نصرت کریمی پس از چهار دهه ممنوع‌الکاری در جمهوری اسلامی در سن ۹۵ سالگی درگذشت
نصرت کریمی، بازیگر، نویسنده و کارگردان پیش‌کسوت سینمای ایران، پس از چهار دهه ممنوع‌الکاری در جمهوری اسلامی، امروز سه‌شنبه ۱۲ آذرماه، در سن ۹۵ سالگی به‌علت کهولت سن درگذشت.
نصرت کریمی در سال ۱۳۰۳ در تهران متولد شد. کار هنری را در جوانی با پیوستن به گروه عبدالحسین نوشین آغاز کرد. در دهه ۱۳۲۰ نوشین با تشکیل یک اکیپ تئاتری با شرکت جوانان بااستعداد و اجرای نمایش در تئاترهای فردوسی و سعدی، می‌کوشید برای تئاتر مدرن ایران پایه‌هایی استوار بسازد. کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ به این تلاش‌ها پایان داد.
نصرت کریمی که به عنوان گریمور و بازیگر با گروه نوشین همکاری داشت و دین خود را به “استاد” در کتابی در بزرگداشت او ثبت کرده است، در سال ۱۳۳۱ برای تحصیل در رشته سینما به اروپا رفت. او پس از چند سال آموزش و تجربه‌اندوزی در ایتالیا و چکسلواکی (سابق) در سال ۱۳۴۳ به ایران برگشت.
کریمی در عرصه‌ها و رشته‌های گوناگون، از جمله نویسندگی، بازیگری، طراحی، گریم برای سینما و تئاتر، تولید فیلم‌های انیمیشن و نمایش‌های عروسکی کارهای زیادی ارائه داده است. پس از انقلاب، که به خاطر پیشینه و رفتار “غیر اسلامی” از فعالیت هنری باز ماند، به تدریس روی آورد و به کارهایی “متفرقه” مانند پیکرتراشی و پرورش گل پرداخت.
کریمی علاوه بر گذراندن یک دوره تخصصی فیلم‌های عروسکی در ساخت چند مجموعه تلویزیونی نیز فعالیت داشته است. برخی فیلم‌هایی که نصرت‌الله کریمی در آنها عموما به عنوان نویسنده، کارگردان و بازیگر حضور داشت عبارتند از: درشکه‌چی، خانه‌خراب و میهمان ناخوانده و محلل. بازی او در سریال معروف “دایی جان ناپلئون” هم در خاطره‌ها مانده است.
درشکه‌چی در خلق حال و هوای جنوب شهر، بدون توسل به عناصر ساختگی و کلیشه‌ای مانند الواطی و چاقوکشی، بسیار موفق است. این فیلم به عقیده صاحب‌نظران داستان عشقی نامتعارف را به ساده‌ترین زبان سینمایی روایت می‌کند. فضایی آشنا و مأنوس می‌سازد و در میان مشتی شخصیت‌های زنده و جاندار، مناسباتی واقعی برقرار می‌کند. در این فیلم زن و مردی میانسال الفتی دیرین داشته اما از هم جدا افتاده‌اند. اکنون که همسران خود را از دست داده‌اند، دیگر بر سر عشق آنها مانعی نیست و مایل به ازدواج هستند. اما غیرت “مردانه” و تعصبات “ناموسی” مانع از پیوند آنهاست. تنها پس از سختی‌های فراوان و برخوردهای تلخ است که این مانع از سر راه برداشته می‌شود.
فیلم سینمایی “محلل” که به یکی از داستان‌های کوتاه صادق هدایت گوشه‌چشمی داشته، مزاحمت باورهای سنتی و به ویژه ناسازگاری آنها را با دنیای امروز به خوبی نشان می‌دهد. نمایش فیلم واکنش تند محافل دینی را به دنبال داشت که به توقیف فیلم انجامید و پس از انقلاب برای سازنده‌ی آن گرفتاری به بار آورد.
نصرت کریمی پس از تولید دو فیلم یادشده از سینمای دلخواه خود دور شد. می‌توان گفت که موانع فرهنگی و فشارهای سیاسی او را از ادامه راهش باز داشتند. از آن پس او گاه در مقام کارگردان و بیشتر در نقش بازیگر در فیلم‌هایی شرکت کرد که بیشتر به گیشه توجه داشتند و کمدی بی‌مایه را به طعن و طنز کوبنده ترجیح می‌دادند.
این هنرمند پس از انقلاب دوران سختی گذراند و چند سالی با هول و وحشت به سر برد. کریمی مدتی به زندان افتاد و سپس از کار هنری منع شد.
کریمی در سال‌های پس از انقلاب خلاقیت هنری خود را در رشته‌های دیگری مانند پیکرسازی و گریم عرضه کرد. او همچنین در آموزشگاه‌های هنری به تدریس پرداخت، تجربه و دانش هنری خود را در اختیار جوانان قرار داد و در کلاس‌های خود نیز همواره بر اهمیت رویکرد اجتماعی سینما تأکید کرد.
محلل عنوان فیلم سینمایی کمدی و عاشقانه به کارگردانی نصرت کریمی است که در سال ۱۳۵۰ برگرفته از کتاب محلل صادق هدایت ساخته شد.
مردی که بر اثر سوءتفاهم زنش را سه‌طلاقه می‌کند به دنبال محللی می‌گردد که با زنش ازدواج کند… موضوع و محوریت اصلی فیلم نگاهی طنز به احکام رجوع رساله دربارهٔ برگشت شوهر به همسر طلاق‌داده خودش می‌باشد که پس از طلاق سوم زن به همسر سابقش حرام شده و باید با مردی دیگر (محلل یا حلال‌کننده) عقد ازدواج دائم کرده نزدیکی کرده و بنابر احتیاط واجب فرد محلل انزال شود.
حمیدرضا صدر می‌نویسد این فیلم که دربارهٔ طلاق و ازدواج مجدد بود، به خاطر نگرانی از پیامدهای جنسیتی، به یک فیلم کمدی-جنسی تبدیل شد. فیلم محلل اولین فیلمی بود که توسط یک روحانی برجسته به نام آیت الله مطهری به صورت عمومی محکوم گردید. وی فیلم را به خاطر دیدگاهش دربارهٔ قوانین مذهبی حاکم بر طلاق و ازدواج در ایران، مورد انتقاد قرار داد.
بعداز انقلاب ۱۳۵۷ ایران، نصرت کریمی به خاطر ساخت این فیلم، دستگیر شد و چند ماهی را در زندان به‌سر برد.
[تنظیم از سایت دویچه وله و ویکیپیدیا]
- درباره نویسنده:
- تازه‌ترین‌ها:
In touch with the Iranian cultural diaspora.
Shahrgon is an online magazine for Canada’s Iranian cultural diaspora and Persian-speaking languages.
Shahrgon started working in Vancouver, Canada, in 1992 with the publication “Namai Iran” and then in the evolution of “Ayandeh” and “Shahrvand-E Vancouver,” it transformed into Shahrgon.
Shahrgon; The magazine of the Iranian cultural diaspora;
شهرگان مجله‌ی دیاسپورای ایران فرهنگی در ونکوور کانادا از سال ۱۹۹۲ با نشریه‌‌ی «نمای ایران» آغاز به‌کار کرده و سپس در فرگشتی از «آینده» و «شهروند ونکوور» به شهرگان فراروئید
