انتخاباتی که می تواند آینده ترکیه نوین را رقم بزند
در روزهای باقی مانده به یکشنبه اول نوامبر موعد برگزاری انتخابات پارلمانی ترکیه، سرعت تحولات سیاسی – اجتماعی در این کشور آن چنان شتابان پیش می رود که نه تنها قوه تحلیلی کارشناسان عقب می ماند که حتی صفوف انتخاباتی و سبدهای رای شهروندان نیز در بین احزاب رقیب می تواند توهم ایجاد کند. هر چند که شمای کلی و الگوی عینی سبد آرای انتخاباتی به واسطه قطبی شدن عرصه سیاسی – اجتماعی ترکیه تا حدودی یک موقعیت تثبیت شده را نسبت به انتخابات هفتم ژوئن نشان می دهد اما در حاشیه تحرکات سیاسی – امنیتی دولت حاکم حزب “عدالت و توسعه” این دور از انتخابات می تواند امکان وضعیت های پیش بینی نشده را موجب شود. اهمیت این موضوع در این است که الگوی انتخاباتی ترکیه در این مقطع بیش از آنچه از نرم معمول “انتخابات آزاد” پیروی کند متاثر از عوامل به ظاهر غیرانتخاباتی در فضای سیاسی این کشور است. بدون هیچ تردیدی نقش پیچیده و مبتنی بر کیش شخصیت “رجب طیب اردغان” رئیس جمهوری ترکیه در این قمار انتخاباتی بیش از هر چیز بر پایه بر هم زدن صحنه مالوف بازی و استفاده از سیاست ماجراجویی و بحران آفرینی حول دوگانه امنیتی کردن فضای سیاسی داخلی و تنش خارجی استوار شده است. در همین چارچوب اردوغان از کارت جدید پناهجویان و مشکلی که اروپاییان در خصوص این موج جدید پناهجویی هم اکنون با آن روبه رو می باشند نیز به بهترین نحو ممکن استفاده انتخاباتی کرده و سفر هفته “آنگلا مرکل” صدراعظم آلمان به آنکارا دقیقا در همین راستا مورد استفاده قرار گرفته است. رقابت های انتخاباتی در این روزهای پایانی دو شاه کلید اصلی خواهد داشت که اولی در دست اردوغان قرار دارد و دومی هم چون انتخابات هفتم ژوئن در دست “صلاح الدین دمیرتاش” رهبر مشترک حزب چپ کردی “دمکراتیک خلق ها” به عنوان اصلی ترین رقیب وضعیت موجود قرار گرفته است. به همین دلیل تمام نگاه ها به بالانس و توازن قدرت بین این دو نیروی آلترناتیوی معطوف شده است و این دوقطبی منازعه جویانه، دو نیروی بینابین دیگر از جمله “حزب جمهوریخواه خلق” و حزب ناسیونالیست “حرکت ملی” را حتی فراتر از قدرت رای آنان حداقل در فاز رقابت های انتخاباتی در حاشیه قرار می دهد. در چنین وضعیتی که شرایط ایده آل تبلیغاتی و امنیتی برای حزب عدالت و توسعه تضمین شده است هم اکنون بیش از هر چیز رقم خوردن شرایط جدید بستگی تام به موقعیت حزب دمکراتیک خلق ها در انتخابات اول نوامبر خواهد داشت.
در این چارچوب انتخاباتی که آقای اردوغان ترسیم کرده است سیبل حملات ترکیبی و پیچیده وی حزب دمکراتیک خلق ها را نشانه رفته است. وی بعد از ناکامی برای کشاندن پای حزب دمکراتیک خلق ها به تنش های امنیتی جهت امکان غیرقانونی کردن فعالیت های این حزب هم اکنون بیشترین تلاش خود را در جهت ریزش آرای جبهه چپ و کردها در انتخابات اول نوامبر انجام می دهد. امنیتی کردن فضای سیاسی کشور و گسترش درگیری های نظامی در شهرهای کردنشین شرق و جنوب شرقی کشور و به خصوص شهر مهم و استراتژیک “دیار بکر” دقیقا قلب سبد رای حزب دمکراتیک خلق ها را هدف گرفته است. در یک انتخابات سالم و منصفانه با توجه به نتایج آخرین نظرسنجی ها نه تنها از میزان استقبال از حزب دمکراتیک خلق ها و حتی حزب جمهوریخواه خلق به عنوان گزینه دوم برای تشکیل دولت ائتلافی، کاسته نشده است که حتی آمارها و شرایط عینی فضای سیاسی ترکیه نشان می دهد که این دو حزب می توانند آرایی به مراتب بیشتر از دور قبلی انتخابات را کسب کنند. در چنین شرایطی چنانچه انتخابات در تمامی مناطق ترکیه به خصوص مناطق کردنشین بدون هیچ محدودیت و مزاحمتی برگزار شود هیچ شانس پیروزی قاطع برای حزب عدالت و توسعه وجود ندارد. اتهامات بی شمار “احمد داووداوغلو” نخست وزیر و اردوغان در خصوص نقش حزب دمکراتیک خلق ها در حوادث تروریستی و هم چنین تاکید تازه اردوغان در خصوص اینکه وی هرگز اجازه نخواهد داد که یک منطقه خودمختار در مناطق کردی سوریه در مجاورت مرزهای جنوبی ترکیه شکل گیرد، به نوعی نشان دهنده وداع وی با کسب رای در بین کردها و امیدواری نسبت به جلب رای ناسیونالیست های ترک بوده است. سرمایه گذاری بیش از حد حزب عدالت و توسعه بر روی پوپولیسم اجتماعی، اسلام سیاسی، ناسیونالیسم ترکی و تنش خارجی هر چند که می تواند بعضی از ناسیونالیست ها را جذب کند اما با توجه به وجود یک حزب ناسیونالیست افراطی چون حرکت ملی به نظر نمی رسد که چندان بازدهی لازم را برای اردوغان داشته باشد. از طرف دیگر باج خواهی اردوغان از اتحادیه اروپایی که متاسفانه خانم مرکل در سفر خود به ترکیه برای دادن وعده های مالی سه میلیارد یورویی برای کنترل پناهجویان، تسهیل صدور ویزا برای شهروندان ترکیه و وعده کمک جهت پیوستن این کشور به اتحادیه اروپایی در آستانه انتخابات اول نوامبر به کمک اردوغان آمد، هر چند که می تواند در رای مردم ترکیه تاثیرگذار باشد اما آن پتانسیل لازم برای تغییر ضروری جهت پیروزی حزب عدالت و توسعه را نخواهد داشت. نباید این نکته ظریف را فراموش کرد که در کشورهای در حال گذار در وضعیتی که فضای سیاسی – اجتماعی به شدت قطبی می شود همواره جبهه های نبرد و رقابت از یک موقعیت نسبتا تثبیت شده بهره می برند که حتی ورود آرای مردد و خاموش به این عرصه نیر به دلیل ناخرسندی اکثریت آنان از وضعیت موجود می تواند به نفع نیروهای اپوزیسیون به صندوق ریخته شود. با تمام عوامل و دلایل مستندی که وجود دارد تنها در یک صورت اردوغان می تواند با عبور از بحران کنونی بار دیگر قدرت بلامنازع خود را بر ترکیه حفظ کند و آن اینکه با مهندسی انتخابات و سرکوب جامعه مدنی زیر تاثیر امنیتی کردن جامعه و هم چنین در بخش هایی از مناطق کردنشین به خصوص شهر مهم دیار بکر که پایگاه اصلی حزب دمکراتیک خلق ها می باشد مانع از شراکت گسترده رای دهندگان کرد در روز اول نوامبر شود. در فردای اول نوامبر هر نتیجه یی که در انتخابات رقم بخورد خارج از چارچوب بحران نخواهد بود و ترکیه در روزهای بعد از انتخابات هم چنان در چنبره بحران های سیاسی – اجتماعی دست و پا خواهد زد و این ارمغان شومی بود که اردوغان برای قبضه قدرت بر این کشور تحمیل کرده است.
۵/۸/۹۴
- درباره نویسنده:
- تازه‌ترین‌ها:
اردشیر زارعی قنواتی نویسنده و روزنامه‌نگار؛ روشنفکر و فعال سیاسی، تحلیل‌گر سرشناس ایرانی در حوزه‌ی مسایل سیاسی و بین‌الملل است. از او مقالات فراوانی در نشریات ایران از جمله شرق و اعتماد و سایتهای معتبر خارج از کشور منتشر شده‌است.
