آیا کردهای سوریه به راه شکست خورده “بارزانی” می‌روند
تحولات سوریه بعد از شکست گروه دولت اسلامی “داعش” در این کشور و عراق که تقریبا تمام حوزه سرزمینی خلافت خودخوانده را از دست دادند، وارد یک مرحله جدید شده است که از قبل توسط کارشناسان و تحلیلگران مستقل پیش بینی شده بود. در شرایطی که داعش حوزه حاکمیت سرزمینی خود را در عراق و سوریه حفظ کرده بود و شهرهای “موصل” در عراق و “رقه” در سوریه را به عنوان نماد حاکمیتی خود در دست داشت، یک اجماع بین الملل در کنار تلاش و مبارزه دولت های مرکزی این دو کشور، حضور خود را در منازعات جاری تحت عنوان “مبارزه با تروریسم” توجیه می کرد. هر چند که در عراق بعد از شکست داعش ائتلاف به رهبری آمریکا به دلیل ارتباط حسنه خود با دولت بغداد، حتی در زمان اقدام رهبران اقلیم خودمختار کردستان برای برگزاری همه پرسی استقلال در مجموع جانب بغداد را گرفت و کردهای متوهم حاکم بر اربیل را تنها گذاشت اما وضعیت در سوریه کاملا در مسیر متفاوتی رقم می خورد. از سال ۲۰۱۱ که بحران سوریه آغاز شد واشینگتن به همراه متحدین اروپایی و منطقه یی خود قاطعانه در تشدید این بحران و اراده جهت سرنگونی دولت “بشار اسد” یک نقش محوری داشت و هرگز نیز آن را کتمان نمی کرد. با ورود روسیه به متن بحران سوریه و حمایت تمام قد سیاسی و نظامی از دولت قانونی دمشق به همراهی با دیگر متحدین اسد از جمله ایران و شبه نظامیان حزب الله وضعیت سیاسی و میدانی جنگ دچار یک تغییر اساسی گردید و این محور توانست نقش آلترناتیوی خود را بر رقبای جهانی، منطقه یی و گروه های شورشی – تروریست داخلی تحمیل کرده و دولت دمشق را در جایگاه پیروز منازعه شش ساله قرار دهد.
به تازگی آمریکا در صدد پیاده سازی یک “سناریو” جدید برای سوریه می باشد که در چارچوب تشدید بحران و دستیابی به اهدافی می باشد که در سناریوی قبلی برای گسیل تروریست ها زیر دوگانه داعش و “جبهه النصره” به این کشور طبق الگوی لیبی، موفق به شکست دولت دمشق نشدند. ارسال ایمیل “دفتر روابط عمومی ائتلاف به رهبری آمریکا” در روز یکشنبه ۱۴ ژانویه به خبرگزاری “رویترز” رسما جزئیات تشکیل یک نیروی مستقل و تحت حمایت و اداره ائتلاف را جهت مرزبانی شمال سوریه اعلان کرده است. هر چند این پروژه جدید نیست و از مدت ها قبل آمریکا بر روی آن کار کرده و در عرصه میدانی جنگ نیز حضور عینی داشت اما تا به امروز به زعم تاکید دولت دمشق و متحدین آن، محور روسیه و چین، دولت ترکیه که به شدت آن را تهدیدی علیه امنیت خود می داند و حتی متحدین عربی – اسرائیلی محور به رهبری واشینگتن، رهبران آمریکا همواره آن را تکذیب می کردند و حضور خود را تنها برای شکست داعش عنوان و تاکید بر خروج نیروهای نظامی خود بعد از دستیابی به هدف شکست این گروه تروریستی داشتند. هم اکنون با اعلان رسمی این موضوع از طرف ائتلاف آمریکایی دیگر جای هیچ تردیدی وجود ندارد و مشخص شده است که واشینگتن به خلاف “حقوق بین الملل” و در نقض “حق حاکمیت ملی” یک کشور مستقل به دنبال اهداف نامشروع خود می باشد. اعتراض روسیه به عنوان متحد بین المللی دولت سوریه به دلیل نقض حاکمیت ملی و تهدید تمامیت ارضی این کشور در کنار هشدار “رجب طیب اردوغان” رئیس جمهوری ترکیه به بهانه تقویت تروریست هایی که امنیت داخلی آن را تهدید می کنند، دوباره بحران سوریه به صدر خبرهای بین المللی آمده است.
در همان روز یکشنبه مقامات ارشد روسیه این اقدام را یک دخالت آشکار در امور داخلی یک کشور مستقل قلمداد کرده که می تواند با هدف سرنگونی “بشار اسد” یا حداقل فراهم کردن زمینه تجزیه این کشور سازماندهی شده باشد و به شدت نسبت به آن عکس العمل نشان داده اند. چنانچه در همان روز ۱۴ ژانویه بعد از تایید رسمی این طرح از طرف خبرگزاری رویترز “یوری شوتکین” معاون کمیته دفاع دومای روسیه گفته است “تشکیل یک سازمان امنیتی به رهبری آمریکا در مرز سوریه غیر قابل قبول است؛ هدف آن افزایش تنش در منطقه و تلاش برای سرنگونی رژیم بشار اسد است. به نظرم تشکیل چنین سازمانی کاملا بی جا است، من فکر می کنم این تلاش برای احیای ستیزه جویانی است که می تواند از کشورهای همسایه، به ویژه از عراق حضور یابند و این غیر قابل قبول است”. از طرف دیگر آقای اردوغان نیز در چند اظهارنظر از جمله در جمع هواداران حزب “عدالت و توسعه” در شهر “توقات” ضمن محکوم کردن این تلاش، هشدار داد که در طی چند روز آینده ارتش این کشور برای سرکوب نیروهای “یگان های مدافع خلق” در عفرین دست به اقدامات نظامی خواهد زد. اردوغان در سخنرانی خود می گوید “در روزهای آتی ارتش ترکیه عملیات موسوم به سپر دفاعی فرات را به شمال سوریه که زیر کنترل شبه نظامیان کردی است آغاز کرده و این نیروها در عفرین یا باید تسلیم شوند یا نابود خواهند شد”.
در شرایط کنونی با توجه به احساس خطری که دولت دمشق و روسیه از وضعیت جدید می کنند و عزم اردوغان برای حمله به این نیروها که به تجربه ثابت شده است معمولا تهدیدات خود را وقتی یکی از اضلاع بحران هم به وی چراغ سبز نشان دهد، را انجام می دهد، به نظر می رسد در روزهای آینده سوریه شاهد منازعات سیاسی و حتی جنگی جدیدی خواهد بود. اعتماد بیش از حد یگان های مدافع خلق و اصولا کردها به آمریکا برای مشارکت در ماجراجویی های واشینگتن، همان گونه که در تجربه همه پرسی اقلیم کردستان دیده شد می تواند آنان را تبدیل به بزرگترین قربانی این سناریو کند. از آنجا که ترکیه دومین قدرت نظامی پیمان ناتو می باشد طبق معاهدات درونی این پیمان چنانچه درگیر جنگ شود بقیه اعضاء نیز در صورت توجیه، موظف به حمایت از آن خواهند بود و حتی اگر خود شروع کننده هم باشد حداقل هیچ یک از اعضای پیمان حق برخورد نظامی با آن را نخواهند داشت. در چنین وضعیتی که احتمالا دمشق و مسکو چراغ سبز نشان می دهند، اگر ترکیه تهدید خود را عملیاتی کند بسیار بعید است که واشینگتن در حمایت از نیروهای کردی در مقابل ارتش ترکیه قرار بگیرد. متاسفانه نیروهای کرد به همان اندازه که رزمندگان توانمندی می باشند همیشه نشان داده اند که سیاستمداران ساده لوح و متوهمی می باشند که در فرجام تحولات و جنگ ها، قربانی رویاهای دست نیافتنی خود می شوند. این ارتش ۳۰ هزار نفری در صورتی که هیچ حمایتی را از طریق جنوب تحت حاکمیت دولت قانونی دمشق ندارند، چنانچه از شمال نیز تحت تهاجم ارتش ترکیه قرار گیرند در منگنه دو نیروی بسیار برتر بدون هیچ تردیدی خرد خواهند شد. آنچه آینده این نبرد و طرح آمریکایی را مشخص می کند رایزنی های روزهای آینده بین “ولادیمیر پوتین” رئیس جمهوری روسیه و همتای ترک خود می باشد و اشتباه محاسبه کردها بر روی حمایت آمریکا به غیر ناکامی، نقش تعیین کننده یی در معادلات پیش رو نخواهد داشت.
۲۵/۱۰/۹۶
- درباره نویسنده:
- تازه‌ترین‌ها:
اردشیر زارعی قنواتی نویسنده و روزنامه‌نگار؛ روشنفکر و فعال سیاسی، تحلیل‌گر سرشناس ایرانی در حوزه‌ی مسایل سیاسی و بین‌الملل است. از او مقالات فراوانی در نشریات ایران از جمله شرق و اعتماد و سایتهای معتبر خارج از کشور منتشر شده‌است.
