«ناتو» و گروه ۸ نگران «استقبال» مردم!

امسال ۲۵مین نشست سران «ناتو» یا «سازمان پیمان آتلانتیک شمالی» در روزهای یکشنبه ۲۰ و دوشنبه ۲۱ ماه مه در سالن همایش‌های بزرگ «مک‌کورمیک» شهر شیکاگو در ایالت ایلینوی آمریکا برگزار می‌شود. این نخستین بار است که نشست ناتو در آمریکا، در واشنگتن برگزار نمی‌شود. نشست‌های سال‌های اخیر «ناتو» در پرتغال (۲۰۱۰)، فرانسه و آلمان (۲۰۰۹)، رومان (۲۰۰۸)، لاتویا (۲۰۰۶) و بلژیک (۲۰۰۵) برگزار شده است.

قرار بود ۳۸مین نشست سران کشورهای گروه ۸ (G8) نیز در شیکاگو و در روزهای شنبه ۱۹ و یکشنبه ۲۰ ماه مه برگزار شود که روز ۵ ماه مارس، کاخ سفید اعلام کرد که محل و زمان برگزاری این نشست تغییر داده شده و به روزهای جمعه (امروز) ۱۹ و شنبه ۲۰ ماه مه در کمپ دیوید در ایالت مریلند آمریکا منتقل شده است تا این گردهمایی سران در محیط «آرام‌تری» برگزار شود. به این ترتیب، پرزیدنت اوباما نخست در نشست سران گروه ۸ در کمپ دیوید حاضر خواهد شد و سپس به نشست «ناتو» در شیکاگو خواهد رفت.

با توجه به رخدادهای تکان دهندهٔ اخیر در دنیا، از جمله جنبش «تسخیر» ۹۹ درصدی‌ها و به‌ویژه در آمریکای شمالی، «بهار عرب» در آفریقا و خاورمیانه، مقابلهٔ ملت‌های کشورهای دنیا با سیاست‌های «ریاضت‌کشی»- به‌ویژه در کشورهای اروپایی و از جمله «نه» مردم فرانسه و یونان به سیاست‌های اقتصادی-اجتماعی ویرانگر حکومت‌های دست‌راستی این کشورها، و نیز تظاهرات اعتراضی سال گذشتهٔ جنبش‌های مردمی در تورنتو در برابر نشست کشورهای گروه ۸ و گروه ۲۰ (G8 وG20 )، برگزار کنندگان این دو نشست به این فکر افتادند که از برگزاری آنها در یک زمان و یک محل خودداری کنند تا شاید از تجمع‌های گستردهٔ مخالفان در یک زمان و محل پرهیز کنند. طبق معمول همیشه، درهای هر دو نشست سران ناتو و سران کشورهای گروه ۸ به روی مردم عادی بسته است.

سران کشورهای عضو «ناتو»، به میزبانی باراک اوباما، قرار است «با توجه به دوران ریاضت اقتصادی، توازن مناسب میان اجرای تعهدهای مشترک ناتو و موازنهٔ بودجه‌های کشورها عضو» [نقل از سایت «ناتو»] دربارهٔ بحران جهانی مالی جاری، رابطه با روسیه، حضور نیروهای ناتو در افغانستان و لیبی و کوزوو و آفریقا، «بهار عرب» و مسائل خاورمیانه، برخورد با ایران و حضور در تنگهٔ هرمز، دفاع موشکی و «بازدارندگی هسته‌یی»، «تقویت شبکهٔ سازمان‌ها و کشورهای پیرامونی ناتو در سراسر دنیا… و تضمین توانایی مورد نیاز اعضا برای دفاع از سرزمین و ملت خود و برخورد با چالش‌های قرن بیست و یکم» [نقل از سایت «ناتو»] و مسائل مشابهی از این قبیل بحث و گفتگو کنند.

نشست سران گروه ۸، این بار با سران ۷ کشور برگزار می‌شود. رئیس جمهور تازه انتخاب شدهٔ روسیه، ولادیمیر پوتین، اعلام کرده است که نمی‌تواند در این نشست حاضر شود و نخست وزیر مِدودف (رئیس جمهور قبلی روسیه) از طرف او در این نشست شرکت خواهد کرد که در آن دربارهٔ مسائلی از قبیل وضعیت بحرانی اقتصادی-اجتماعی شماری از کشورهای اروپایی، مسئلهٔ پول اروپایی «یورو»، مسائل خاورمیانه و آفریقای شمالی، و احتمالاً آیندهٔ اینترنت و چگونگی کنترل آن نیز صحبت خواهد شد.

دربارهٔ «ناتو» و G8

«ناتو» یا سازمان پیمان آتلانتیک شمالی در دوران «جنگ سرد» با اتحاد شوروی و کشورهای سوسیالیستی به منظور ایجاد یک ائتلاف سیاسی و نظامی از کشورهای اروپای غربی، ایالات متحد آمریکا و کانادا، به سرکردگی ایالات متحد آمریکا، شکل گرفت. برخلاف ادعای این سازمان مبنی بر اینکه یک سازمان دفاعی است، «ناتو» هرگز یک اتحاد دفاعی نبوده است. از زمان فروپاشی کشورهای سوسیالیستی و پایان یافتن به‌اصطلاح جنگ سرد، و با وجود انحلال پیمان ورشو، «ناتو» نه‌تنها همچنان به کار خود ادامه داده است، بلکه به‌ویژه به عنوان سازمانی جهانی برای راه‌اندازی و پیشبرد جنگ‌های «خارج از محدودهٔ» تعریف شده‌اش، در آسیا، خاورمیانه و آفریقای شمالی، و نیز «مهار» چین و روسیه عمل کرده است. از یوگسلاوی گرفته تا افغانستان و لیبی، آمریکا از «ناتو» برای تقویت و پیشبرد برنامهٔ سیاسی، اقتصادی و نظامی‌یی استفاده کرده است که هدف از آن، تأمین و تضمین برتری ایالات متحد آمریکا و اعضای اروپایی این سازمان نسبت به «کشورهای جنوب» بوده است. یکی از ترفندهای آمریکا این بوده است که مخارج و هزینه‌های برنامه‌ها و ماجراجویی‌های برتری‌طلبانه و مداخله‌گرانهٔ خود را میان اعضا و شرکای «ناتو» تقسیم کرده است.

و اما آنچه امروز به نام «نشست سران گروه ۸» (G8) شناخته می‌شود، به صورت یک نشست سالانه از رهبران بزرگترین کشورهای اروپایی- فرانسه، آلمان، ایتالیا و بریتانیا- با رهبران آمریکا و ژاپن آغاز شد که دیدارها و گفتگوهایی داشتند دربارهٔ موضوع‌های مشترک، و پیش از هر چیز دربارهٔ اقتصاد، معاملات بازرگانی و رابطه با کشورهای در حال توسعه. کانادا بعدها به این گروه پیوست، و پس از دوران جنگ سرد هم روسیه به آن اضافه شد. در نشست‌های گروه ۸، رهبری اتحادیهٔ اروپا نیز شرکت می‌کند.

«نه» ملت‌ها به «ناتو» و G8

اما جنبش‌های مردمی و نیروهای صلح‌دوست و عدالت‌خواه هم بیکار ننشسته‌اند و به نوبهٔ خود کارزارهایی اعتراضی را نسبت به هر دو نشست سازمان‌دهی کرده‌اند و یک «ضدنشست سران» ترتیب داده‌اند تا دیدگاه و صدای خود را در مورد صلح و امنیت جهانی به چشم و گوش جهانیان برسانند. علاوه بر «ضدنشست سران» در شیکاگو که توسط «اتحاد مخالفان جنگ» (warresisters.org) و «ائتلاف توده‌یی عدالت جهانی» (ggjalliance.org) سازمان داده شده است، گردهمایی اعتراضی متعددی نیز در همبستگی با «ضدنشست سران» در دیگر کشورهای جهان و در شهرهای آمریکای شمالی، از جمله توسط «کنگرهٔ صلح کانادا» در تورنتو و مونترآل و ونکوور در دست تدارک است. فعالان صلح و ترقی از همگان خواسته‌اند تا به این جنبش اعتراضی بپیوندند تا به شکل‌گیری جهانی صلح‌آمیز، دارای امنیت اقتصادی، و محیط‌زیستی قابل زندگی و پایدار برای خود- مردم عادی کشورها- یاری رسانند.

نشست سران کشورهای «ناتو» و گروه ۸ در زمانی برگزار می‌شود که بحران اقتصادی و سیاسی در جهان ژرف‌تر می‌شود. دولت‌های گروه ۸ برای تحمیل ریاضت اقتصادی بر ملت‌های خودشان و بر بقیهٔ دنیا در کنار یکدیگر ایستاده‌اند و از همهٔ امکانات و وسایل موجود در دستگاه دولتی و اداری خود برای حفظ ارزش دارایی‌شان و ادامهٔ درآمدهای کلان ثروتمندترین بخش از ساکنان کرهٔ زمین بهره می‌گیرند. همین تلاش آزمندانه و خودخواهانهٔ آنهاست که منجر به بیکاری‌های انبوه، فرسایش و کاهش خدمات اجتماعی و تأمین اجتماعی در کشورهای پیشرفته، و افزایش قیمت ضروریات زندگی شده که زندگی بخش اعظم جامعهٔ بشری را به سوی نابودی کشانده است.

جامعهٔ بشری اکنون در وضعیتی بحرانی به سر می‌برد که افزایش فاصلهٔ عمیق میان «دارا»ها و «نادار»ها منجر به برخورد و رودررویی فزاینده میان آنها شده است، و استفاده نادرست از منابع طبیعی و محیط زیست نیز موجب وخیم‌تر شدن این وضع شده است. اما پاسخ «ناتو» به عنوان بازوی اجرایی قدرت‌های بزرگ «غربی» تا کنون چیزی نبوده است به‌جز نظامی‌گری به اتکای فناوری برتر و پیشرفته. آندره رسموسِن، دبیرکل «ناتو»، در سخنانی دربارهٔ هدف‌های برگزاری نشست شیکاگو گفت که اعضا و متحدان ناتو «برای انجام وظیفهٔ مبرم تأمین و تضمین امنیت خودمان، باید از ترکیب مناسبی از توانایی‌های نظامی برخوردار باشد، از تسلیحات متداول و معمولی گرفته تا دفاع موشکی و هسته‌یی… در شیکاگو ما چگونگی این ترکیب را بررسی خواهیم کرد.» از زاویه‌یی دیگر، توسعه و گسترش طرح‌های به‌اصطلاح دفاع موشکی و سلاح‌های هسته‌یی «ناتو» و آمریکا-«ناتو» نشان دهندهٔ ستیز مستمر و تشدید یابنده میان روسیه با ائتلاف کشورهای عضو «ناتو» به محوریت آمریکا است.

دولت آمریکا به‌رغم همهٔ دشواری‌هایی که در خود آن کشور با آن روبروست، تا کنون بیشتر از یک تریلیون (هزار میلیارد) دلار در دو جنگ افغانستان و عراق هزینه کرده است، و هر سال ده‌ها میلیارد دلار دیگر نیز برای نگهداری صدها پایگاه نظامی و تسلیحات هسته‌یی در سراسر اروپا هزینه می‌کند. این در حالی است که خود کشور محتاج ایجاد شغل‌های مناسب، سرمایه‌گذاری در مدرن‌سازی زیرساختارهای کشور، آب آشامیدنی تمیز و غیرآلوده، آموزش و پرورش، مسکن، و خدمات بهداشتی و درمانی مناسب برای مردم در قرن بیست و یکم است.

خواست اکثریت بزرگی از مردم و نیروهای صلح‌دوست و ترقی‌خواه آمریکا این است که به جنگ آمریکا-«ناتو» در افغانستان هرچه زودتر پایان داده شود؛ نیروهای نظامی آمریکایی و دیگر کشورهای عضو «ناتو» هرچه زودتر از افغانستان و عراق و دیگر نقاط جهان به خانه و کاشانهٔ خود بازگردند؛ و هرچه زودتر بشریت را از شرّ سلاح‌های کشتار جمعی خلاص کرد و بودجهٔ این تسلیحات را خرج جامعه و زندگی مردم کشور کرد. امروز نه‌تنها مردم نیروهای صلح‌دوست و ترقی‌خواه آمریکا، بلکه بخش بزرگی از مردم جهان نسبت به سیاست خارجی کنونی آمریکا که چیزی بیش از تهدیدهای نظامی، فروش تسلیحات، موشک‌باران کردن کشورها و دیگر انواع نظامی‌گری نیست، اعتراض دارند.

اینک بار دیگر شاهد آنیم که سیاستمداران و نظامیان آمریکا، کشور ما ایران را که دارای منابع غنی طبیعی است، به بهانه و ادعای اینکه جمهوری اسلامی به‌زودی سلاح‌های هسته‌یی خواهد ساخت- که هنوز هیچ سند و مدرکی هم در این مورد ارائه نداده‌اند- هدف حمله‌های خود قرار داده‌اند و در این راه باز هم می‌خواهند متحدان خود را در «ناتو» در این ماجراجویی و لشکرکشی شریک کنند. یکی از نقشه‌های مطرح شده این است که اسرائیل- که دارای جت‌های جنگندهٔ آمریکایی مجهز به بمب‌های پرقدرت رسوخ کننده به زمین است- ضربهٔ اول را بزند. اگر چنین شود، جرقهٔ چنان آتش بزرگی زده خواهد شد که برای کل منطقهٔ خاورمیانه و آسیا و جهان فاجعه به بار خواهد آورد.

در بیانیهٔ پایانی دادگاه نورنبرگ، دادگاهی که «متفقین» پس از پایان جنگ جهانی دوم در سال‌های ۱۹۴۵ و ۱۹۴۶ برای محاکمهٔ جنایتکاران جنگی آلمان «نازی» برگزار کردند، آمده است:

«جنگ اساساٌ چیزی اهریمنی است. پیامدهای آن فقط محدود به کشورهای در حال جنگ نیست، بلکه بر تمام دنیا تأثیر می‌گذارد. بنابراین، اقدام به آغاز یک جنگ تجاوزکارانه فقط یک جنایت بین‌المللی نیست، بلکه اشدّ جنایت‌های بین‌المللی است، و تنها تفاوت آن با دیگر جنایت‌های جنگی این است که به‌تنهایی همهٔ اهریمنی‌ها را در خود جمع دارد.»

در اوضاع حساس کنونی که قدر قدرت‌های بزرگ جهان- امثال آمریکا و آلمان و انگلیس و فرانسه- یکه‌تازی می‌کنند و همه‌چیز را مال خود می‌دانند، و بحرانی روزمره بسیاری از کشورهای جهان را در بر گرفته است، آنچه بدان نیاز است، همکاری و همیاری ملت‌های دنیا بر اساس احترام به قوانین بین‌المللی و حق حاکمیت ملی کشورهاست، نه جنگ و مسابقهٔ تسلیحاتی جهانی لگام گسیخته‌یی که به طور عمده از سوی آمریکا پیش برده می‌شود.

همان‌طور که در سال‌های اخیر مردم کشورهای دنیا به مناسبت‌های گوناگون صدای اعتراض خود را نسبت به شیوه‌های غیرمردمی و ناعادلانهٔ قدرتمندان در برخورد با ملت‌ها بلند کرده‌اند، این بار نیز همزمان با تشکیل نشست سران «ناتو» و گروه ۸، همایش «نشست مردمی صلح و عدالت» را سازمان داده‌اند تا به عیان نشان دهند که گزینه‌های دیگری هم به غیر از نظم اقتصادی غیرعادلانه و نظامی‌گری و شرایط زیستی ناپایداری که گروه ۸ به یاری بازوی اجرایی‌اش «ناتو» در سراسر جهان دنبال و تحمیل می‌کند، وجود دارد. مردم خسته و ناراضی از از ریاضت اقتصادی و فاصلهٔ فزایندهٔ طبقاتی و تقسیم ناعادلانهٔ ثروت، خواستار جامعه‌یی عادلانه، صلح‌آمیز و قابل زندگی- یک زندگی شایستهٔ انسان قرن بیست و یکم- هستند که در آن اقتدارگرایی گروه ۸ و امثال آن، و خشونت اعمال شده به زور تکنولوژی برتر «ناتو» جایی ندارد.

نهادهای مردمی سازمان دهندهٔ همایش‌های اعتراضی در شیکاگو از همهٔ مردم جهان و به‌ویژه آمریکای شمالی خواسته‌اند که در حد امکان در شهرهای خود همایش‌های اعتراضی مشابه برپا دارند و در آن شرکت کنند. شعار اصلی این همایش این است که: دنیایی بهتر، صلح‌آمیزتر، امن‌تر و شکوفاتر ممکن است. باید برای دستیابی به چنین دنیایی سخت کوشید، همان‌طور که صاحبان قدرت برای حفظ وضعیت موجود سخت می‌کوشند و از هر وسیله‌یی، از جمله «ناتو» استفاده می‌کنند. و همان‌طور که شبکهٔ قدرت کشورهای گروه ۸ و «ناتو» شبکه‌یی جهانی است، پیکار برضد ریاضت اقتصادی، جنگ و نظامی‌گری نیز مستلزم یک شبکهٔ مردمی جهانی است، که بنا به ضرورت و به‌تدریج در حال شکل‌گیری و استحکام است.

گاه‌شمار رویدادهای مهم