﮥ دوازده ﺳﺎﻟﻪای را ﺑﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾّﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﮥ ﮐﻮدکِ رادﯾﻮ ﻣﻨﺼﻮب ﮐﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻫﺮ ﺻﺒﺢ ﺑﻪ ﻣﻌﺮّﻓﯽ ﭘﺪر ﻣﺎدرﻫﺎی ﻧﺎدان ـ اﺳﺎﻣﯽ اﻃﻔﺎﻟﯽ را ﮐﻪ ﺷﺐ در ﺧﻮاب زﯾﺮﺷﺎن را» ….. ﺧﯿﺲ ﮐﺮده ﺑﻮدﻧﺪ در رادﯾﻮی ﻣﻤﻠﮑﺘﯽ اﻋﻼم ﻣﯽﮐﺮد.
در ﻣﻘﺪّﻣﮥ ﭼﺎپ ﺳﻮّم ﻣﯽﻧﻮﯾﺴﺪ: « ………. اوّﻻ اﯾﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺗﺼﻮﯾﺮی از ﻣﺤﯿﻂ ادﺑﯽ ﺑﯿﺴﺖ و چند ﺳﺎل ﭘﯿﺶ اﺳﺖ ﮐﻪ ﯾﺎدآوری آن ﺑﺮای ﻣﯿﺎﻧﺴﺎﻻن و ﺷﻨﺎﺧﺘﻨﺶ ﺑﺮای ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن ﺑﯽﻓﺎﯾﺪه ﻧﯿﺴﺖ و ﻣﻌﯿﺎر ﻣﻘﺎﯾﺴﻪﯾﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽدﻫﺪ. ﺛﺎﻧﯿﺎ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻣﻘﺼﻮد اﺻﻠﯽ در آن ﻣﻮﻗﻊ اﻧﺘﻘﺎد از آﺷﻔﺘﮕﯽ و ﺑﯽﺑﻨﺪ و ﺑﺎری ادﺑﯽ و ﭘﺮاﮐﻨﺪهﮔﻮییﻫﺎی راﯾﺞ ﺑﻮده اﺳﺖ وﻟﯽ در ﺧﻼل اﻧﺘﻘﺎد، ﮔﺎه ﺷﻮﺧﯽ و ﻣﺰاح ﻓﻘﻂ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر ـ ﺑﺎ آﺛﺎر ﮔﺮوﻫﯽ از ﺷﺎﻋﺮان و ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن ﺑﻨﺎم ﻣﻌﺎﺻﺮ، ﮐﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎ از دوﺳﺘﺎن ﻗﺪﯾﻢ و ﯾﺎران ﻣﺸﻔﻖ ﻣﻦ ﺑﻮده‌اﻧﺪ و ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﻧﯿﺰ ﺟﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ….».
آوردن ﺑﺨﺶ ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ از اﯾﻦ ﭘﯿﺸﮕﻔﺘﺎر ﺑﺮای اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﮕﻮﯾﻢ در آن ﺑﻠﺒﺸﻮﯾﯽ ﻣﻦ ﻫﻢ ﺑُﺮ ﺧﻮردم و ﺷﻌﺮی ﻧﻮﺷﺘﻢ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ﺷﺮاﺑﺨﻮاره ﺑﺎ اﯾﻦ ﺑﯿﺖِ آﻏﺎزﯾﻦ:
ﻣﺮدی ﺷﺮاﺑﺨﻮاره ﺷﺒﺎﻧﮕﺎﻫﺎن ﺧﻮاﻫﻢ ﮐﻪ از درم ﺑﻪ درون آﯾﺪ
دُردِ ﺷﺮابﻫﺎی ﻓﺮاوان را ﻣﺴﺘﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﻟﺒﺶ ﺑﻪ ﻟﺒﻢ ﺳﺎﯾﺪ
ﮐﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ در آﺳﻤﻮن رﯾﺴﻤﻮن ﺑﻪ ﺻﻮرت درام ﻣﻮزﯾﮑﺎل ﻋﺸﻘﯽ در ﺳﻪ ﭘﺮده درآﻣﺪ، ﮐﻪ در ﻣﯿﺎن ﺷﻌﺮای ﻣﻌﺎﺻﺮ ﻣﻄﺮح و ﺑﻪ ﺳﺆال ﺟﻮاب ﮐﺸﯿﺪه ﺷﺪ ﮐﻪ ﯾﮏ ﻧﻤﻮﻧﻪاش اﯾﻦ اﺳﺖ.
اﺑﺮاﻫﯿﻢ ﺻﻬﺒﺎ:
ﺳﻮی ﺗﻮ ﻣﻦِ ﺑﺎده ﭘﺮﺳﺖ آﻣﺪه‌ام ﻣﯽ ﺧﻮرده و ﭘﯿﻤﺎﻧﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه‌ام
ﺻﻬﺒﺎﯾﻢ و ﭘﺮ ز دُردِ ﺟﺎم اﺳﺖ ﻟﺒﻢ ﻟﺐ را ﺑﻪ ﻟﺒﻢ ﺑﻨﻪ ﮐﻪ ﻣﺴﺖ آﻣﺪه‌ام
ﻣﻨﯿﺮ ﻃﻪ:
ای آﻧﮑﻪ ﭼﻮ ﺧﻤﺨﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺟﻮش آﻣﺪه‌ای اﻧﺪر ﻃﻠﺐِ ﺑﺎده ﻓﺮوش آﻣﺪه‌ای
ﺑﺮدﻧﺪ ﺳﺒﻮی ﻣﺴﺖ را دوش ﺑﻪ دوش از ﺧﻮابِ ﮔِﺮان دﯾﺮ ﺑﻪ ﻫﻮش آﻣﺪه‌ای
و اﻣّﺎ، ﭼﺮاغِ روی ﺗﻮ ﺻﺒﺢِ ﻣﻨﯿﺮ اﺳﺖ
ﻋﺰﯾﺰا، ﻣﺸﻔﻘﺎ، ﻓﺮزاﻧﻪ ﯾﺎرا ﻧﺮفتی از دل و از دﯾﺪه ﻣﺎ را
ﺑﻪ روی ﭼﺸﻢ و روی ﻟﺐ ﻧﻬﺎدم ﭘﯿﺎم «آﺷﻨﺎ» ﺑﺎ آﺷﻨﺎ را
ﺳﺒﮏ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﻋﻤﺮِ رﻓﺘﮥ ﻣﺎﺳﺖ ﺗﻤﺎﺷﺎ ﮐﻦ ﺗﻮ اﯾﻦ ﺳﻨﮕﯿﻦ ﺑﻬﺎ را
ﺑﻪ ﺳﯿﻨﻪ آﺗﺸﯽ دارم ﺳﺮاﻓﺮاز ﺳﺮﯾﺮِ ﺳﺮ ﮐﻦ اﯾﻦ آﺗﺶﺳﺮا را
ﭼﺮاغِ روی ﺗﻮ ﺻﺒﺢ ﻣﻨﯿﺮ اﺳﺖ « ﺑﺮآی ای ﺻﺒﺢ روﺷﻦ دل ﺧﺪا را»۱
ﻓﺮود آ ﺑﺮ دل و ﺑﺮ دﯾﺪهٔ ﻣﺎ ﮐﻪ ﺟﺰ اﯾﻦ ﻧﯿﺴﺖ ﻣﺴﮑﯿﻦ ﺑﯿﻨﻮا را
ﺑﻪ ﻓﺎل ﻧﯿﮏ ﺑﮕﺮﻓﺘﻢ ﻏﻤﺖ را ﻣﮕﺮدان ﮔﺮدشِ ﺳﻌﺪ ﺳﻤﺎ را
ﺑﻪ ﺳﻮداﺋﯽ ﮐﻪ در ﺳﺮ ﭘﺮوراﻧﺪم ﻣﺮان از ﺳﺮ ﺗﻮ ﻫﻢ ﺳﻮدای ﻣﺎ را
ﺑﻼﮔﺮدانِ ﺟﺎﻧﺖ را ﺑﻪ زاری ﮔﺸﻮدم ﺑﺮ ﻓﻠﮏ دﺳﺖِ دﻋﺎ را
ﻧﻪ از ﯾﺎدت دﻣﯽ ﻏﺎﻓﻞ ﻧﺸﺴﺘﻢ ﻧﻪ ﮔﻔﺘﻢ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ اﯾﻦ ﻣﺎﺟﺮا را
ﺧﯿﺎﻟﯽ ﺧﻮش ﺑﻪ ﭼﺸﻢ و در ﺳﺮِ ﻣﺎﺳﺖ «ﻣﮑﻦ از ﺧﻮاب ﺑﯿﺪارم ﺧﺪا را»۲
وﻧﮑﻮور، ۱۵ ﻣﯽ ۱۹۹۷
ﺑﻌﺪاﻟﺘّﺤﺮﯾﺮ:
ﺑﯿﺎ ﺑﻨﺸﯿﻦ ﮐﻨﺎرم ای ﻧﮕﺎرم ﺑﻪ ﯾﮏ ﺳﻮ ﻧﻪ دﮔﺮ ﻧﺎز و ادا را
۱و۲ : ﺣﺎﻓﻆ
