«سنگ صبور» به اسکار معرفی شد

هشت صبح، کابل افغانستان

 فلم «سنگ صبور» از ساخته‌های عتیق رحیمی به‌ نمایندگی از افغانستان به جشنواره‌ی اسکار که معتبرترین جشنواره‌ی فلم در سطح جهان است، معرفی شد.

سنگ صبور از جانب کمیته ویژه انتخاب فلم، از سینمای افغانستان برای اسکار انتخاب و به این جشنواره معرفی شده است.

این فلم که به بخش فلم‌های غیرانگلیسی‌زبان جشنواره‌ی اسکار معرفی شده، براساس رمانی از عتیق رحیمی با نام «سنگ صبور» تهیه شده است.

عتیق رحیمی می‌خواست این فلم را در افغانستان فلم‌برداری کند، ولی به دلایل فنی و چالش‌های امنیتی، به این خواستش نرسید و فلم در مراکش ساخته شد؛ تنها ۱۵ درصد آن در کابل فلم‌برداری شده است.

پیش از این، فلم خاک و خاکستر- یکی دیگر از ساخته‌های عتیق رحیمی نیز از جانب کمیته خاص سینمای افغانستان برای اسکار، به این جشنواره معرفی شده بود و «سنگ صبور» دومین فلم این کارگردان افغان مقیم فرانسه است که به اسکار معرفی می‌شود.

سنگ صبور، فلمی است که محرومیت‌های خاص زنان افغانستان را- به‌خصوص در شرایط جنگی- به تصویر کشیده است.

فلم، داستان زنی را به تصویر می‌کشد که شوهرش در جنگ‌ها فلج می‌شود و دیگر قادر به هیچ حرکتی نیست؛ تنها نفس می‌کشد.

زن جوان که در روز‌های دشوار و خانه‌جنگی‌ها، یگانه پرستار شوهر پیرش است، دل پرخونی از تنهایی، محرومیت، فقر و بدبختی دارد.

در روز عروسی این زن که قربانی عنعنات ناپسند است، شوهرش حضور ندارد و او را با گذاشتن یک خنجر و عکس شوهرش، به نکاح وادار می‌سازند.

بعد هم وقتی شوهر تفنگ‌سالارش به خانه برمی‌گردد، به زن التفاتی ندارد و زن درمی‌یابد که شوهرش عقیم است، اما باج این عقامت شوهر را می‌کشد و همه‌روزه زیر طعنه‌های خشو و دیگر اقوامش، خرد و خمیر می‌شود.

او به خواست خشویش، به نزد حکیمی می‌رود و حکیم که خود از رندان زمانه است، زن را در خانه تاریکی می‌اندازد و مرد جوانی به اشاره این حکیم مکار، به زن تجاوز می‌کند، اما خشوی او شیفته‌ی دم و طومار حکیم می‌شود و او را مالامال می‌سازد.

زن جوان از مردی که نمی‌شناسدش، صاحب دختر «حرامی» می‌شود، ولی به‌خاطر جور زمانه، دندان به جگر می‌گذارد؛ چون می‌داند که نمی‌تواند در مقابل این حکیم ناحکیم و آن خشوی ظالم، صدایش را بلند سازد.

او دومین دخترش را نیز به همین‌گونه، و با ترفند‌های حکیم، به‌دنیا می‌آورد و حتا نمی‌داند که پدر دومین دخترش کی است.

اما سرنوشت و جامعه، خواب‌های سرد و سنگینی برای این عروسک دست کودکان بی‌باک، دیده است و زمانی‌که در یکی از جنگ‌ها در گردن شوهرش مرمی اصابت می‌کند، همه او را در دل دود و آتش تنها می‌گذارند و زن مجبور به پرستاری این مرد عقیم که اکنون جسد سردی بیش نیست، می‌گردد.

این زن به‌خاطر سیر ساختن شکم دو کودک و نجات شوهرش، از هر تلاشی دریغ نمی‌ورزد، اما زمانه خواب سیاه‌تری برای او دیده است و باز هم تجاوزگران عمامه‌پوش به سراغش می‌آیند و به اصطلاح حاضرباش یک قوماندان که هنوز از جانب قوماندان به استفاده جنسی مجبور می‌شود، به این زن تجاوز می‌کند.

زن که تا هنوز- به‌خاطر عقیم بودن شوهرش- از هم‌خوابگی لذت نبرده و اما از ناگزیری سکوت کرده است، دزدانه به خواست حاضرباش تن می‌دهد و چند بار این خواست تکرار می‌شود تا این‌که تمایل حاضرباش رنگی دیگر می‌گیرد.

اما زن که نگفته‌های بسیاری دارد، ابتدا رازهایش را به عمه‌اش بیان می‌کند و عمه‌اش می‌گوید که «سنگ صبور» معجزه‌آسایی را بیابد تا رازهایش را به او بگوید و هر گاهی که این سنگ بترکد، او هم از غم‌هایش آزاد می‌شود.

این‌جا دیگر عقده‌های زن گشاده می‌شود و هر راز مدفونی را که در قلبش دارد، روز‌ها به شوهرش بیان می‌کند و در نهایت شوهر که جز زبان تفنگ و کشت و کشتار چیزی نمی‌شناسد، از اقرار خانم «رگ غیرتش به‌جوش می‌آید» و به هوش می‌آید؛ اقدام به خفه‌کردن زن می‌کند.

اما زن نیز که می‌بیند سنگ صبورش ترکیده است، کاردی را در پهلوی او فرو می‌برد و از زیر جسد سنگین شوهرش، با خنده‌ی نمکینی به طرف پلاستیک پاره‌شده‌ی کلکین فرسوده‌ی خانه‌اش که از عقب آن حاضرباش، به این جریان خیره مانده است، می‌نگرد.

این، پاره‌ای از داستان سنگ صبور است که هر روز شاید سرنوشت ده‌ها زن در افغانستان باشد و هزاران زن دیگر در طول سال‌ها جنگ و بدبختی تن به چنین سرنوشتی داده باشند.

نقش زن افغان را در این فلم، گلشیفته فراهانی، یک هنرپیشه مقیم اروپا ایفا کرده است و در کنار او چند هنرپیشه خارجی دیگر نیز دیده می‌شوند، اما به‌گفته صدیق برمک، حدودا ۹۰ درصد هنرپیشه‌های فلم افغانی هستند.

سنگ صبور با این رویکرد انتقادی به اسکار معرفی شده است و کمیته موظف معرفی فلم به اسکار، امیدوار است این فلم که یک حکایت از هزاران داستان زن افغانستان است، جایزه اسکار را به‌دست آورد.

جشنواره اسکار یکی از معتبرترین جشنواره‌های جهان است که همه‌ساله در ماه فبروری در کشور ایالات متحده امریکا برگزار می‌گردد و جوایز ارزنده‌ای را برای فلم‌سازان اهدا می‌کند.

اسکار، همه ساله تقریبا از تمامی کشور‌های جهان به‌خاطر اشتراک فلم‌های‌شان در این جشنواره دعوت می‌کند و هر سال از بسیاری از کشور‌های جهان، فلم‌های غیرانگلیسی‌زبان به این جشنواره معرفی می‌شوند.

طبق سنت اکادمی اسکار، هرساله کشورهای مختلف جهان، یک فلم‌شان را به‌عنوان نماینده سینمای آن کشور به اسکار معرفی می‌کنند و از میان فلم‌های واجد شرایط، ابتدا ۹ فلم به فهرست کوتاه نامزدهای بخش بهترین فلم غیرانگلیسی‌‌زبان راه پیدا کرده و در مرحله بعد، پنج نامزد نهایی انتخاب می‌شوند.

سال قبل حدود ۶۶ فلم برای حضور در بخش فلم غیرانگلیسی‌زبان اسکار واجد شرایط بودند که فلم ایرانی «جدایی نادر از سیمین» جایزه بخش بهترین فلم غیرانگلیسی‌زبان اسکار را از آن خود کرد.

اما امسال مسوولان کمیته خاص امید دارند که فلم سنگ صبور بتواند این جایزه را نصیب شود.

کمیته خاص برای سینمای افغانستان، کمیته‌ای است که نزد اسکار رسمیت دارد و در هر کشور جهان چنین کمیته‌هایی موجود۰ند و تا هنگامی که این کمیته فلم را تصدیق نکند، اکادمی اسکار فلم را قبول نمی‌کند.

اعضای کمیته خاص معمولا از میان سینماگران، نویسندگان و شعرا انتخاب می‌شوند و همه‌ساله این اعضا تغییر می‌یابند که در سال جاری صدیق برمک، انجنیر لطیف، جوانشیر حیدری، لینا علم، رویا سادات، صدیق ذلیق و سه تن دیگر عضویت این کمیته را دارند.

کمیته ویژه انتخاب بهترین فلم سینمایی افغانستان که در چوکات اتحادیه سینماگران افغانستان فعالیت دارد، نتوانست در دو سال گذشته هیچ فلمی را به‌دلیل پایین بودن معیارهای سینمایی، به اسکار معرفی کند.

صدیق برمک، فلم‌ساز شناخته‌شده کشور می‌گوید: «کمیته گزینش فلم در سال ۲۰۰۴ تشکیل شد، اما قبل بر آن در سال ۲۰۰۲ ما هیاتی را در افغان‌فلم که ریاست آنرا من به‌عهده داشتم، جمع کردیم و فلم «رقص آتش» را به‌حیث اولین فلم افغانی که به اسکار معرفی شده، انتخاب کردیم.»

به‌گفته او دومین فلم، فلم اسامه بود که به نسبت برخی زدوبند‌ها از معرفی به اسکار بازماند.

برمک گفت که سومین فلم و اولین فلم بعد از تشکیل کمیته ، فلم «خاک و خاکستر» از ساخته‌های عتیق رحیمی بود که امسال نیز فلم سنگ صبور این فلم‌ساز، به اسکار معرفی شده است.

به‌گفته برمک، در سال ۲۰۰۸ کمیته فلم جنگ تریاک را معرفی کرد، اما به نسبت آن‌که فلم از طرف لابراتواری در هند که مسوولیت پروسس فلم را داشت، بدون زیرنویس انگلیسی فرستاده شده بود، از فهرست اسکار باز ماند.

برمک افزود: «سال قبل نیز به نسبت این‌که فلم مناسب اسکار نداشتیم، به اکادمی اسکار نامه فرستادیم که فلمی نداریم، ولی بعدا اکادمی به ما نوشت که فلم «لاله سیاه» از آدرس دیگری به‌حیث نماینده افغانستان فرستاده شده است.»

به‌گفته او، کمیته چندین‌بار نامه فرستاد، تا این‌که اکادمی از پذیرش لاله سیاه که با تقلب فرستاده شده بود، ابا ورزید.

فلم لاله سیاه از ساخته‌های خانم سونیا ناصری کول، یک افغان مقیم امریکا است که به اساس روابط این خانم، به اسکار معرفی شده بود.

جشنواره‌های اسکار معمولا در ماه فبروری هر سال در سالون کوداک تیاتر شهر لاس‌نجلس برگزار می‌شود و امسال نیز جشنواره سال ۲۰۱۲ که مصادف با هشتادو‌چهارمین دور جوایز اسکار است، در همین ماه برگزار خواهد شد، اما فلم‌ها از سراسر جهان بایست تا ختم ماه جاری میلادی به این جشنواره معرفی و فرستاده شوند.

 فلم‌نامه‌نویسان: عتیق رحیمی و ژان کلود کاریر

 × کارگردان: عتیق رحیمی

× فلمبردار: تری آربوگاست

× تهیه‌کنندگان: میشل ژنتل و هانی فارسی

× بازیگران :گلشیفته فراهانی، مسیح مروت، حسینه بورگان، حمید داوودیان

• درباره نویسنده:
• ‌‌تازه‌ترین‌ها:

شهرگان

In touch with the Iranian cultural diaspora.
Shahrgon is an online magazine for Canada’s Iranian cultural diaspora and Persian-speaking languages.
Shahrgon started working in Vancouver, Canada, in 1992 with the publication “Namai Iran” and then in the evolution of “Ayandeh” and “Shahrvand-E Vancouver,” it transformed into Shahrgon.

Shahrgon; The magazine of the Iranian cultural diaspora;

شهرگان مجله‌ی دیاسپورای ایران فرهنگی در ونکوور کانادا از سال ۱۹۹۲ با نشریه‌‌ی «نمای ایران» آغاز به‌کار کرده و سپس در فرگشتی از «آینده‌» و «شهروند ونکوور» به شهرگان فراروئید

• تنگلوشای هزار خیال: جستارهایی در ادب و فرهنگ منتشر شد
• روزهای سرگشتگی
• جلوی خانه ما یکی مرده بود؛ داستان‌هایی از زمانه درد و دربدری