شهرزادِ نغمه
کیان ثابتی
این روزها در هر خانه ایرانی که صحبت از فیلم و سریال می شود “شهرزاد” به کارگردانی حسن فتحی، نقل مجالس است. ترانه علیدوستی، شهاب حسینی، مصطفی زمانی و پریناز ایزدیار از چهره های مورد توجه مردم در این سریال هستند. پیر تئاتر ایران، “علی نصیریان” که ایفاگر نقش “بزرگ آقا” در سریال شهرزاد است ایفاگر بهترین نقش خویش در سال های گذشته می باشد. “ابوالفضل پورعرب” که عنوان نخستین سوپراستار سینمای بعد از انقلاب را بر تارک خویش دارد با نقش “حشمت” پیشکار و مشاور بزرگ آقا در سریال شهرزاد هنرنمایی می کند. او پس از سال ها مبارزه با بیماری سرطان توانست در این سریال به ایفای نقش پردازد. غزل شاکری، نسیم ادبی، رامین ناصرنصیر، محمود پاک نیت، مهدی سلطانی، جمشید هاشم پور، سهیلا رضوی، فریبا متخصص و گلاره عباسی از دیگر بازیگران این سریال جذاب هستند که همگی مورد توجه و علاقه مردم قرارگرفته اند.
اما بازیگران یک اثر نمایشی به خصوص سینما، نمود و نتیجه یک پروسه هنری هستند. پروسه ای که ده ها نفر در پدید آوردن آن سهیم می باشند و تماشاگران ماحصل تلاش ایشان را در بازی بازیگران بر صحنه و پرده سینما می بینند. مطمئنا اگر هر کدام از این عوامل، وظیفه خویش را درست و دقیق انجام ندهند نتیجه کار هم زیبایی لازم را نخواهد داشت. این عوامل درواقع همان بوم و رنگ نقاشی هستند که هر کدام با ظرافت و دقت با هنر دستان نقاش درهم آمیخته شده اند و تابلویی زیبا پدید می آورند. کم کاری و بی دقتی در استفاده از هر رنگ و سایه ای می تواند بر زیبایی تابلو تاثیرگذار باشد. نمایش روی صحنه یا فیلم بر پرده به مثابه تابلویی نقاشی هستند که اگر در هر کدام از اجزای پدید آورنده شان سستی و کمبودی حاصل شود بر بازده و زیبایی اثر نمایشی موثر خواهد بود. سریال شهرزاد نیز به عنوان یک اثر نمایشی از این قاعده مستثنی نیست. زیبایی نقش آفرینی بازیگران این سریال، هر چند به توانایی و چگونگی ارائه رنگ بازی ایشان مربوط است ولی تلاش سایر عوامل حتی همکاران صحنه را در جلا دادن به رنگ بازی ها نباید فراموش کرد.
از بین عوامل مختلف یک اثر نمایشی، کارگردان یک تئاتر یا یک فیلم را معمولا خالق یا مهمترین عامل پدید آورنده آن اثر دراماتیک به شمار می آورند. حسن فتحی، کارگردان سریال شهرزاد یکی از سریال سازان موفق ایران است. در کارنامه کاری او چندین سریال موفق به نام های “پهلوانان نمی میرند”، “شب دهم” و “میوه ممنوعه” دیده می شود. که شاید سریال “شهرزاد” را بتوان دنباله همین مسیر موفقیت ها دانست (فتحی سازنده سریال های ضعیفی چون “زمانه” و “در مسیر زاینده رود” هم می باشد). هر چند نقش حسن فتحی به عنوان کارگردان در توفیق سریال شهرزاد، نمی توان نادیده گرفت اما این فقط یکی از علل توفیق این اثر نمایشی است. آنچه کمتر در نگاه مخاطب این سریال دیده شده است نقش نویسنده این اثر یعنی “نغمه ثمینی” است. جذابیت دراماتیکی داستان شهرزاد همراه با دیالوگ های موثر و شخصیت های خاکستری و ملموس آن، فقط به احاطه علمی و قلم توانای نغمه ثمینی، نمایشنامه نویس موفق ایرانی برمی گردد که به نظر نگارنده اگر هر نویسنده دیگری بجز او، در این جایگاه قرار می گرفت شاید سریال شهرزاد به این درجه از توفیق، هرگز نمی رسید.
[huge_it_gallery id=”3″]
نغمه ثمینی، محقق و نمایشنامه نویس
برای آنان که اهل تئاتر هستند نغمه ثمینی نامی آشناست. او سال هاست که در زمینه نمایشنامه نویسی قلم می زند و دارای جایگاه محکم و شناخته شده ای در عرصه ادبیات دراماتیک ایران است. خواب در فنجان خالی، رازها و دروغ ها، افسون معبد سوخته، شکلک و هیولاخوانی از جمله آثار ماندگار وی در عرصه درام نویسی ایران شمرده می شوند. ثمینی فقط یک نمایشنامه نویس و فیلنامه نویس نیست (نغمه ثمینی در زمینه فیلنامه نویسی هم دستی بر قلم دارد از جمله “همیشه پای یک زن درمیان است”، طعم شیرین خیال” و “خون بازی”) او یک محقق در فرهنگ ایران هم هست. “کتاب عشق و شعبده” پیرامون هزار و یک شب و کتاب “تماشاخانه اساطیر: اسطوره و کهن نمونه در ادبیات نمایشی ایران” دو کتاب مهم در زمینه فرهنگ و هنر ایران به خصوص ادبیات دراماتیک به شمار می روند. ثمینی در کنار همه این فعالیت ها به تدریس تئاتر و ترجمه متون هنری هم می پردازد. ترجمه نمایشنامه بافندگان اثر گرهارت هاپتمن، فیلنامه ای از آندری تارکوفسکی و کتاب ارزشمند “تئاتر و اروپا” نوشته کریستوفر مک کالو، نمونه هایی از آثار ترجمه شده توسط او هستند.
نغمه ثمینی در اوایل دهه هشتاد، سال ها پیش از تولید سریال شهرزاد با همان حال و هوا و تاریخ ایران، دیالوگ های تاثیرگذار و صیقل داده شده و یک داستان پرتعلیق و جذاب، نمایشنامه “شکلک” را نوشت که دو دوره توسط کیومرث مرادی به صحنه رفت که دومین دور اجراء در سال گذشته با بازی امیر جعفری، پانته آ بهرام، نوید محمد زاده و ستاره پسیانی به صحنه آورده شد. یک زوج جوان فقیر به خانه قدیمی و متروکه ای پناه می برند زن باردار است و هیچ پولی در بساط ندارند تا خرج دارو، دکتر و بیمارستان را دهند. ایشان نمی دانند که این خانه متروکه قبلا محل سکونت یکی از نوچه های شعبان جعفری (حسن) و همسرش (عالیه) بوده که در سال ۱۳۳۲ به قتل رسیده اند. تقابل این دو زوج با دو پس زمینه تاریخی که با شخصیت پردازی دقیق (و آکادمیک) انجام گرفته نمایش شکلک را پیش می برد. آنچه پس از تماشای این تئاتر به ذهن مخاطب خطور می کند اینست که جرقه اولیه سریال پرطرفدار امروزی “شهرزاد”، سال ها قبل با همین نمایشنامه در ذهن نویسنده اش –نغمه ثمینی- زده شده که این روزها، حاصلش به بار نشسته است و نقش آفرینانی نظیر ترانه علیدوستی، علی نصیریان و شهاب حسینی، آن بذر به بار نشسته را به نام “شهرزاد” بر مخاطب عرضه می کنند.
- درباره نویسنده:
- تازه‌ترین‌ها:
کیان ثابتی؛ روزنامه نگار، ادیتور و فعال در عرصه هنر تئاتر است.
ثابتی هنرجوی آموزشگاه بازیگری و کارگردانی سمندریان و همچنین هنرآموز دو کارگاه خصوصی فیلم‌نامه‌نویسی و شناخت فیلم استاد بهرام بیضایی بوده است. او با نمایش‌های یخبندان و صعود مقاومت پذیر آرتور اویی به عنوان بازیگر بر صحنه تالار وحدت و سالن اصلی تئاتر شهر ظاهر شده ولی به دلیل ممنوعیت و تمایل به تئاتر تجربی، به اجرای نمایش‌هایی در محیط‌های غیرتئاتری مانند منازل، انبارها و گالری‌ها پرداخت. از جمله نمایش‌هایی که او به عنوان کارگردان یا بازیگر حضور داشته می‌توان به؛ تک گویی از هارولد پینتر، استاد از اوژن یونسکو، هنر از یاسمینا رضا، مضرات دخانیات از آنتوان چخوف، آخرین نوار کراپ از ساموئل بکت، خرس از انتوان چخوف، ارتباط از ابراهیم مکی، اژدهاک از بهرام بیضایی و تعدادی از آثار قلمی خودش اشاره کرد.
کیان ثابتی، هم اکنون در حال تحصیل در رشته تئاتر، تحقیق و مطالعه در زمینه‌ی شیوه‌های جدید اجرای تئاتر و رقص و اجرای پرفورمنس آرت است.
