نقد و بررسی فیلم «Being Flynn»

 فیلم  «Being Flynn»اقتباسی است از کتابی با عنوان “یک شب مزخرف دیگر در شهر لعنتی” [۱]اثر “نیک فلین”[۲] شاعر معاصر آمریکایی که در آن به بیان خاطرات زندگی خود می­‌پردازد. زندگی­‌ای که کودکی و نوجوانی­‌اش در غیاب پدر گذشته است. پدری که زنده است و در گوشه­‌ای دیگر (ناکجا) از شهر نیویورک‌­سیتی زندگی می­‌کند. پدری که سال­‌هاست در توهم نویسنده­‌شدن، پسر و زنش را ترک و سراغی از آنها نگرفته است.  

جاناتان فلین، پدر نیک، خود را نویسنده­‌ای صاحب سبک و هم‌تراز مارک تواین و سالینجر می‌داند و ادعا می­‌کند در حال نوشتن یک اثر ادبی شاهکار و کلاسیک است که به زودی او را در دنیا زبان‌زد می­‌کند. او زمانی که نیک یک پسربچه بود او و مادرش را ترک می‌کند و دیگر به خانه باز نمی­‌گردد. تا اینکه یک روز، ناغافل با پسرش نیک تماس می­گیرد و این دو پس از ۱۸ سال دوباره همدیگر را ملاقات می­‌کنند. ملاقاتی بی روح که در آن نشانی از احساسات متقابل و عمیق پدر و پسری دیده نمی­‌شود. این دیدار نقطه آغازی می­‌شود برای سیر اتفاقات بعدی داستان و ادامه فیلم به اتفاقات بعد از این دیدار و چگونگی ارتباط میان این دو می­‌پردازد.

فیلم از زبان دو شخصیت اصلی آن یعنی جاناتان و نیک روایت می‌شود و این دو روایت به موازات هم‌دیگر پیش می‌­روند، حتی در جاهایی از فیلم شاهد تلاقی این دو روایت هستیم، برای نمونه در جایی که جاناتان ملافه‌ی سفیدی به دور خودش پیچیده است و دیوانه­‌وار خطاب به نیک از ایمان سخن می­‌گوید و هم‌زمان نیک اوضاع پدرش را در آن لحظه روایت می­‌کند.

جاناتان فلین یک راننده تاکسی معتاد به الکل است که یک شب بر اثر بدمستی تصادف می­‌کند و در نتیجه­‌ی آن تاکسی، گواهینامه رانندگی و کارش را از دست می‌­دهد و تبدیل می‌شود به یک بی‌­خانه‌مان. به ناچار به یک مرکز اسکان بی­‌خانه‌مان­‌ها پناه می­‌برد که در آنجا با پسرش نیک که در آنجا کار می­‌کند روبرو می­‌شود. نیک که از سر بیکاری و ناچاری به کار کردن در مرکز بی­‌خان‌مان­‌ها روی آورده است، حالا در میان بی­‌خان‌مان­‌ها با پدری بیچاره­‌تر از خود مواجه می‌­شود که نه تنها نمی­‌تواند مانند بیشتر پدرها پناهی برای فرزندش باشد، بلکه اوست که به فرزندش پناه آورده است. این اتفاق برای نیک بسیار ناخوشایند و خارج از تحمل است، تا جایی که برای تسکین درد ناشی از آن به مواد مخدر روی می­‌آورد.

جاناتان دائم‌الخمر مشکلاتی را برای کارکنان و ساکنان مرکز اسکان پدید می­‌آورد. همین امر باعث می‌شود که نیک در جلسه­‌ای که در مرکز اسکان در مورد رای­‌گیری برای اخراج یا ماندن جاناتان برگزار می­شود به اخراج پدرش رای مثبت بدهد، مسئله‌­ا‌ی که بعدا باعث عذاب وجدانش می­‌شود. اما عذاب وجدان او تنها به این مسئله محدود نمی­‌شود، چرا که او چند سالی است با عذاب وجدان ناشی از خودکشی مادرش دست و پنجه نرم می­‌کند. او خود را مقصر اصلی مرگ مادرش می­‌داند چون‌که مادر پس از خواندن کتاب او که در واقع زندگی‌نامه‌اش بوده، دست به خودکشی زده است. کتابی که نیمه کاره مانده و نیک بعدا در گفت و گویی با پدرش در شبی که به صورت اتفاقی در خیابان او را پیدا می‌کند و به خانه­‌اش می آورد برای اولین­‌بار این راز را با او در میان می­‌گذارد و می­‌گوید که کتابش نیمه­‌کاره بوده و می‌­خواسته چیزهایی در مورد قدردانی از مادرش به آن اضافه کند. به نظر می­‌رسد که این گفت و گو میان جاناتان و نیک تاثیر زیادی بر زندگی نیک می­گذارد، چرا که پدرش او را تا حد زیادی از عذاب وجدان ناشی از مرگ مادر آزاد می‌­کند. پدرش به او می‌­گوید که هیچ کس به خاطر خواندن یک داستان خودکشی نمی­‌کند و در واقع علت خودکشی آدم‌ها این است که از خودشان خوششان نمی­‌آید و از خود متنفر می‌­شوند. سپس از نیک می­‌پرسد که آیا با مفهوم تنفر از خود آشناست و او جواب مثبت می­‌دهد. نیک پس از این گفت و گو با پدرش احساس صمیمیت بیشتری می‌­کند و درصبح روز بعد که پدر هنگامی که او خواب است از خانه بیرون می‌­زند با عجله دنبالش راه می‌­افتد تا از او بخواهد که باز هم پیش او  بیاید. در آنجا جاناتان خود را یک نجات­‌دهنده و هنرمند و مادر نیک را بیچاره و نازک نارنجی می­‌نامد. هرچند که نیک به مادرش عشق می‌­ورزد اما این توصیفات از مادرش لبخند را بر لبانش می­‌نشاند.

پس از این ماجرا نیک اقدام به ترک مواد مخدر می­کند، در دانشگاه ادامه تحصیل می­دهد و مشغول به تدریس می­شود. او مجموعه شعری را منتشر می­کند که یکی از معتبرترین جوایز ادبی را از آن خود می­کند. هنگامی که نیک این خبر را به پدرش می­دهد پدر خوشحال می­شود و کتابی را که عمری از نوشتن آن صحبت می­کرد به نیک می­دهد تا آن را بخواند. نیک در توصیف آن می­‌گوید: « سی صفحه‌­ی اول کتاب امیدوارکننده بود اما ادامه‌­ی آن مانند زندگی‌­اش از هم می پاشد.»

بخش­‌های زیادی از فیلم بازتاب­‌دهنده وضعیت بی­‌خانه‌مان‌های نیویورک ­سیتی در مراکز اسکان بی­‌خانه‌مان‌هاست. در سکانسی از فیلم شاهد تفاوت رفتار آدم­های شهر با یک شهروند عادی و یک بی­‌خانه‌مان هستیم. آنجا که در کافه­‌ای کوچک صاحب کافه بعد از دادن ساندویچ به فردی بی­‌خانه‌مان از او می­خواهد تا در خارج از کافه ساندویچ‌­اش را بخورد، در حالی که سایر مشتریان آنها از جمله جاناتان در داخل کافه هستند. بعدا که جاناتان از زمره­‌ی به قول خود جاناتان “شهروندان محترم” شهر بیرون می­‌رود و او نیز بی­‌خانه‌مان می‌شود و با ظاهر و لباسی به دور از آراستگی وارد کافه می­‌شود، صاحب کافه از او نیز می­‌خواهد تا ساندویچ اش را بیرون از کافه بخورد.

جاناتان اگرچه خودش در نویسندگی به جایی که آرزویش را داشت، نرسید و در واقع چیزی هم از آن عایدش نشد اما همواره آرزو داشت که پسرش هم مانند او راه نویسندگی در پیش گیرد و همواره به او گوش‌زد می­‌کند که استعداد شگفتی در نویسندگی دارد. دست­‌آخر این نیک است که به نوعی برای ادای دین به پدر و یا شاید از سر دلسوزی و برآوردن آرزوی او در مشهور­شدن، داستان زندگی او را می‌­نویسد. همانطور که خود نیک در ابتدای فیلم می­‌گوید: این داستان پدرم است اما خودش راوی آن نیست، من آن را روایت می­‌کنم.

فریبا سلیمانی

بانه – بهمن ۱۳۹۸

پی‌نوشت‌‌‌ها:

 [۱] Another Bullshit Night in Suck City

[۲] Nick Flynn

• درباره نویسنده:
• ‌‌تازه‌ترین‌ها:

شهرگان

In touch with the Iranian cultural diaspora.
Shahrgon is an online magazine for Canada’s Iranian cultural diaspora and Persian-speaking languages.
Shahrgon started working in Vancouver, Canada, in 1992 with the publication “Namai Iran” and then in the evolution of “Ayandeh” and “Shahrvand-E Vancouver,” it transformed into Shahrgon.

Shahrgon; The magazine of the Iranian cultural diaspora;

شهرگان مجله‌ی دیاسپورای ایران فرهنگی در ونکوور کانادا از سال ۱۹۹۲ با نشریه‌‌ی «نمای ایران» آغاز به‌کار کرده و سپس در فرگشتی از «آینده‌» و «شهروند ونکوور» به شهرگان فراروئید

• تنگلوشای هزار خیال: جستارهایی در ادب و فرهنگ منتشر شد
• روزهای سرگشتگی
• جلوی خانه ما یکی مرده بود؛ داستان‌هایی از زمانه درد و دربدری