روند نابرابری‌های اقتصادی در کانادا
سیر شتابان صعودی نابرابری‌های اقتصادی در جهان که ناشی از جهانی‌سازی و انباشت سود و ثروت و غارت منابع کشورها توسط عده‌ای بخصوص در قالب عناوین پرطمطراق کارآفرین، نابغه مالی، ناجی اقتصاد و … باعث گردیده که سیر تبعیض طبقاتی تشدید یابد به طوری که براساس آمارهای سازمان Oxfam مجموع دارایی‌های ۸۵ ثروتمند اول جهان معادل ثروت ۵/۳ میلیارد نفر (نصف جمعیت جهان می‌باشد). در همین رابطه کاهش رشد اقتصادی در کانادا همزمان با شدت نابرابری و افول قیمت نفت باعث نگرانی‌های اساسی شده به طوریکه نرخ بیکاری در کانادا (۷ درصد) بیش از امریکا و رقبای اروپایی شمالی شده است- تارنمای آینده بین‌المللی IFS.du.edu آمارهای اقتصادی و شاخص‌های کلان اقتصادی کانادا را در سه مرحله زمانی ۲۰۱۵- ۲۰۳۰ و ۲۰۶۰ پیش‌بینی که خلاصه آن بشرح زیر می‌باشد:
ردیف | شرح | ۲۰۱۵ | ۲۰۳۰ | ۲۰۶۰ |
| ۱ | جمعیت (میلیون نفر) | ۷/۳۵ | ۸/۳۹ | ۶/۴۳ |
| ۲ | امید به زندگی (سال) | ۵/۸۱ | ۲/۸۳ | ۸۶ |
| ۳ | درصد نرخ مشارکت زنان در نیروی کار | ۳/۴۸ | ۶/۴۹ | ۹/۴۹ |
| ۴ | درصد سیگاری‌های جامعه | ۲/۱۹ | ۶/۱۸ | ۶/۱۸ |
| ۵ | تولید ناخالص داخلی به قیمت PPP (میلیارد دلار) | ۱٫۵۶۳ | ۲٫۱۶۵ | ۳٫۸۷۹ |
| ۶ | تولید ناخالص داخلی سرانه (دلار) | ۴۳٫۶۸ | ۵۱٫۳۳ | ۸۸٫۸۷ |
| ۷ | اطلاعات دانش اجتماعی مردم (شاخص بین ۱۰۰- ۰) | ۹/۵۷ | ۳/۶۷ | ۹/۷۴ |
| ۸ | شاخص آزادی اقتصادی (بین یک تا ده= بهترین) | ۸ | ۱/۸ | ۴/۸ |
در همین رابطه CBC News در تاریخ یازدهم سپتامبر ۲۰۱۳ در یک گزارش خاص پیرامون نابرابری‌های اقتصادی در کانادا اخباری را منتشر که نشان می‌دهد ۸/۴ میلیون کانادائی (از هر هفت نفر یک نفر) زیر خط فقر زندگی می‌کنند که هزینه اجتماعی رفع خط فقر بالغ بر ۷۲ تا ۸۴ میلیارد دلار می‌باشد و سرانه خط فقر در اونتاریو بین ۲۸۹۵- ۲۲۱۹ دلار و در استان بریتیش کلمبیا حدود ۲۱۰۰ دلار (در سال) می‌باشد. مضافاً بر آنکه از هر هشت خانوار کانادائی یک خانوار مشکل تأمین غذائی دارند و مطابق گزارش نشر شده در ماه مارچ ۲۰۱۴ حدود ۳۷۴ هزار نفر از ساکنین اونتاریو جهت تأمین غذا به بانک غذا (سازمان دولتی کمک دهنده اجتماعی) مراجعه کرده‌اند. از سوی دیگر یک درصد کانادائی‌ها قادر به تأمین نسخه داروئی خود نیستند و ۳/۳ میلیون کانادائی در منازل مسکونی غیراستاندارد زندگی می‌کنند. در مقابل این آمار، یک درصدی‌های کانادا (ثروتمندترین افراد) در کانادا حدود ده برابر متوسط حقوق سایر افراد، درآمد دارند که متوسط درآمد هر یک از این یک درصدی‌ها بالغ بر ۳۰۰ هزار دلار بوده است. آمار نشان می‌دهد که یک درصدی‌ها کانادا عموماً سفیدپوست، متأهل و مرد هستند. در مجموع یک درصدی‌های جامعه کانادا حدود چهل درصد ثروت جامعه را در اختیار دارند. بدین‌معنی که در حالی که کل ثروت جامعه کانادا حدود ۵٫۵۸ میلیون دلار برآورد می‌شود چهل درصد آن یعنی ۲ میلیارد دلار آن متعلق به یک درصد جامعه و ثروت یکصد نفر ثروتمند رده اول کانادا بالغ بر ۲۳۰ میلیارد دلار یعنی چهار درصد کل ثروت جامعه را و متوسط ثروت هر یک از یکصد نفر اول کانادا معادل دو میلیارد دلار است. برای تصویر بهتر باید بگوئیم دو میلیارد دلار یعنی جاده‌ای بطول ۳٫۹ کیلومتر که پر از یک دلاری باشد یعنی هر متر معادل ده هزار یک دلاری است. (مبلغ Canada & businesses مورخ نوامبر ۲۰۱۳).
روند نابرابری در کانادا به‌ویژه در ونکوور باعث شده بازار خرید منازل و آپارتمان‌های مسکونی در حال حاضر دچار مشکل گردد به طوری که خرید آپارتمان برای بسیاری از جوانان تازه‌وارد بازار کار به سختی امکانپذیر شده و آینده چندان روشنی از این موضوع قابل تصور نیست به خصوص آنکه مهاجران ثروتمند چینی، روس و ایرانی عملاً بازار مسکن را تحت الشعاع خریدهای خود قرار داده‌اند و همین موضوع در آینده نه چندان دور جو ضدخارجی را همچون اروپا بوجود خواهد آورد. سیاست‌های نفت و گاز که عملاً تحت تأثیر بازارها بین‌المللی قرار دارند باعث شده که اقتصاد کانادا عملاً تحت‌الشعاع قیمت نفت و گاز قرار گرفته به طوری که در حال حاضر با افت قیمت نفت نسبت برابری دلار آمریکا به دلار کانادا به ۲۳/۱ رسیده که نشانه چندان خوبی به رغم مزیت صادراتی به شمار نمی‌رود. از طرف دیگر گرایش دولت محافظه‌کار به نظامی‌گری و افزایش هزینه‌های نظامی از محل افزایش مالیات بر طبقات متوسط و پایین نارضایتی عمومی را به‌همراه دارد که تبعات آن در آینده نه چندان دور کل اقتصاد کانادا را تحت تأثیر قرار خواهد داد.
شهر | Calgary | Toronto | Edmonton | Vancouver | Regina | Ottawa | St. john | Montreal | Halifax | Winnipeg | Mondo |
| درصد | ۹/۲ | ۶/۱ | ۵/۱ | ۲/۱ | ۲/۱ | ۱/۱ | ۱ | ۷/۰ | ۷/۰ | ۵/۰ | ۵/۰ |
وضعیت اقتصادی یک درصدی‌های کانادا
باستناد تحقیقات بعمل آمده که در تارنمای CBC news مورخ سیزدهم سپتامبر ۲۰۱۳ منتشر شده کلیه اشخاصی که درآمد سالانه از آن‌ها بیش از سیصد هزار دلار باشد جزء قشر یک درصد بالای کانادا تلقی می‌شوند. متوسط درآمد این افراد ۳۸۱٫۳ دلار بوده. براساس همین تحقیقات در سال ۲۰۱۰ تعداد ۲۷۲٫۶ نفر از شهروندان کانادائی حداقل دارای درآمدی معادل ۱۹۱٫۱ دلار بود و متوسط درآمدی یک درصدی‌ها ده برابر متوسط حداقل درآمد (که برابر ۳۸٫۷ دلار بوده)، می‌باشد. در واقع درآمد قشر بالائی یک‌درصدی‌ها (یعنی ده درصد اول یک درصدی‌ها) حداقل ۶۸۵ دلار (در مقایسه با ۷۱۷ دلار در امریکا) بوده است. جالب توجه آنکه ۲٫۵۵ نفر از افراد رده بالای یک درصدی‌های کانادا در سال ۲۰۱۰ حداقل ۵۷/۲ میلیون دلار درآمد به سازمان امور مالیاتی اعلام داشته که متوسط درآمد این گروه ۱۱/۵ میلیون دلار و متوسط درآمد سالانه یکصد نفر ثروتمند لیست برتر کانادائی (Rich 100) در سال ۲۰۱۱ معادل ۷/۷ میلیون دلار بوده است. بررسی و تدقیق در این تحقیق نشان می‌دهد که ترکیب بالاترین رده درآمدی در کانادا از نظر من و رشته تحصیلی شامل مشخصات زیر هستند:
ترکیب رده بالای درآمدی کانادا
سن | ۲۴-۱۵ | ۳۴-۲۵ | ۴۴-۳۵ | ۵۴- ۴۵ | ۶۴-۵۵ | ۶۵ |
| درصد افراد | ۱ | ۳/۴ | ۷/۲۱ | ۳/۳۶ | ۵/۲۵ | ۱۲ |
| درصد رده شغلی | مدیریت | بهداشت و درمان | فاینانس و بازرگانی | آموزش، حقوق | معدن و علوم | |
| درصد افراد | ۸/۳۸ | ۳/۱۴ | ۷/۱۳ | ۱۱ | ۹/۹ |
جالب آنکه به رغم رده شغلی فوق، بیشترین تعداد یک درصدی‌ها فارغ‌التحصیل رشته بازرگانی و فاینانس معادل ۲/۲۹ درصد رشته پزشکی (۵/۱۴ درصد) و مهندسی (۴/۱۱ درصد) و حقوق (۷ درصد) می‌باشند.
براساس گزارش منتشر شده در تارنمای National post مورخ ۱۱/۸/۲۰۱۳ ترکیب جغرافیائی محل سکونت رده بالای ثروتمندان در شهرها و استان‌های کانادا به شرح زیر می‌باشد:
ترکیب جغرافیائی محل سکونت رده بالای ثروتمندان کانادا
ترکیب جغرافیایی تعداد ثروتمندان رده بالای کانادا (Top Rich 100)
| Ontario | Alberta | Quebec | BC | Saskatchewan | Manitoba |
| ۵/۱٫۱۷۶ | ۵۶٫۹۴ | ۴۴٫۳۵ | ۳۲٫۴۲۵ | ۶٫۱۷ | ۵٫۲۴۵ |
| Nova scotia | New Brunswick | New found land | Prince Edward | Northwest | Nunavut |
| ۳٫۴۶ | ۲٫۸۸ | ۲٫۳۸ | ۴۷۰ | ۳۷۵ | ۱۲۰ |
قابل توجه آنکه در مجموع ۱۵۴٫۹ نفر (نصف تعداد ثروتمندترین افراد کانادا) ساکن تورنتو، مونترال، کلگری و ونکوور هستند. برای آشنائی والدین کانادائی که دغدغه تحصیل فرزندان خود بویژه دستیابی به مدارک بالای تحصیلی فرزندان خود را دارند باید یادآور شد که سه درصد از افراد دارای بالاترین درآمد کانادا فاقد هرگونه مدرک تحصیلی (حتی فاقد دیپلم دبیرستان) هستند! و متوسط درآمد این افراد معادل ۴۶۶٫۳ دلار (در مقابل ۳۸۷ دلار متوسط تحصیل‌کرده‌های یک درصدی) و یا به تعبیری حتی از افراد تحصیل کرده بیشترست؟ و دو سوم آنان دارای تحصیلات دانشگاهی بوده که یک چهارم آنانی که دارای تحصیلات دانشگاهی برتر هستند جزء بالاترین رده‌های درآمدی نیز می‌باشند ضمناً دو پنجم افراد دارای بالاترین درآمدی (یک‌درصدی‌ها) دارای تحصیلات رشته مدیریت بوده که متوسط درآمد آنان ۴۶۶٫۳ دلار بوده و یک هفتم آنان دارای تحصیلات در رشته پزشکی و دارای رده درآمدی بالا (رتبه دوم بعد از مدیریت) و فارغ‌التحصیلان رشته حقوق و علوم مهندسی نیز در رده پنجم یک‌درصدی‌ها هستند که متوسط درآمد آنان ۳۰۰ دلار است. تعدادی از یک درصدی‌ها اساساً شاغل در هیچ کاری نیستند به طوری که ۶/۵ درصد از گروه یک درصدی‌ها صرفاً درآمدی حدود ۱۹۱٫۱ دلار دارند. خلاصه وضعیت درآمدی جامعه کانادا در جدول زیر نمایش داده شده است (منبع نظرخواهی خانوارها سال ۲۰۱۱).
گروه‌های درآمدی | ده درصد | یک درصد بالائی | یک در هزار جامعه | یک در ده هزار |
| درآمد (دلار) | ۸۰٫۸ | ۱۹۱٫۱ | ۶۸۵ | ۲٬۵۷۰٬۰۰۰ |
آمار منتشره در تارنمای Canada & business نشان می‌دهد که دهک اول جامعه کانادا بالغ بر ۷۰ درصد ثروت جامعه را در اختیار داشته و متوسط ثروت دهک اول جامعه کانادا معادل ۴/۱ میلیون دلار که دو برابر متوسط ثروت دهک دوم ثروتمند (۶۳۳ دلار) می‌باشد. از طرف دیگر دهک اول ثروتمند کانادا بطور متوسط دارای دارایی‌های نقدی (شامل سهام، اوراق خزانه و …) معادل ۷۷۴ دلار و بطور متوسط دارای املاکی با قیمت بیش از ۸۰۰ هزار دلار بوده که متوسط بدهی هر یک ۲۲۵ دلار بوده در حالیکه خالص دارایی دهک پایینی جامعه کانادا (ده درصد آخر جامعه) بطور متوسط کمتر از ۵۷ دلار با بدهی ۳۶ دلار می‌باشند.
| ۱۹۹۹ | ۲۰۰۰ | ۲۰۰۱ | ۲۰۰۲ | ۲۰۰۳ | ۲۰۰۴ | ۲۰۰۵ | ۲۰۰۶ | ۲۰۰۷ | ۲۰۰۸ | ۲۰۰۹ | ۲۰۱۰ | ۲۰۱۱ | ۲۰۱۲ | ۲۰۱۳ | ۲۰۱۴ |
| ۳۰۹ | ۳۵۰ | ۳۲۰ | ۳۱۰ | ۳۸۰ | ۴۰۰ | ۴۱۰ | ۴۸۵ | ۴۹۰ | ۵۰۰ | ۵۱۵ | ۵۸۰ | ۵۸۰ | ۶۷۰ | ۷۰۲ | ۷۲۸ |
جالب آنکه ضابطه ورود به رده یکصد ثروتمند برتر کانادا در سال ۲۰۱۳ دارابودن حداقل ۷۲۸ میلیون دلار دارایی بوده است. نمایه زیر حداقل ثروت برای ورود به کلوپ یکصد ثروتمند (Rich 100) طی سالهای ۲۰۱۴- ۱۹۹۹ به میلیون دلار را نشان می‌دهد:
این نمایه نشان می‌دهد به رغم فشار مضاعف اقتصادی به دهک‌های پایین و طبقه متوسط ثروت ثروتمندان کانادا مرتباً رو به تزاید بوده است. این نابرابری که بویژه در دوره حاکمیت حزب محافظه‌کار به نخست‌وزیری آقای هارپر شدت یافته نشان می‌دهد که رویای «کانادا خوب» کم کم در حال خراب شدن و واقعیت بی‌خانمانی بالا در کانادا این رؤیا را در هم پاشیده است. کافی است سری به خیابان (East Hasting) در ونکوور بزنید تا با دیدن صدها بی‌خانمان معتاد و ولگرد رویای واقعی سرمایه‌داری کانادا را مشاهده کنید و با لیست بیست نفر اول ثروتمند کانادا مقایسه کنید تا دریابید چگونه فرصت‌های جامعه را غارت می‌کنند.
- درباره نویسنده:
- تازه‌ترین‌ها:
غلامحسین دوانی؛ پژوهش‌گر اقتصادی و عضو انجمن اقتصاددانان حرفه‌ای بریتیش کلمبیا و از اعضای حسابداران خبره آمریکای شمالی
