واکاوی مجموعه شعر«شاعری یعنی جادادن تو در کلمات»علی‌اکبر رشیدی
عشق کلمه ی کوچکی است
با نقطه های فراوان
ما را به کدام نقطه خواهد برد؟
مجموعه شعر«شاعری یعنی جادادن تو در کلمات» بخشی از زیست فردی و اجتماعی علی اکبر رشیدی است.
شاعر درسطح متعارف زبان حرکت می کند. به جوهر معنایی توجه بیشتری دارد.این چنین که واژه ها را در معنای واقعی خود به کار می برد.
در نگاه نخست این خرده روایت ها در درون زبان روایی شکل می گیرد، آن چنان که در محوریت احساس و عواطف انسانی گستره ی معنایی پررنگتر است. در نگاه دوم حس های نوستالژیک در مسیر هست مندی های محسوس می باشد، و ساختار ساده و بی پیرایه بر محوریت معنا و مفهوم بنیان نهاده شده است.
آنقدر دوستت دارم
که از خدا می پرسم
چرا
ما هیچ نسبتی با هم نداریم
این مجموعه از لحاظ ساختاری ویژگی های شعر سپید را دارد. البته چه گفتن مهم تر از چگونه گفتن جلوه کرده است. از لحاظ ساده نویسی ذهن زبان در مسیر انتقال معنا است. البته در این فرم ساده نویسی بار معنایی بر دوش برخی واژه ها است.
همگرایی معنایی بین کلمات، نشان از بازنمایی واقعیت های زندگی است. آن چنان که هر کدام از سطرهای متعارف، مدلول های ساده ای درون زبان دارند، به طور معمول لابه لای سطرها مفاهیم عام بشری نهفته است، و اتفاق ها و رخدادهای بار عاطفی و احساسی دارند، که بیشتر حس های نوستالژیک را به ذهن متبادر می کنند.
به لاعلاج ترین شکل ممکن
به خودم فکر می کنم
بازنمایی واقعیت های عینی بر پایه ی ارتباط های دال و مدلول است. دلالت های ساختاری در سطح زبان اتفاق می افتد، و دلالت های معنایی تصاویر روایی را عمیق تر نشان داده اند.
شیوه ی روایت مبتنی بر تصاویر عینی است. سطرها بیشتر معناهای نزدیک را به ذهن متبادر می کند. تک گویی ارتباط منطقی بین دو عینیت و ذهنیت برقرار کرده است. ساختمندی متعارف درآمدی بر مفاهیم ی نظیر مرگ و عشق، طبیعت و انسان است. در زبان متداول فضای شعر ملموس و عینی است، و دال های متعارف مدلول های ساده ای دارند.
عشق در نزد شاعر بیشتر مفهوم فردی دارد،آن چنان که چهره ی زمینی آن در هر سطری و بندی اتفاق می افتد، و روایت مندی در محوریت عاطفه و تخیل است.
عشق می افتد
شبیه یک اتفاق
که اتفاقن
از چشم های تو می افتد
در این بستر تغزلی، روایت مندی و احساس گرایی دو عنصر شاخص شعرها می باشد. تک گویی صرف بخشی از تجربه ی زیسته است. در این راستا انسجام ساختاری منوط به موتیف های عینیت مند است.
اگرچه محتوا و مفاهیم مضامین متفاوتی دارند، اما افعال و ضمایر و بعضی واژه های کلیدی سبب تقارن و تناظرهای متفاوت شده است. زمان روایی افعال به صورت استمرار است، یعنی در هر اتفاق و رخدادی زمان نقش کانونی را بر دوش دارد. ضمیر منفصل «من» و متصل «م»به شخصی شدن کلام اشاره دارد. در این شیدایی خطاب هایی هم به ضمیر«من و تو»شده، و احساس و دریافت هایی از محیط پیرامن به تصویر کشیده شده است.
وای
از این همه واوی
که بین من و تو می افتد
راوی ستایش گر عشق و مهر است. تخیل شاعرانه در تناظرهای تقارنی زشتی و زیبایی ،نور وتاریکی، شب و روز، بود و نبود،خوشی و ناخوشی… در نوسان می باشد. آن چنان که با تک گویی در جهت رویکردهای معنایی گام بر داشته است. به طوری که در مسیر مفاهیم انسانی، احساس خویش را از محیط پیرامون بیان می کند. در تلاش مضاعف است مضامین نو را طرح کند. در برخی شعرها به شدت تغزلی است، و در برخی دیگر آرزومندی خویش را به ترسیم کرده است. با این وضعیت در مسیر جوانه زدنی گام برداشته است، که سرشار از احساسات درونی است.این تجربه گرایی برگرفته ازجوششی ست، که در هاله ی عشق و مهر می چرخد.
لمست نمی کنم
انگشتم جاذبه ای دارد
که بر پوست پروانه می ماند
در شعرها مضامین فردی و مفاهیم اجتماعی تاثیری تعیین کننده دارند.از این جهت عینیت گرایی وجه غالب شعرها است.
در این ساده نویسی رویکردهای معنایی مدلول های ساده ای دارند که منطبق بر زبان معیار می باشند.البته انسجام ساختاری سطرها با تناظر و تقارن های معنایی همراه است. در فرآیندهای حسی عناصر عینیت مند اولویت دارد، و ظرفیت های معنایی برخی جاها سبب پرسش می شود.
یک سوال
حنمن باید بچسبانم اول این سطرها
بعد یک سوال تلخ بپرسم
این جور مواقع
علامت سوال هر جا باشد
مهم نیست
در مجموعه شعر«شاعری یعنی جادادن تو در کلمات» شاعر به واسطه ی برایند عین و ذهن شکل تازه ای از محتوا را می آفریند. در ساختار روایی زبان سبب انتقال معنا است توصیف هنرمندانه ای از عشق و مهر دارد، از محیط پیرامون تصاویر عینی ارایه می دهد. و با برآیند عین و ذهن مضمون پردازی می کند.
پی نوشت:
- شاعری یعنی جادادن تو در کلمات، علی اکبر رشیدی، نشر مهر و دل، چاپ اول ۱۴۰۰.
- درباره نویسنده:
- تازه‌ترین‌ها:
سریا داودی حموله شاعر، نویسنده و محقق کارنامه‌ای از شعر، نقد و پژوهش‌های مردم شناسی دارد. از مجموعه‌های چاپ شده‌ی شعرسپید، «اوفلیا تو نیستی با گیسوانم حرف می‌زنم! آسمان حرفی از گیسوان لی لی بود! نان ونمک میان گیسوان تهمینه، از عصای شکسته‌ی نیچه تا عصر مچاله‌ی لورکا، من ما بودم با دو فاعل اضافی، سِرنادهای میترائیک، همه‌ی کلمات در میدان ونک پیاده می‌شوند! در هرکلمه‌ای آفتاب پنهان است! خلیجی که از هر طرف خاورمیانه است! ادامه‌ی زنی که پلاک خانه را گوشواره کرده است! بادها با حرف میم شروع می‌شوند!…» و هم‌چنین در حوزه‌ی نقد ادبی تاکنون دو جلد از «آنتولوژی شعر شاعران معاصر، کلمات بیش ازآدمی رنج می‌برند!»، و یک جلد آنتولوژی شعر شاعران خوزستان به نام بافتارهای منفرد! و هم چنین « آنتولوژی شعر شاعران اقلیمی، بافتار و ساختار ادبیات قوم بختیاری» را منتشر کرده است. البته در زمینه‌ی پژوهش و تحقیقات مردم شناسی، سه گانه‌های «دانشنامه قوم بختیاری، موسیقی قوم بختیاری و ادبیات قوم بختیاری» را منتشر کرده است.
