گفت‌وگو با دست‌اندرکاران رادیو صدای بهار؛ رادیویی برای زندانیان ایران
از دوم اردیبهشت ماه امسال، رادیویی به نام “صدای بهار” با پخش برنامه‌هایی برای زندانیان ایران کار خود را آغاز کرد. این برنامه‌ها که با مد نظر قرار دادن نیازهای متنوع زندانیان با هر جرمی (سیاسی یا غیر سیاسی) و از هر رده سنی، ساخته می‌شود هر پنجشنبه و جمعه از ساعت ۲۲:۰۰ تا ۲۲:۳۰ به وقت ایران روی موج کوتاه رادیویی ۴۱ متر، فرکانس ۷۴۳۰ تا ۷۵۲۰ کیلوهرتز قابل شنیدن است.
به گفته‌ی دست‌اندرکارانِ این رادیو، ایده‌ی راه اندازی آن با توجه به حربه‌ای که حاکمیت جمهوری اسلامی با قطع تماس‌های تلفنی یا محدود کردن تماس زندانیان با خانواده‌هایشان ساخته، شکل گرفته است: «رادیو صدای بهار میکروفونِ خودش را تمام و کمال در اختیار خانواده‌ی زندانیان ( سیاسی و غیر سیاسی) گذاشته تا هر چه دوست دارند دست کم بدون واسطه، با زندانی خودشان در داخل زندان مطرح کنند، حتی برایش ترانه‌ی مورد علاقه‌اش را پخش کنند، گوشی تلفن را بین اعضای خانواده بچرخانند و هر کس جمله‌ای به عزیز در بند بگوید […] ما از همه‌ی امکانات موجود استفاده می‌کنیم تا صدای هر دو طرف دیوارهای بلند زندان را به گوش دیگری برسانیم.»
نمونه‌ی یکی از پیام‌های پخش شده از این رادیو، از لینک زیر قابل شنیدن است:
https://soundcloud.com/user-483420286/f9fejg3hmn5o
برای اطلاعات بیشتر، به صفحه‌ی فیس‌بوکِ رادیو صدای بهار مراجعه کنید:
https://www.facebook.com/sedayebahar/
با دست‌اندرکاران رادیو صدای بهار که فعلا ترجیح می‌دهند ناشناس باقی بمانند گفت‌وگویی انجام داده‌ام که در ادامه می‌خوانید.
ایده‌ی راه انداختن رادیویی ویژه‌ی زندانیان چگونه شکل گرفت و هدف شما از تاسیس آن چه بود؟
ایده راه اندازی رادیو صدای بهار، از تجربه شخصی آغاز شد. از حربه‌ای که رژیم با قطع تماس‌های تلفنی یا محدود کردن تماس زندانیان با خانواده‌هایشان ساخته. از اینکه مکالمات تلفنی کنترل می‌شدند و بعضا در بازجویی‌ها از ساده‌ترین مسایل و موارد رد و بدل شده در مکالمات استفاده می‌شد. مثال می‌زنیم. همسری را در نظر بگیرید که عزیزش در زندان است. گفتن عبارت دوستت دارم عزیزم هم در مکالمه تلفنی با زندان دردسرساز است. به وقتش ممکن است بازجو از همین رابطه عاطفی ساده هم برای مقاصد خودش سوء استفاده کند. رادیو صدای بهار میکروفون خودش را تمام و کمال در اختیار خانواده زندانیان ( سیاسی و غیر سیاسی) گذاشته تا هر چه دوست دارند دست کم بدون واسطه با زندانی خودشان در داخل زندان مطرح کنند، حتی برایش ترانه مورد علاقه‌اش را پخش کنند، گوشی تلفن را بین اعضای خانواده بچرخانند و هر کس جمله‌ای به عزیز در بند بگوید.
آیا در برنامه‌هایی که برای زندانیان تدارک دیده‌اید نیازهای آنها را مد نظر قرار داده‌اید؟ تا چه حد تنوع در این برنامه‌ها رعایت شده است؟
بله ما در برنامه‌های خودمان نیازها و کمبودهای زندانیان را در نظر گرفتیم. ما برایشان روانشناس آوردیم تا درباره مصایب و مشکلات در زندان بگوید و به آنها کمک کند تا چطور بر محیط زندان غالب شوند. ما برای زندانی‌ها کتاب می‌خوانیم یا مجله‌هایی را که راه خود را به داخل زندان پیدا نمی‌کنند مرور می‌کنیم. کوشش می‌کنیم این جو را ایجاد کنیم که این محیط مخصوص آنهاست و ما همه این تلاش‌ها را اختصاصی آنها انجام می‌دهیم. از شخصیت‌ها، هنرمندان و چهره‌های سرشناس ادب و فرهنگ دعوت می‌کنیم تا اختصاصی برای آنها برنامه اجرا کنند. حتی برای شاد کردن و عوض کردن حال و هوایشان برایشان بزم راه می‌اندازیم.
این برنامه‌ها از کدام موج رادیویی قابل دسترسی ست؟
برنامه‌های ما با علم به اینکه داخل زندان دسترسی به رادیو و گیرنده‌های موج کوتاه وجود دارد، از طریق موج کوتاه رادیویی ۴۱ متر پخش می‌شود. فرستنده را جوری انتخاب کرده‌ایم که بهترین پوشش را برای ایران داشته باشد. ساعت پخش را هم طوری انتخاب کردیم که بلافاصله بعد از ساعت خاموشی در زندان باشد. وقتی زندانیان می‌توانند رادیوهای خودشان را از نهان خانه بیرون آورند.
چه تمهیدی برای اطلاع رسانی به زندانیان درباره وجود این رادیو اندیشیده‌اید؟
ما با خانواده بسیاری از زندانی‌ها تماس گرفتیم، همین‌طور با آن دسته از زندانیانی که برای مرخصی بیرون آمدند تماس گرفتیم و خبر را به آنها دادیم. واکنش‌ها فوق‌العاده بود. وقتی خبر به داخل زندان‌ها رسید و آنها به ما خبر دریافت صدا را دادند لحظه بی‌نظیری بود. با این حال رسیدن خبر به سراسر کشور و به همه زندانی‌ها زمان‌بر است و ما امیدواریم خبر به همه برسد.
آیا امکان مصاحبه با خود زندانیان یا رساندن پیام آنها به خانواده‌هایشان نیز از طریق این رادیو وجود دارد؟ برنامه‌ای برای این کار داشته‌اید؟
ما از همه امکانات موجود استفاده می‌کنیم تا صدای هر دو طرف دیوارهای بلند زندان را به گوش دیگری برسانیم. در داخل زندان تلفن‌های همراه و حتی تلفن‌های همراه هوشمند وجود دارد امکان تماس را برای آنها فراهم کردیم. همین‌طور امکانات دیگری را هم فراهم کردیم که در داخل زندان‌ها، پیام‌ها جمع‌آوری شود و بیرون بیاید که اجازه بدهید بیشتر توضیح ندهم تا امنیت دوستان در خطر نباشد اما همین‌قدر بگویم که عزیزان در بندمان، مهم نیست به چه جرمی، سیاسی یا غیر سیاسی، جرایم اجتماعی و خلاصه همه‌شان، مخاطبان ما هستند و برای هر ایستگاه رادیویی، مخاطبان عزیز هستند و ما همه تلاشمان را برای جا به جا کردن پیام‌هایشان انجام می‌دهیم. جالب است به شما بگویم گاهی زندانیان یک زندان برای زندانیان زندان دیگر در گوشه دیگر کشور، پیام می‌فرستند یا زندانی سابق یک زندان که حالا به زندان تازه‌ای منتقل شده برای هم‌بندی‌های سابقش پیغامی دارد که از طریق صدای بهار پخش می‌کند.
برای کودکان و نوجوانانی که زندانی‌اند نیز برنامه‌های مخصوصی را تدارک دیده‌اید یا فقط زندانیان بزرگسال را در نظر گرفته‌اید؟
اتفاقا از همان نخستین روزهایی که این ایده به ذهنمان آمد به فکر همه افرادی بودیم که زیر سن قانونی هستند و در زندانند. این ایستگاه رادیویی، برنامه آنها هم هست. مثلا اخیرا ما به طور مفصل درباره اضطراب در نوجوان‌هایی که زیر فشار هستند برنامه پخش کردیم. تکنیک‌های مبارزه با اضطراب را از بعد روانشناختی تعلیم دادیم که بی شک مخاطبمان همان نوجوانان بودند.
از آغاز پخش برنامه‌های رادیو صدای بهار، بازخوردها از سوی زندانیان و خانواده‌هایشان چطور بوده است؟
هم خوشحال کننده، هم حیرت‌آور، هم غم‌انگیز. اصلا تصور نمی‌کردیم چنین نیازی، برای مدت‌ها نادیده گرفته شده. بعضی از پیام‌های خانواده‌ها غم‌انگیز بود، اصلا نکاتی را در بر می‌گرفت که تصورش را هم نمی‌کردیم و تا به حال نشنیده بودیم. بازخورد دیگر، بازخورد شنوندگان ما داخل زندان بود. اینکه با پیغام و پسغام، مستقیم و غیر مستقیم خبر شنیده شدن این صدا را به ما می‌رساندند. فلان زندانی در فلان بند اوین، زندان اصفهان یا گوهردشت کرج از طریق خانواده‌اش پیام داده که به این برنامه‌ها گوش می‌کنند. البته بدون شک راه درازی در پیش داریم تا همه از وجود این امکان تازه با خبر شوند. بدون شک گفت‌وگوهایی از این دست کمک می‌کند تا صدای بهار بیشتر و بیشتر شناسانده شود و نامش دهان به دهان به داخل زندان‌ها برسد.
و در پایان، چرا رادیو صدای بهار؟ علت انتخاب این اسم چه بود؟
انتخاب یک نام برای چنین ایستگاهی بسیار سخت بود. رادیوی زندان؟ رادیوی امید؟ رادیوی بند؟ فهرست بلند بالایی از نام‌ها را مرور کردیم و به صدای بهار رسیدیم! اولا اینکه این رادیو با آغاز بهار، کارش را آغاز کرد، دوم اینکه بهار نویدبخش پایانِ شبِ سیه و برآمدن روز سپید است، در فرهنگ ما نماد نو شدن و روزگار نوست و چرا که نه! خواستیم نویدبخش روزهای بهتر از امروز باشیم.
- درباره نویسنده:
- تازه‌ترین‌ها:
سپیده جدیری؛ شاعر، مترجم، روزنامه‌نگار و بنیانگذار جایزه‌ی شعر زنان ایران (خورشید) است. نخستین کتابش، مجموعه شعر «خوابِ دختر دوزیست» است. دومین مجموعه از اشعار جدیری با عنوان «صورتی مایل به خون من» به چاپ رسید و «دختر خوبی که شاعر است» مجموعه شعر دیگر اوست. تازه‌ترین کتاب منتشر شده‌اش در ایران مجموعه شعر«وغیره . . .» است.
از سپیده جدیری همچنین مجموعه‌ی «منطقی» که داستان‌های کوتاه او را در بر می‌گیرد به چاپ رسیده است. او دو ترجمه از اشعار ادگار آلن پو و خورخه لوئیس بورخس را نیز زیرچاپ برده‌است.
