نام امشاسپندان زرتشتی که بر گرفته از نام و نشان خدایان بابلی به نظر می رسند

منشأ بابلی نه امشاسپند ماه‌های ایرانی

نظر به اینکه در کتاب پهلوی بندهش نام ماه‌های ایرانی هر کدام نام امشاسپندی محسوب هستند و نام نه امشاسپند آن در وداها دیده نمیشوند و اینکه معانی نام آنها با نام و نشان خدایان ماه‌های معادل بابلی مربوطه همخوانی دارند، لذا تصور میکنم شش امشاسپند اول سال یعنی فروردین، اردیبهشت، خرداد، تیر، مرداد (بیمرگ) و شهریور از نام و نشان تقویم ایزدان بابلی، آنو، ائا (فریبنده آداپا در باغ عدن)، سین (هور) ملقب به گوسالۀ جوان انلیل (هاربه)، آداد (تیشتر) تیر/نیزه به دست، تموز/دوموزی (فرزند زندگی) و ملوخ (شاه) گرفته شده اند. سه ماه پاییز به نام ایزدان ایرانی مهر و آبان (ناهید) و آذر هستند. نام ماه مهر دقیقاً در مکان ماه ایزد خورشید شمس (ماه هفتم) قرار گرفته است که ماه آغازین نیمه دوم سال بوده است. ماه آبان (ناهید) از سویی در اساس به جای ماه آب بابلی متعلق به الهه ستاره ناهید (ماه دهم) یعنی نین شوبور (الهه شرق) و از سوی دیگر همچنین به جای ماه الهه اولولو ایشتار (ماه پایانی نیمه اول سال، ماه ششم) است. ماه آذر به جای ماه آدار بابلی ماه مخصوص اِرّا (ایزد خشکی و گرما) است. تصور میکنم نام و نشان سه ماه زمستان نیز منشأ بابلی دارند که اسفند (آرامش دهنده مقدس) با اینانا (الهه آرامش دهنده آسمانی)/ایشتار(الهه مقدس) ماه اولولو (ماه پایانی) مطابق می نماید. دی (خدای بزرگ) و بهمن (نیک منش) نیز می توانند مردوک و آشّور (خندان) باشند. این امر استبعادی ندارد، چون بابل پایتخت فرهنگی ایران در دورۀ هخامنشیان و اشکانیان و ساسانیان بوده است. در رابطه با مطابقت امشاسپند بهمن با خدای ملی آشوریان یعنی آشّور گفتنی است: نام اساطیری دژ بهمن هم که کیخسرو (کیاخسار، هوخشتره) ویران کرده است نشانگر شهر آشور و نینوا مراکز آشوریان است. در تقویم ایرانی جای اِرّا (آذر) و مردوک (دی) را در ترتیب ماههای مربوطه عوض شده است.

در مورد مطابقت ملوخ با شهریور گفتنی است: به احتمال زیاد نقش ذوب فلز مُلک/ملوخ/شهریور اشاره به آتشی است که در درون تندیس ملوخ برای سوزاندن قربانی روشن می شده است: Rabbinical tradition depicted Moloch as a bronze statue heated .with fire into which the victims were thrown.(wikipedia). چون متقابلاً در مورد شهریور: ” آنان به درون گودال دوزخ که از آنجا به زمین تاخته بودند، فرو افکنده میشوند و شهریور بر روی سوراخی که ایشان به آن داخل افکنده شده اند فلز گداخته می ریزد.” (بهار، بندهش، صفحه ۷۵).

شباهت سروش با ایزد بابلی نبو/نینورتا

سروش (شنوای کلام ایزدی) پاینده پیمانها و همراه امشاسپند بهمن شباهت زیادی به نبو (نامیده و اعلام شده) خدای حکمت و حامی دبیران و وزیر و مشاور مردوک/آشور دارد. چه خود امشاسپند بهمن (نیکوکار) معادل آشور (خندان) به نظر می رسد. حتی پلنگینه پوش بودن سروش با نبو/نینورتای شیروش همخوانی دارد. در تورات اسماعیل (شنوای خدا) و هاجر (حاجر، الهه سنگها) و ابراهیم (پدرعالی) در رابطه خدایگانی با نبو/نینورتا و نین خورساگ (الهه سنگهای بیابانی) و ائا (خدای اعماق آبها) همخوانی دارد. به نظر می رسد نام های عرب (آری-بی، آنانکه پدرشان شیروش است) و تازی (سگ شکاری/منظور شیر) در رابطه با نبو/نینورتای شیروش به عنوان خدای قبیله ای اعراب بوده باشند. نظر به چنین منشأ و معنی نام عرب یعنی کسانی که پدرشان شیر درنده (سمبل نینورتا) است، می توان نام آرامیها را نیز به صورت آرا-اَمی به معنی قومی گرفت که مادرشان شیر درنده (سمبل ایشتار/آستارته) است. لذا به نظر می رسد دلیل اینکه کشور آرامیها نزد یونانیها سیریا (سوریه) نامیده شده است به واسطه زبانهای هندوایرانی بوده است که در آنها شیر-یه (سانسکریت شورَ-یه= منسوب به شیر ماده) به جای نام آرامی به کار رفته است. حتی نام قدیمی دیگر سوریه یعنی شام به صورت سائیمهه در سانسکریت و به صورت صم در عربی از اسامی شیر درنده است.

مطابقت نریوسنگ با هندورسانگای سومری

تنها تشابه جزء دوم نامهای ایشان یعنی سنگ (پیام) و سانگا (پیام رسان روحانی) نیست که نریوسنگ را همان هندورسانگای نیکوکار بابلی ملقب به “مبّشر سرزمین” مشاور اوتو (خدای خورشید) و نماینده آنو (خدای آسمان) در رابطه با آتش نشان می دهد. بلکه می دانیم که نریوسنگ (مرد پیام) نیز همان طور که پیام سلطانی در مقاله نریوسنگ آورده است: “در رابطه با آتش نافه شهریاری است و پیام رسان اهورا مزدا است و ایزد نریو‌سنگ از همرزمان اصلی ایزد مهر در نبرد با دیو «نیرنگ» است. در صحنه‌ ای که نبرد ایزد مهر با دیو نیرنگ متصوّر شده است، ایزد مهر خود را با گامهای تند به گردونه تیز‌تک خویش می‌ رساند و آن را شتابان می‌راند. همچنین ایزد سُروش و ایزد نَریوسَنگ او را در نبرد با نیرنگ همراهی می‌کنند و ایزد خورشید مهر، دیو نیرنگ را در میدان جنگ، در نبردی تن به تن، می‌کشد. ایزد نریوسنگ ایزد مهر را در مراقبت از پیمان‌ها نیز یاری می‌رساند.”

پس از قرار معلوم هندورسانگا مأخذ نام نریوسنگ و این خود مأخذ نام جبرئیل (مرد پیام خدا) است. فرشتگان مقرّب توراتی و قرآنی دیگر یعنی اسرافیل (درخشان مثل آتش) و میکائیل (همسان خدا) و عزرائیل (یاور خدا) به ترتیب مطابق با ارّا/آذر (ایزد آتش روز رستاخیز)، ایشوم (فرمانده)/هندورسانگا/نریوسنگ (مرد پیغام خدا) و موت (ملک الموت)/موت/موسه/موسن (یاور و همکار خدا) می باشند. پس ایراد یهود مدینه بر پیامبر اسلام در اینکه پیامرسان خدا میکائیل بوده نه جبرئیل ناوارد بوده است چون در بابل کهن ایشوم/میکائیل و هندورسانگا/جبرئیل غالباَ یکی گرفته میشده اند.

Babylonian calendar
Season Month name Presiding deities Zodiac sign Hebrew equivalent Gregorian equivalent
Reš Šatti

۱ Araḫ Nisānu ‘Month of the Sanctuary’ Anu and Bel KU (Aries) Nisan March/April
2 Araḫ Āru ‘Month of the Bull’ Ea (Taurus) Iyar April/May
3 Araḫ Simanu Sin BI(KAŠ) (Gemini) Sivan May/June
4 Araḫ Dumuzu ‘Month of Tammuz’
Tammuz (Cancer) Tammuz June/July
Mišil Šatti 5 Araḫ Abu āru (Leo) Av July/August
6 Araḫ Ulūlu Ishtar (Virgo) Elul August/September
7 Araḫ Tišritum
‘Month of Beginning'(i.e. the start of the 2nd half-year)
Shamash (Libra) Tishrei September/October
8 Araḫ Samna
‘Month of Laying Foundations’ Marduk (Scorpio) Cheshvan October/November Kīt Šatti
9 Araḫ Kislimu Nergal (Sagittarius) Kislev November/December
10 Araḫ Ṭebētum ‘Month of the Forthcoming of Water’ Pap-sukkal saḫ ‘ibex’ (Capricorn?)
Tevet December/January
11 Araḫ Šabaṭu qā (Aquarius?) Shevat January/February
12 Araḫ Addaru ~ Araḫ Adār ‘Month of Adar’ Erra (Pisces) Adar February/March Intercalary
13 Araḫ Makaruša Addari
~ Araḫ Ve-Adār Ashur In year 17 of 19-year cycle, the intercalary month was named Araḫ Ulūlu.