لیلا اسفندیاری سخت زیست و زیبا مرد

لیلا اسفندیاری قهرمان و شیرزن کوهنوردی ایران در هیمالیا جاودانه شد

 

تقدیم به کسی‌ که ایستاده رفت….
و هیچ‌وقت شکست را قبول نکرد…

 

تنظیم گزارش از: حبیب ناظری

 

از روز جمعه ۳۱ تیر، پیکر لیلا اسفندیاری در ارتفاعات سلسله جبال هیمالیا و بین شکاف‌های یخی آرام گرفته است. زنی که صعودهای زمستانی‌اش از مسیرهای مختلف به دماوند و صعودش از دیوارهٔ علم کوه، فقط گام‌های نخست او در بلندپروازی‌های بی‌نظیرش در این رشته ورزشی بود.

جمعه، ۳۱ تیرماه ۱۳۹۰، لیلا اسفندیاری کوهنورد پرتوان و عضو «باشگاه کوهنوردی و اسکی دماوند» که برای صعود قله‌های گاشربروم ۱ و ۲ به منطقه قراقروم پاکستان رفته بود، پس از فتح قلهٔ گاشربروم ۲، به هنگام بازگشت و در حین فرود از مسیر دشوار یخی در زیر قله، سقوط کرد و متأسفانه جان باخت. پیکر لیلا پس از ۳۰۰ متر سقوط در ارتفاع نزدیک به ۷۷۰ متری جبهه‌ٔ پاکستان در مکانی خارج از مسیرمتوقف ‌شد.

 

به تصمیم خانواده اسفندیاری پیکر پاک لیلا به هیمالیا سپرده شد:

گسترش مرزهای محدود توانایی، مقابله با محرومیت‌های قراردادی و اثبات شایستگی‌های زنان، آرمان‌هایی بودند که لیلا پرداختن به آنها را در کوهنوردی یافته بود و چه خوش درخشید و توانمند بود در مجال کوتاهی که برای زیستن داشت.

او تمامی فرصت‌ها و اندوختهٔ زندگی‌اش را صرف کوهنوردی کرد و سرانجام در جایی آرام گرفت که آرزویش را داشت.

ما خانوادهٔ اسفندیاری با دلی آکنده از اندوه، به تصمیم لیلا در انتخابش احترام می‌گذاریم و بر اساس خواستهٔ خودش، پیکر پاکش را در همان نقطه‌ای که هست، به کوه‌های بلند، پاک و پُربرف گاشربروم می‌سپاریم، جایی که تا ابد چشم‌انداز زیبای کوهستان قراقروم را برای او به منظر خواهد داشت.

سخت زیست و زیبا رفت.

 

خانوادهٔ لیلا اسفندیاری ۱/۵/۹۰

لیلا اولین زن ایرانی بود که «نانگاپاربات ۸۱۲۶ متری» را که دومین قلهٔ دشوارصعود جهان شناخته می‌شود فتح کرد و در همان صعود، سرپرست گروهی بود که تمام اعضایش مردان زبدهٔ کوهنوردی ایران بودند.
باز به عنوان اولین زن ایرانی به انتهای غار پراو در کرمانشاه رسید و صعودش به یخچال دره‌‌ یخار نیز موفقیت‌آمیز بود.برایش غار و صخره و کوه و یخچال تفاوتی نداشت. قصد پیمایش عمیق‌ترین غار دنیا در سوچی روسیه را داشت اما پلیس روسیه به ایرانی‌ها اجازه نمی‌داد وارد آبخازیا شوند.

در صعود به قلهٔ «۲K» هم تا آستانهٔ موفقیت کامل پیش رفت. قلهٔ هشت هزار متری گاشربروم ۲ آخرین نقطه‌ای بود که او بر آن گام گذاشت، جایی که حتی زبده‌ترین کوهنوردان جهان برای برداشتن هر قدم باید پنج بار نفس بکشند.

 

در بازگشت از سفر ۲K، خانواده و دوستان و همنوردان لیلا از او استقبال شایانی کردند.

لیلا پیشتر دیسک کمر داشت و جراحی هم کرده بود. گویا ریسک این عمل به قدری بالا بوده که خطر فلج شدن را هم در پی داشته، اما لیلا با تمام مصائب مالی که او را در تنگنا قرار داده بود، نه تنها بر این عارضه غلبه می‌کند، بلکه ارتفاعات هیمالیا را هم زیر پا می‌گذارد.

 

سیمای لیلا؛ آن روی دیگر

لیلا اسفندیاری و ماجراهای حیرت‌انگیز صعودهای انفرادی‌اش به مرتفع ترین قله‌های جهان فقط زمانی بر سر زبان‌ها افتاد که در فرود از یکی از بلندترین قله‌های جهان لغزید و پایین افتاد و جانش عزیزش را از دست داد. همان‌جایی سقوط کرد و ماند که وصیت کرده بود: «اگر افتادم، بگذارید بمانم. می‌خواهم «بام جهان» آرامگاه ابدی‌ام باشد.»

او شیرزنی بود که به خاطر انجام یک مصاحبهٔ بدون روسری، محبوبیتی نزد مقام‌های ورزش ایران و فدراسیون کوهنوردی نداشت. آنها که موفقیت‌های بین‌المللی ورزشکاران ایرانی را مصادره می‌کنند، در تمام این سال‌ها رغبتی به پوشش اخبار بانوی بی‌نظیر کوهنوردی ایران نداشتند.
جستجویی در خبرگزاری‌های دولتی و آرشیو و سایت فدراسیون کوهنوردی جمهوری اسلامی ایران، گواه این موضوع است. جایی که حتی خبر صعودهای تفریحی و دسته‌جمعی به «اُشتران‌کوه» نیز شرح داده شده، اما دربارهٔ تنهایی لیلای ایران در کمپ ۲ Kو در میان تیم‌های مجهز کوهنوردی اتریش، ایتالیا، آمریکا و کرهٔ جنوبی، چیزی نوشته نشده است!

در فیلمی که اخیراً از تلاش لیلا برای صعود به «۲K» پخش شد (http://youtu.be/DsCJsdzTHeo) می‌بینیم زن تنهای ایرانی در پاکستان، جایی که تیم‌های اروپایی، آمریکایی و آسیایی با تجهیزات و تدارکات کامل آمده‌اند؛ دوربین را به روی گام‌های نخستش بر ارتفاعات ۲K نشان رفته و نفس‌نفس‌زنان می‌گوید: «وقتی که شروع کردم، کوله‌پشتی نداشتم. کفش و کیف کوهنوردی را قرض می‌گرفتم و لباس کوهنوردی را از تاناکورا (اجناس بُنجل و دست چندم فروشی) خریدم… گاهی که از صعودهایم برمی‌گشتم، پول کافی برای تردد نداشتم و خیلی وقت‌ها پس از صعود، نمی‌توانستم یک فنجان چایی بخرم. اما نخواستم متوقف شوم. حالا من اینجا هستم. زیرا زن ایرانی می‌تواند.»

جوزپه پمپلی، کوهنورد ایتالیایی که به همراه  فابریزیو و ساموئل هنگام برگشت از قلهٔ گاشربروم ۲ شاهد حادثهٔ تلخ سقوط لیلا بود، در ستایش او این‌طور می‌نویسد: «او یک زن زیبای ایرانی بود؛ تصمیم گرفته بود که صعود کند حتی به تنهایی و در مقابل همه چیز،علیه بوروکراسی حاکم بر کشورش که جایگاهی برای کوهنوردان مستقل قائل نیست، به‌خصوص وقتی که فدراسیون قدرتمندی در رأس کار باشد. تابستان گذشته در ۲K به من گفت که مجبور شده آپارتمانش در تهران را بفروشد و مجدداً با خانواده‌اش زندگی کند، فقط برای اینکه به آرزویش جامهٔ عمل بپوشاند و به آن برنامهٔ صعود پُرهزینه بپیوندد. متأسفانه هیچ‌یک از ما سال گذشته موفق به صعود نشد، و امسال لیلا برای فتح گاشربروم۲ تلاش کرد. نمی‌دانم و ممکن است که عامل اصلی سقوط او را هرگز ندانیم؛ ناخوشی غیر‌مترقبه، رها شدن میخ و طناب، خستگی،… ولی من فکر می‌کنم که چندان مهم نباشد که پی به عامل اصلی ببریم؛ چیزی که مهم است فقدان یک شخص است، یک دوست  که تاهمین دیروز با ما بود. حالا هیچ‌چیز باقی نمانده جز خاطره‌ای برای کسانی که او را دوست داشتند. غمگین می‌شوم که می‌بینم تنها زنی که برای فتح گاشربروم ۲ تلاش کرد و موفق شد، از میان ما رفت. در میان این همه کوهنورد مغرور، لیلا تنها کسی بود که شایستگی آن فتح را داشت. باشد که این سرآغازی باشد برای آزادی زنان سرزمین او…»

یاد این کوهنورد و شیرزن ایرانی گرامی باد!