فراخوان دبیر کل سازمان ملل متحد به توقف اعدامها در ایران
آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل دولت ایران را به توقف اجرای احکام اعدام در این کشور فرا خواند .این مطلب در گزارش آنتونیو گوترش درباره وضع حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران گفته شده است. در این گزارش که بر اساس اطلاعات دریافتی از منابع گوناگون از جمله خود دولت ایران و همچنین مشاهدات نمایندگان کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل هنگام بازدید انها از ایران در ماه مارس ۲۰۱۹ تهیه شده، خاطرنشان می شود:” دبیر کل سازمان ملل متحد دولت ایران را مصرانه به لغو صدور احکام اعدام به عنوان مجازات حتمی و توقف اجرای چنین احکامی و ممنوع کردن اعدام مجرمان نابالغ در هر شرایطی فرا می خواند”. در گزارش دبیر کل سازمان ملل متحد گفته شده است، اجرای احکام اعدام به عنوان مجازات جرایم فاقد نشانه های قتل عمدی و همچنین دیگر جرایم دارای تعاریف نامشخص درایران ادامه دارد. منظور از جمله اتهاماتی همچون “مفسد فی الارض” و “محاربه با خدا” است. طبق اطلاعات کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل در سال ۲۰۱۸ میلادی حداقل ۲۵۳ نفر در ایران اعدام شدند که بسیار کمتر از موارد اعدام در این کشور در سال ۲۰۱۷ بوده که ۴۳۷ نفر اعدام شده اند. تعداد موارد اجرای احکام اعدام در ایران در اول زانویه تا ۳۱ ماه مه امسال بین ۵۸ تا ۷۹ مورد بوده است. علاوه بر این خاطرنشان می شود در قوانین ایران بر خلاف معاهده های بین المللی مربوط به ممنوعیت اعدام افراد کمتر از ۱۸ سال، اعدام دختربچه های مجرم دارای سن ۹ سال قمری به بالا و پسربچه های دارای سن ۱۵ سال قمری به بالا مجاز محسوب می شود و این در حالی است که جمهوری اسلامی این معاهده ها را امضا کرده است.
سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده در پاسخ به پیام توئیتری وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران ، اقدام به تقلید از اظهارات وزیر امور خارجه ایران کرده و اتهامات مشابهی را علیه تهران مطرح ساخت. به نقل از مورگان اورتاگوس سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده در پیام خود که در آن از واژه های استفاده شده در پیام توییتری وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران استفاده شده است گفت: “پس از ناکامی در دزدی دریایی، ایران به باجگیری عریان متوسل شده است و تقاضای دریافت پانزده میلیارد دلار خط اعتبار مالی دارد و توسعه هستهای خود را پیش خواهد برد. این کار بسیار شبیه تهدیدهایی است که ایران چند ماه پیش کرد. این در حال تبدیل به یک الگو است”. یادآور می شود چندی پیش نشریه انگلیسی فایننشال تایمز افشا کرد که «برایان هوک» مسئول گروه اقدام علیه ایران در وزارت خارجه ایالات متحده به ناخدای نفتکش آدریان دریا پیشنهاد داده در ازای چندین میلیون دلار این نفتکش را به آبهای کشوری منتقل کند که امکان توقیف آن از سوی ایالات متحده را داشته باشد. گزارش فایننشال تایمز فاش ساخت که «آخیلش کومار» ناخدای هندی این نفتکش به این دلیل تحریم شده که پیشنهاد هوک را نپذیرفته است. وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز پس از انتشار این خبر در پیامی توئیتری نوشت: ” پس از ناکامی در دزدی دریایی، ایالات متحده به باجگیری عریان متوسل شده است (و به کاپیتان نفتکش ایرانی گفته) نفت ایران را به ما تحویل بده و چند میلیون دلار بگیر، وگرنه تحریم خواهی شد. این کار بسیار شبیه دعوتی است که من چند هفته پیش (برای حضور در دفتر رئیس جمهور ایالات متحده) دریافت کردم. این در حال تبدیل به یک الگو است.”
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران پیشتر در نشست خبری با خبرنگاران با اشاره به پیشنهاد”رند پال” سناتور جمهوریخواه برای دیدار با دونالد ترامپ رئیس جمهوری ایالات متحده در کاخ سفید، گفت: “در سفر به نیویورک به من گفته شد که ظرف دو هفته دیگر تحریم میشوم مگر آنکه آن پیشنهاد را بپذیرم که خوشبختانه قبول نکردم”. پانزده میلیارد دلاری که اورتاگوس میگوید پیشنهادی برای ایجاد خط اعتباری برای فعال کردن اینستکس است که توسط فرانسه پیشنهاد شده و ظاهرا مورد قبول دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا واقع شده بود که در کنفرانس مشترک با همتای فرانسوی خود نیز از آن سخن گفت.
اخیراً معاون سیاسی وزیر امورخارجه ایران اظهار داشت: “به دنبال تماس های تلفنی آقای مکرون رئیس جمهور فرانسه با ایران، به او تاکید شد که اروپا می بایست از ایران نفت خریداری کند و یا معادل فروش نفت را به صورت خط اعتباری، که با درآمدهای نفتی ایران تضمین میشود و در حقیقت به نوعی به معنای پیش فروش نفت است، در اختیار ایران قرار دهد”. معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران در پاسخ به خبرنگاران گفت: “ایران همچنان که بارها اعلام کرده است تنها در صورتی به اجرای کامل برجام بر می گردد که قادر به فروش نفت خود باشد و ابتکار فرانسه دقیقا در همین راستا است”. معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران اضافه کرد: “میزان این خط اعتباری (پیشنهاد فرانسه) حدود ۱۵ میلیارد دلار برای مدت چهار ماه یعنی تا پایان آخر سال میلادی است. بدین ترتیب در صورت حصول توافق ایران در چهار ماه آینده معادل صد در صد نفت خود را یا خواهد فروخت یا معادل ارزش آنرا به صورت خط اعتباری دریافت و پیش فروش می کند”. معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران در ادامه این گفتگو توضیح داد: “بعد از دریافت ۱۵ میلیارد دلار جمهوری اسلامی آمادگی گفتگو با کشورهای ۱+۴ را دارد اما واقعیت آن است که هنوز در خصوص دستور کار این گفتگوها اختلاف نظرهای جدی بین طرفین وجود دارد”. وی در پایان تصریح کرد که ایران به هیچ عنوان در رابطه با خطوط قرمز خود با کسی مذاکره نخواهد کرد.
تنش در روابط واشنگتن و تهران پس از حمله به نفتکش ها در دریای عمان که واشنگتن تهران را در به دست داشتن در آن متهم کرده ، سرنگونی یک پهپاد جاسوسی ایالات متحده توسط ایران و به دنبال آن توقیف نفتکش بریتانیایی توسط جمهوری اسلامی شدیدتر شد. هشتم ماه مه سال گذشته ، دونالد ترامپ ، رئیس جمهور ایالات متحده اعلام کرد که از توافقنامه برجام خارج می شود و نه فقط تحریم های قبلی را باز می گرداند بلکه تحریم های جدید علیه تهران را نیز اعمال خواهد کرد و به دنبال ان تحریم های واشنگتن علیه ایران احیا و تشدید شدند. ایالات متحده تلاش می کند دیگر کشورها نیز ایران را تحریم کنند. ساز و کار حمایت از مبادلات تجاری موسوم به «اینستکس» توسط آلمان، فرانسه و انگلیس، اوایل فوریه سال ۲۰۱۹ (بهمن ۱۳۹۷) نهایی و ثبت شد. هدف این ساز و کار ادامه تجارت بین اعضای اتحادیه اروپا و ایران علی رغم تحریم های ایالات متحده از زمان خارج شدن ترامپ از توافقنامه برجام در ماه مه سال ۲۰۱۸ است اما مقامات ایران اعلام می کنند از آن روز تا به حال هنوز این ساز و کار کاملاً عملیاتی نشده است. توافق هستهای ایران و قدرت های بزرگ جهان که به آن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) هم گفته میشود، سال ۲۰۱۵ میان ایران و کشورهای عضو گروه ۱+۵ متشکل از آمریکا، بریتانیا، فرانسه، روسیه و چین، پنج کشور عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد به علاوه آلمان منعقد شد. برپایه این توافق، در برابر محدود شدن برنامه هستهای ایران، تحریمهای اعمال شده علیه این کشور لغو یا تعلیق شد.
وزارت خارجه ایالات متحده برای برهم زدن عملیات مالی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران پاداش پانزده میلیون دلاری تعیین کرد. وزارت امور خارجه ایالات متحده در بیانیه مطبوعاتی اعلام کرد که این کشور برای اطلاعاتی که منجر به شکست ساز وکارهای مالی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران، از جمله اطلاعات مربوط به فروش نفت و نفتکشها شود، پاداشی بالغ بر پانزده میلیون دلار در نظر گرفته است. برایان هوک، نماینده ویژه وزارت خارجه ایالات متحده در امور ایران در جمع خبرنگاران اظهار داشت: “مقامات ایالات متحده به دنبال تشدید اعمال فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی ایران هستند. اولا ما برای هر کسی که بتواند به ما در تضعیف عملیات مالی نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران و نیروهای قدس کمک کند، پاداش پانزده میلیون دلاری در نظر میگیریم”. وی خاطرنشان کرد که این امر به “پاسخگویی به تروریستها و جلوگیری از حملات تروریستی در سراسر جهان” کمک می کند. قابل ذکر است که پیش از این دولت ایالات متحده، سپاه پاسداران را در لیست ‘سازمان تروریستی خارجی’ قرار داده بود. در پاسخ به عمل دولت ایالات متحده ، شورای عالی امنیت ملی ایران نیز ستاد فرماندهی نیروهای آمریکایی مستقر در خاورمیانه و شرق آفریقا موسوم به “سنتکام” و نیز کلیه نیروهای وابسته به آن را تروریستی اعلام کرد.
دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده گفت که خبر خوب در راه است و ما پیروز می شویم .دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده در توییتر خود نوشت: “خبر خوب این است که ما برنده می شویم. مخالفان واقعی ما دموکرات نیستند و یا تعداد رو به افول جمهوری خواهان که راه خود را گم کرده اند و کنار رفتند، حریف اصلی ما رسانه های جعلی اخبار هستند. در تاریخ کشور ما هیچگاه اینقدر بد نبوده اند!” به گفته وی، رسانه های جعلی واقعیت ها را بررسی نمی کنند و منابع را ذکر نمی کنند. رئیس جمهور ایالات متحده گفت: “آنها اخبار خوب را می گیرند و آنها را بد می کنند.”
….The good news is that we are winning. Our real opponent is not the Democrats, or the dwindling number of Republicans that lost their way and got left behind, our primary opponent is the Fake News Media. In the history of our Country, they have never been so bad!
ترامپ پیشتر با انتقاد از جروم پاول، رئیس سیستم فدرال رزرو، به دلیل سیاست های ناکارآمد پولی، وی و رئیس جمهور چین شی جین پینگ را دشمنان اصلی ایالات متحده خوانده بود.
دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در ماه اوت فعالیت زیادی را به نمایش گذاشت . وزیر امور خارجه ایران در نیمه دوم ماه گذشته به فنلاند، سوئد، نروژو فرانسه، چین، ژاپن، مالزی سفر کرد و اوایل ماه سپتامبر به روسیه آمد. تقلا و کوشش جهانی تهران را با دشواری های اوضاع سیاسی- اجتماعی و مهم تر از همه اقتصادی می توان توضیح داد که ایران به خاطر تحریم های ایالات متحده به آن دچار شده است. ضمن اینکه چشم اندازها برای خروج این کشور از بحران بدون حل مشکل تحریم ها و متعاقبا معاهده هسته ای یعنی برجام بسیار مبهم و مه آلود است. بدون شک تهران مصرانه و هدفمند در جستجوی راه خروج از اوضاع است ضمن توجه به اینکه قبل از همه با ایالات متحده تقابل دارد. امروز بازی سخت و جدی در حال انجام است و می توان گفت نتایج غیر قابل پیش بینی هم در بر دارد. مهم تر از همه امنیت در منطقه خاور میانه و شاید کل جهان مد نظر است. مسائل پیش روی کنونی شامل این است که ایران و ایالات متحده تا چه اندازه برای مصالحه در درخواست ها و ادعا های خود از یکدیگر آماده اند. «خط قرمزی» که نمی توانند و نخواهند توانست به سمت طرفین درگیر بروند، کجاست؟ ضمن اینکه باید بلافاصله خاطر نشان نمود که نه تهران و نه واشنگتن برای راه حل نظامی بحرانی که بین دو پایتخت بروز کرده است، تلاش نمی کنند. اگر به شکایت های ایران بر علیه ایالات متحده توجه شود، تعداد آنها زیاد است اما اصلی ترین آنها در حال حاضر این است که ایالات متحده باید تحریم های ضد ایرانی را لغو کند. ایالات متحده همچنین لیست کاملی از تقاضاها را از ایران دارد که به چهار قسمت تقسیم می شوند:
۱. تحول، شکستن توافقنامه برجام با هدف امکان ضمانت شده مطلق عدم دسترسی به ساخت تسلیحات هسته ای توسط ایران و از جمله از طریق اجرای مدت زمان نامحدود اقدامات سند توافقنامه.
۲. ممنوعیت برای ساخت موشک های بالستیک توسط ایران
۳. محدود شدن سیاست نظامی فعال ایران در خاورمیانه، سوریه ، عراق و یمن
۴. قطع حمایت از سازمان های تروریستی و در وهله اول «حزب الله» و حماس
اکنون در خصوص مهره هایی که این بازی فوق العاده پیچیده، گاهی گیج کننده و حتی در برخی موارد ضد و نقیض را انجام می دهند. این نویسندگان توافقنامه برجام یعنی روسیه، چین، اتحادیه اروپا، ایران و البته ایالات متحده هستند که سیاست مخربی را در ارتباط با معامله هسته ای و ایران دارند. اما با همه اینها و با توجه به عینیت، باید اذعان داشت که در حال حاضر سرنوشت توافقنامه برجام و ایران را سه مهره تعیین می کنند، خود ایران ، ایالات متحده و اتحادیه اوپا. لازم به یادآوری است که اتحادیه اروپا از همان ابتدا مخالف سیاست ضد ایرانی رئیس جمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ و خروج ایالات متحده از توافقنامه برجام و اجرای تحریم ها بود. در عین حال اتحادیه اروپا مصرانه خواستار حفظ توافقنامه برجام و لغو یا کمتر شدن تحریم هاست همانطور که ایالات متحده نه برنامه موشکی ایران و نه سیاست خاور میانه ای ایران را و نه حمایت تهران از حزب الله و حماس و مشکلات حقوق بشر در ایران را نمی پذیرد. در عین حال در طرح تاکتیکی در مواضع بین بروکسل و واشنگتن شباهت های مشخصی دیده می شود. اتحادیه اروپا آماده نیست مشکلات ایرانی را بلادرنگ حل کند و سعی دارد شرایط را برای از سرگیری روند مذاکره در وهله اول بین ایران و ایالات متحده بدون فشار سیاسی اقتصادی بر ایران مهیا سازد. اتحادیه اروپا اینستکس را طراحی کرد که ابزار حمایت از صورت حساب های تجاری با ایران است. در واقع فعلا فعال نیست اما اروپاییان در تمایز از ایرانی ها امیدوارند که برقرار شود. در حال حاضر از سه کشور اتحادیه اروپا که عضو توافقنامه برجام هستند ( آلمان ، بریتانیا و فرانسه) فرانسه ابتکار حل مشکل ایران را به دست گرفته است. امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه فردی جوان، فعال ، سرسخت است که جاه طلبی هایی حتی به اندازه رئیس جمهور بزرگ فرانسه شارل دوگل دارد و شانس تبدیل شدن به وزنه سنگین سیاسی شماره یک اروپا را نیز دارد. در واقع این اواخر مکرون واسطه بین ایران و ایالات متحده شد. اجلاس گروه هفت که در شهر فرانسوی بیاریتز برگزار شد و در آن ارتباطات متقابل با ایران در دستور کار قرار داشت اما هیچ کس انتظار نداشت که اتفاق غیر منتظره ای در این زمینه بیافتد. اما ناگهان بیست و پنج ماه اوت به ابتکار رئیس جمهور مکرون، وزیر امور خارجه ایران به بیاریتز رفت. در واقع دیپلماسی ایرانی در اجلاس گروه هفت قرار گرفت جایی که مذاکرات با چند مقام انجام شد و حتی دیدار با رئیس جمهور ایالات متحده نیز برنامه ریزی شده بود. اما ترامپ با ظریف دیدار نکرد. اما در کنفرانس خبری که در روز آخر اجلاس برگزار شد، ترامپ به پرسش های مربوط به تهران بیشتر از حد انتظار خوب و دوستانه پاسخ داد. « اگر اوضاع درست شود من با اطمینان با رئیس جمهور حسن روحانی دیدار می کنم.» ضمن اینکه ترامپ، رئیس جمهور ایران را « مذاکره کننده عالی » و ایرانی ها را « مردمی عالی» نامید و ابراز اطمینان نمود که ایران ممکن است به قدرتی عظیم تبدیل شود اما آنها نباید تسلیحات هسته ای داشته باشند. دقیقا یک روز بعد یعنی بیست و شش ماه اوت رئیس جمهور ایران حسن روحانی بیان داشت: « اگر من فقط می دانستم که ملاقات ها و دیدار ها با فردی ممکن است به توسعه کشورمان و حل مشکلات ملت کمک کند من اینکار را انجام می دادم. » بر اساس تمام بدیهیات اینجا آشکارا اشاره ای به مذاکرات احتمالی با رئیس جمهور ترامپ است. آیا ممکن است که آنها مذاکره کنند؟ ناظرین و سیاست مداران نظرات متفاوتی دارند. برخی معتقدند که چنین گزینه ای بعید به نظر می رسد. برخی دیگر بر این اعتقادند ، چرا که نه؟ برای آنکه ترامپ با کیم جونگ اون دیکتاتور کره شمالی دیدار کرد. روحانی شایعات مربوط به اینکه اجلاس ریاست جمهوری ممکن است در نیویورک و در حاشیه اجلاس عمومی سازمان ملل متحد که ۱۷ سپتامبر شروع می شود، صورت گیرد را رد کرد. البته در اینجا به دشواری بتوان حدس زد. پیدا کردن فاصله ای که باید ایرانی ها و ایالات متحده برای ملاقات با یکدیگر طی کنند با توجه به خوف های موجود به خصوص برای ایرانی ها بسیار دشوار است. علی رغم همه این مورد بروز ملاقات که تحلیل گران در خصوص آن صحبت می کنند به نظر غیر قابل پیش بینی است، ترامپ در دیپلماسی همواره از تاکتیک حرفه ای خود به عنوان تاجر استفاده می کند، وی طرف مقابل را در شرایط تورم و از قبل غیر قابل قبول قرار می دهد و وادار می کند که مذاکره نماید و در طی آن سازش هایی را هم ایجاد می کند. ایرانی ها وضعیت شان دشوارتر است. لزوم مصالحه در گفتگوها با ایالات متحده به خاطر لغو یا حداقل کمترشدن تحریم ها ، شک و تردیدی را بر نمی انگیزد. اما مقامات ایرانی بدین طریق نمی توانند اعتبارشان را از دست بدهند. هر مصالحه ای باید مانند پیروزی به نظر آید. دشواری در این مسئله است. رئیس جمهور روحانی و ظریف وزیر امورخارجه در فعالیت های سیاست خارجی شان همواره باید به مخاطبان درونی خود توجه کنند و در وهله اول به مخالفین سیاسی از بین رادیکال ها که نه توافقنامه برجام را و نه هر مذاکره ای با غرب و پیش از همه با ایالات متحده را قبول دارند. رساندن همه درخواست های ایران و ایالات متحده به یک خروجی مشترک عملا غیر ممکن است. تهران هیچ گاه برنامه موشکی خود را از بین نمی برد و تغییر شدیدی در سیاست خاورمیانه ای خود نمی دهد ( اگرچه روند تدریجی توقف فعالیت های نظامی ممکن است از آنجا که درون کشور سیاست خاورمیانه ای محبوبیت زیادی ندارد، به سرانجام برسد). رئیس جمهور ترامپ نیز برای لغو شدید و یکباره تحریم ها به ویژه اکنون یعنی زمانی که در آغاز رقابت های ریاست جمهوری سال ۲۰۲۰ است، آمادگی ندارد. با توجه به موارد برشمرده شده می توان بیان داشت که گزینه ای موقتی و میانی پیدا می شود. ضمن اینکه مسئله مذاکرات رسمی ایران و ایالات متحده شاید در سطح عالی مسئله شماره یک باقی بماند.
امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه طرحی را تدوین کرد که اخیرا توسط دیپلماسی اروپایی تصویب شد. طبق اطلاعات غیر مستقیم می توان گفت که طرح پیشنهاد شده، منع تحریم ها برای برخی خریداران نفت ایرانی را بررسی کرده و امکان صادرات تقریبا ۷۰۰ هزار بشکه نفت خام در روز را به ایران می دهد. این میزان صادرات نفت خام بیش از دو تا سه برابر حجم کنونی صادرات را افزایش می دهد. ضمن اینکه برنامه ریزی شده است وامی به مبلغ ۱۵ میلیارد دلار به ایران اختصاص داده شود تا بتواند از ارز لازم برای خروج از تحریم های ایالات متحده علیه خود استفاده نماید. در پاسخ تهران باید برای مذاکره و بازگشت به اجرای دقیق توافقنامه برجام آماده باشد. در ارتباط با طرح در آینده ایران موظف است راهی برای کاهش تنش در خلیج فارس را در زمینه موج توقف نفت کش ها پیدا کرده و برای مذاکرات ساختاری در زمینه موشک ها، مسائل منطقه ای و آنچه که پس از سال ۲۰۲۵ اتفاق خواهد افتاد یعنی وقتی که مدت زمان اجرای توافق کنونی تمام می شود، پیدا نماید. در این ارتباط وزیر امور خارجه فرانسه ژان ایو لودریان خاطر نشان کرد که فعلا مشخص نیست که آیا ایالات متحده از تحریم ها در ارتباط با صادرات تکمیلی نفت ایرانی خودداری خواهد کرد یا خیر؟ در عین حال از کاخ سفید هیچ گونه سیگنالی دیده نمی شود که نشان دهد رئیس جمهور ایالات متحده ممکن است این ابتکار را بلوکه نماید. با استناد به طرح فرانسه برای حفظ توافقنامه برجام، معاون وزیر امور خارجه ایران خاطر نشان کرد که طرف آمریکایی انعطاف نشان داده است. در شرایطی که هنوز به طور کامل مشخص و واضح نیست، یک عامل وجود دارد که قادر است کل این مثبت گرایی را که از آغاز سپتامبر به وجود آمده، ازبین ببرد که در واقع گام های ایران برای توقف اجرای وظایف خود در توافقنامه برجام است. مسئله این است که پنجم سپتامبر دوره شصت روزه دوم کاهش تدریجی اجرای برخی درخواست های توافقنامه برجام توسط تهران به اتمام رسیده است. در این ارتباط وزیر امور خارجه ایران به اتحادیه اروپا اولتیماتوم داد: « اگر اروپا تا پنجم سپتامبر گام های لازم را برندارد، ایران اجرای گام سوم برای توقف وظایف خود در توافقنامه برجام را آغاز می کند.» همانطور که معاون وزیر خارجه ایران گفت : «گام سوم تدوین شده و برای اجرا آماده است. این گام سخت تر از گام های اول و دوم است. این اقدام برای دستیابی به تعادل بین حقوق و وظایف ایران در توافقنامه برجام ایجاد شده است.» دوم سپتامبر معاون وزیر خارجه ایران و گروهی از اقتصاد دانان برای بحث و مذاکره طرح فرانسوی امانوئل مکرون و همزمان برای شرح گام سوم ایران درجهت خروج از توافقنامه برجام به پاریس رفتند. دیپلمات های ایرانی اعلام کردند که اگر تلاش های دیپلماسی ایران و اتحادیه اروپا به نتیجه برسد، تهران از گام سوم امتناع می کند. تصمیم جمهوری اسلامی ایران برای برداشتن گام سوم کاهش تعهدات خود در توافقنامه برجام این روز ها نقل محافل خبری است و علیرغم اینکه معاون سیاسی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران یک جلسه ده ساعته با طرف های اروپایی توافقنامه برجام در پاریس داشته اما ظاهرا ایران مصمم است با قاطعیت گام سوم خود را بردارد. اروپا در برجام متعهد شده بود که جمهوری اسلامی ایران بتواند نفت خود را بفروشد و همچنین درآمد حاصل از فروش نفت به ایران بازگردد یا اینکه در هر جایی که نیاز بود آنرا صرف نماید و اروپایی ها هم یکسری از قرار داد های خود را به صورت های مختلف احیا و ادامه دهند، اما این اتفاق رخ نداد و اروپایی ها با خروج ایالات متحده از توافقنامه برجام یا نخواستند و یا با واهمه از ایالات متحده تعهدات خود را عملی نکردند، به استثنای دو کشور چین و روسیه که برنامه های سابق خود را ادامه دادند و برای حفظ توافقنامه برجام تلاش کردند. اروپا تعهدات خود را انجام نداد و با وجود مهلتی حدودا یک ساله که ایران به آنها داده بود که به نوعی وقت طلایی محسوب می شد به حرف های سیاسی و مانور در رسانه های بین المللی ادامه داد، جمهوری اسلامی ایران به حرف نیازی ندارد و چیزی که از اروپا می خواهد عمل است، کار به جایی رسید که ایران گام اول کاهش تعهدات ناشی از توافقنامه برجام خود را انجام داد و باعث شد تا اروپا کمی از خواب غفلت بیدار شود و متوجه شود که ایران مصمم است تا کاری را انجام دهد، گام دوم توسط ایران برداشته شد و اروپا را جدی تر کرد و باعث شد تا اروپاییان شروع به مذاکره کنند و پیغام هایی را ارسال کنند چه به صورت مستقیم و چه به صورت غیر مستقیم، برای مذاکره با وزیر خارجه و رئیس جمهور جمهوری اسلامی ایران تلاش کردند و کشور فرانسه وارد مذاکره با ایران شد، بنابر این اگر گام سوم کاهش تعهدات ناشی از توافقنامه برجام از سوی ایرانی ها برداشته شود و اگر اروپایی ها بعد از آن به تعهدات خود عمل نمایند قطع به یقین ایران هم به انجام تعهدات خود ناشی ار توافقنامه برجام خواهد پرداخت و تمام تعهدات خود را از سر میگیرد، اما اگر کشورهای اروپائی اجابت نکردند و به عدم انجام تعهدات خود ادامه دهند، ایران نیز گام سوم خود را برخواهد داشت.. تصمیم به اجرای گام سوم در جلسه هیئت دولت ایران اعلام خواهد شد و روز بعد به صورت رسمی به اتحادیه اروپا ابلاغ می گردد.
اکنون مرکز اوضاع سیاسی – دیپلماسی حول ایران و بدون شک این طرح فرانسوی است. سوال های زیادی هنوز وجود دارد اما مهمترین آنها دو سوال است. آیا این طرح با منافع ایران مطابقت دارد؟ ( یعنی تهران آنرا می پذیرد؟) سوال دوم این است که آیا ایالات متحده در اجرای طرح مزاحمت و مداخله نمی کند؟ دیپلماسی فرانسوی فعالانه با هر دو طرف کار می کند. مسکو نیز از این ابتکار حمایت می نماید. امید برای تصویب طرح وجود دارد. ضامن هم اینکه بیش تر از این در توان رئیس جمهور ترامپ نیست که در آغاز رقابت های ریاست جمهوری ۲۰۲۰ به وخامت اوضاع با ایران دامن بزند. برای آنکه مشخص نیست که ادامه تشدید درگیری به کجا ختم شود. اما بدون شک این تشدید اوضاع بعد از شکست طرح فرانسوی بیشتر خواهد شد. برای ایران نیز صادرات نفت و ۱۵ میلیارد دلار وام بسیار مهم است. تهران باید برای این، تنها از روند توقف وظایف خود در برجام کوتاه بیاید. سایر بندها ممکن است به صورت طولانی مدت با اتحادیه اروپا بحث و بررسی شود و حتی تا انتخابات در ایالات متحده پیش برود. در آنجا شانس شکست ترامپ و پیروزی دموکرات ها وجود دارد. به گفته سفیر ایالات متحده در اتحادیه اروپا، دولت این کشور در حال بررسی ایده فرانسه مبنی بر تأمین خط اعتباری برای ایران است.گوردون سوندلند، سفیر ایالات متحده در اتحادیه اروپا اظهار داشت: “دولت ایالات متحده در حال بررسی ایده فرانسه مبنی بر تأمین خط اعتباری برای ایران در ازای تعهد به توافق اتمی است”. سوندلند در خلال یک جلسه تلفنی گفت: “موضوع خط اعتباری در حال بررسی است، من نمی توانم چیز دیگری بگویم”. این دیپلمات یادآور شد که ایالات متحده به سیاست فشار حداکثری بر ایران پایبند است و سعی میکند ایران را وادار کند تا الزامات مربوط به برنامه هستهای و موشکی را رعایت کند. در عین حال سوندلند تأکید کرد که دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده قادر به تنظیم میزان این فشار بر روی تهران است.
سال جاری بازار ایران، به گوشت، گوشت گوسفند و سایر محصولات تولید روسیه علاقه نشان داده است. ایران در رتبه بیست و هشتم صادرات غیر نفتی روسیه قرار دارد. بنابراین یک شرکتی از منطقه کالمیتسکا بنام وکتور پلاس در ماه اوت سال ۲۰۱۹ مقدار دوازده تن گوشت گوسفند یخ زده را به عنوان بخشی از پروژه ملی “همکاری و صادرات بین المللی” به ایران فرستاد، محموله دوم به همین مقدار در آینده نزدیک ارسال می شود. طبق تفاهم قبلی، طرف کالمیتسکایی تا پایان سال جاری میلادی حداقل ۳۰۰ تن گوشت گوسفند به ایران تحویل می دهد.