گفت‌وگوی شهرگان با اردشیر امیرارجمند
آزادی رهبران جنبش سبز، خواست ملی است
نسرین ستوده، محبوبه کرمی، مهسا امرآبادی، عیسی سحرخیز، فیض‌الله عرب سرخی و محسن امین‌زاده تنها برخی از چهره‌هایی بودند که حکومت ایران پس از گذشت چند سال، سرانجام حکم به آزادی آنها از زندان داد. به نظر می‌رسد این فهرست در روزهای آینده نیز گسترش یابد و تعداد دیگری از منتقدان جمهوری اسلامی و فعالان جنبش سبز از زندان آزاد شوند، کسانی که به دنبال انتخابات پر از شبهه سال ۱۳۸۸ محبوس شدند در حالی که خواسته آنها شفافیت در بازشماری آرا و رسیدگی به اتهام «تقلب» از جانب دولت وقت بود. در کنار این، اخباری هم شنیده می‌شود که حکایت از آزادی احتمالی میرحسین موسوی، مهدی کروبی و زهرا رهنورد، رهبران جنبش سبز دارد. شهرگان دراین باره گفت‌وگویی با اردشیر امیرارجمند، مشاور میرحسین موسوی و سخنگوی شورای هماهنگی راه سبز امید، انجام داده است که می‌خوانید.
***
در روزهای اخیر تعداد از زندانیان سیاسی سبز آزاد شدند و چنان‌چه سخنگوی قوه قضاییه اعلام کرده است، تعداد آنها به ۸۰ نفر هم خواهد رسید. این رویداد را چگونه تحلیل می‌کنید؟ آیا صرفا یک ژست سیاسی در آستانه سفر حسن روحانی به نیویورک و حضور او در مجمع عمومی سازمان ملل متحد است و یا گویای رویکرد جدیدی در سیاست‌های جمهوری اسلامی می‌تواند باشد؟
– به نظر من در وهله اول باید به خود عمل توجه کرد و در وهله بعد انگیزه‌ها و اهداف آن را مورد تحلیل قرار داد. در این صورت باید گفت که عمل خوب و مثبتی است، فارغ از این که برخی کسانی که از زندان آزاد شده‌اند محکومیتشان به پایان رسیده بود یا زمان چندانی به پایان محکومیتشان نمانده بود. گرچه در میان آنان کسانی هم بودند که زمان قابل توجهی از دوره محکومیتشان باقی مانده بود. اما درباره کسانی که قرار است آزاد شوند، اطلاعات چندانی نداریم. در هر حال نفس عمل مثبت است و امیدواریم ادامه پیدا کند که در این صورت نشان‌دهنده میل حاکمیت به اصلاح و تغییر رویه‌ای است که در چهار سال گذشته پی گرفت.
حالا این که آیا فرارسیدن مجمع عمومی سازمان ملل متحد انگیزه چنین رفتاری شده، بحث دیگری است. به هر صورت در عالم سیاست چنین مسائلی وجود دارد و به احتمال زیاد یکی از دلایلی که آزادی این گروه از زندانیان سیاسی در این مقطع زمانی رخ داده، همین اجلاس عمومی سازمان ملل متحد بوده است. ایرادی هم ندارد، اما باید ادامه پیدا کند. توجه باید کرد که مسئله تنش‌زدایی در صحنه بین‌المللی برای کشور ما اهمیت بسیاری دارد و زمانی هم چنین چیزی عملی می‌شود که همراه با تنش‌زدایی در داخل کشور باشد. اگر در عرصه داخلی تنش‌زدایی نشود، تمام دستاوردها در عرصه بین‌الملل ناپایدار خواهد بود. بنابراین آن‌چه اهمیت دارد، تغییر شرایط امنیتی در داخل کشور و آزادی زندانیان سیاسی است که امیدواریم به آزادی آقایان موسوی و کروبی و خانم رهنورد منجر شود.
رویدادی که در این چهار سال شاهد آن بودیم، تضاد و تعارض شدید میان حکومت ایران و سبزهای اصلاح‌طلب بود، چهره‌هایی که هیچ گاه خود را خارج از حکومت نمی‌دانستند. آیا اکنون سبزها، خاصه اصلاح‌طلبانی که به خارج از ایران پناه برده‌اند، حاضر به گفت‌وگو با حاکمیت هستند؟
– من نمی‌توانم از جانب افرادی که خارج از ایران هستند، صحبت بکنم. من می‌توانم از مواضع جریانی صحبت کنم که محوریت آن با آقای موسوی و آقای کروبی بوده است. جنبش سبز یک منشور دارد: منشور جنبش سبز، ویرایش دوم که به امضای آقای موسوی و آقای کروبی رسیده و راهنمای عملی فعالان جنبش سبز است. آن‌چه در این منشور آمده و آقایان موسوی و کروبی هم از ابتدا بر آن پافشاری کرده‌اند، اصلاح روش‌ها و نحوه حکمرانی و همچنین اجرای تمام و کمال قانون اساسی بوده است، نه فقط یک بخش از قانون اساسی که قدرت حاکمان را بیشتر می‌کند، بلکه آنها خواهان توجه حکومت به مردم، یعنی صاحبان واقعی حاکمیت، بوده‌اند. این موضع آقایان موسوی و کروبی و فعالان جنبش سبز در همه این سال‌ها بوده که به خاطر آن یا محبوس شده‌اند یا مهاجرت کرده‌اند و یا تحت انواع فشارها زندگی کرده‌اند. هر زمان که حکومت به اجرای تمام و کمال قانون اساسی تن دهد، به طور قطع فعالان جنبش سبز نیز پاسخ مثبت به آن خواهند داد.
ما با کسی نه سر جنگ داریم و نه می‌خواهیم که انتقام‌کشی کنیم. ما می‌خواهیم که صلح در جامعه برقرار شود و این طرف مقابل بوده که تاکنون حقوق مردم را نقض کرده است. حال انتخابات دوباره‌ای برگزار شده و مردم نشان داده‌اند که خواهان چه چیزی هستند. اگر حاکمیت صدای مردم را بشنود، آن وقت فعالان جنبش سبز نیز همدلانه‌تر با حکومت برخورد خواهند کرد. تا الان هم نشان داده‌ایم هر قدم مثبتی که حاکمیت برداشته با پاسخ مثبت سبزها همراه بوده است.
تصور می‌کنید این آزادی‌های اخیر زندانیان سیاسی تا چه حد مرهون رایزنی‌های آقای روحانی و دولت او باشد؟
– به هر حال نمی‌شود انکار کرد که آقای روحانی خواهان تغییر رویه‌هاست و چنین اراده‌ای دارد. در حقیقت گذر از وضعیت امنیتی و آزادی زندانیان سیاسی از وعده‌های اصلی انتخاباتی او بوده که بارها هم آن را تکرار کرده است و او می‌داند که باید به این قول‌ها وفادار بماند. کسانی که به او رای دادند، به خاطر ایده تغییر به او رای دادند. او هم می‌داند که باید به دنبال ایجاد تغییرات باشد و به نظر می‌رسد که تلاش خود را می‌کند. اما این مسائل تنها مربوط به دولت نیست، بلکه به بخش‌های دیگر حاکمیت هم وابسته است. اگرچه آقای روحانی پس از مدتی که در این منصب جابیفتد، می‌تواند از ظرفیت‌های دیگر قوه مجریه و جایگاه ریاست جمهوری به عنوان نهاد ناظر بر اجرای قانون اساسی بهره ببرد و به نحو موثرتری تغییرات مورد نظر را ایجاد کند.
اما در روز رای اعتماد مجلس به کابینه آقای روحانی، تعدادی از وزرای پیشنهادی که نزدیک به جنبش سبز محسوب می‌شدند، از عبارات و واژه‌هایی برای تشریح اعتراضات سال ۸۸ استفاده کردند که حاکمیت از آن برای سرکوب جنبش سبز استفاده کرده است، مثل «فتنه». آیا این مسئله در سیاست‌ها و رویکرد سبزها به دولت روحانی تغییری ایجاد می‌کند؟
– من همان زمان هم دراین باره صحبت کردم. قطعا استفاده از این واژه صحیح نیست. همان طور هم که پیش‌بینی می‌کردیم استفاده از این واژه به رای اعتماد نمایندگان مجلس منجر نشد. البته باید به موقعیت آن افراد هم توجه داشت. آنها در شرایط دفاع در برابر حملات عده زیادی از نمایندگان بودند. در این شرایط ممکن است که آدم چندان در انتخاب واژه‌ها دقت نکند. به نظرم نگرش آن آدم‌ها کاملا مشخص است و به کارگیری یک یا دو واژه هم چیزی را تغییر نمی‌دهد. البته ما روی این مسئله اصرار داریم که فتنه را طرف مقابل به پا کرد در حالی که جنبش سبز کاری به جز بیان حقیقت انجام نداد. ما از این موضع کوتاه نمی‌آییم چرا که غیر از آن خلاف حقیقت و خلاف مصلحت است.
حالا آقای علی شمخانی به سمت دبیری شورای عالی امنیت ملی ایران منصوب شده است. به نظر شما این انتصاب چه تاثیری می‌تواند بر فضای سیاسی کشور بگذارد و به‌ویژه در رابطه با وضعیت آقایان موسوی و کروبی و خانم رهنورد چه تغییراتی ایجاد خواهد کرد؟
– در میان افرادی که برای در اختیار گرفتن این منصب مطرح بودند، بهترین گزینه آقای شمخانی با توجه به سوابقش بود به‌خصوص به خاطر رفتاری که از سال ۱۳۸۰ به بعد داشته است. در سال ۸۸ هم هیچ وقت دچار افراط و تفریط نشد و نپذیرفت با افرادی که علیه آقایان موسوی و کروبی و خانم رهنورد جوسازی می‌کنند و تهمت و افترا می‌زنند، همراه شود. من فکر می‌کنم که او تمایل بسیار زیادی دارد که بتواند در تغییر این وضعیت نقش بازی کند و هر چه سریع‌تر آقایان موسوی و کروبی و خانم رهنورد آزاد شوند. حال امیدواریم مجموعه شرایط به نحوی باشد که رای او موثر واقع شود. اما باید توجه داشت نفش موثرتر را آقای روحانی می‌تواند ایفا کند چرا که او رئیس شورای عالی امنیت ملی است و همین‌طور آقای خامنه‌ای که تمام مصوبات شورا باید به تایید او برسد.
تصور شما درباره رفع حصر رهبران جنبش سبز چیست؟ گمان می‌کنید که این مسئله در آینده نزدیک رخ بدهد؟
– یک الزام ملی دراین باره وجود دارد. در عین حال حصر آقای موسوی و آقای کروبی و خانم رهنورد هیچ توجیه قانونی ندارد. یک عمل غیرقانونی، غیرعادلانه و متضاد با منافع ملی بوده است. اما حتی اگر در ابتدا برخی گروه‌های اقتدارگرا تصور می‌کردند که این حصر و حبس، سودی دارد، الان با تغییراتی که پس از انتخابات رخ داده و اصلاح روش حاکمیت – هر چند که اصلاحات بسیار اندک باشد – ادامه این ماجرا توجیه‌پذیر نیست و از هر زاویه‌ای که به آن نگاه شود، مخالف منافع کشور است. از این رو باید هر چه سریع‌تر آنها آزاد شوند و نسبت به آن امیدواریم. این خواست ملی است. هیچ شرط و شروطی هم قابل پذیرش نیست و باید خیلی صریح و روشن و بدون نگرانی چنین کاری انجام شود. قطعا آقایان موسوی و کروبی و خانم رهنورد آن‌چه می‌خواهند سربلندی کشور و کمک برای پیشرفت جامعه است. امیدوارم حاکمیت دست از لجاجت بردارد.
