رقص شمشیر عربی بر روی اجساد کودکان یمنی
بحران یمن و جنگی که از سال ۲۰۱۵ این منطقه را در چنبره خود گرفتار کرده است از تبعات تحولات جاری در جهان عرب موسوم به «بهار عربی» بود که به دلیل دخالت خارجی امروز تبدیل به یک جنگ منطقه‌یی و جنگ داخلی شده است. اتفاقاً به‌عکس بسیاری از دیگر کشورهای منطقه که در جریان این تحولات با دخالت ارتش، جنبش‌ها به خاک و خون کشیده شد، اگر کمی به عقب برگردیم و رخدادها را قبل از سرنگونی حکومت «علی عبدالله صالح» رئیس جمهوری مادام‌العمر این کشور دنبال کنیم، ارتش یمن با اعلان بی‌طرفی تقریباً توانست پای خود را از سرکوب جنبش مردمی کنار بکشد. از طرف دیگر با توجه به نظام قبایلی یمن که بستر برای هرج و مرج یا منازعات قومی بیش از دیگر کشورهای همسایه مساعد بود اما در یک پیمان و توافق جمعی در جریان این جنبش مردمی مؤلفه‌های قبایلی به نفع یا زیان هیچ کدام از دو طرف پوزیسیون و اپوزیسیون سیاسی وارد ماجرا نشد. به جرات می‌توان گفت تحولات یمن در چارچوب بهار عربی از مسالمت‌آمیزترین رخدادها در بین کشورهای دیگر بود. مشکلات یمن از زمانی آغاز شد که به خلاف توافق جناح‌های سیاسی برای دوران انتقالی با حمایت عربستان، دولت موقت «منصور هادی» به تعهدات خود عمل نکرد و جناح مخالف نیز (حوثی‌ها، وفاداران صالح و جنبش استقلال‌طلب جنوب) سر به شورش برداشتند. در این میان با پیشروی نیروهای حوثی و تسخیر «صنعا» پایتخت، آنان توانستند دولت هادی را به زیر کشیده و حتی تا جنوبی‌ترین نقطه یمن یعنی بندر «عدن» هم بدون هیچ مقاومتی جلو بروند و رئیس جمهوری دوران انتقالی مجبور به فرار به عربستان گردید. از این مرحله به بعد دیگر تحولات یمن از حالت یک خیزش و جنبش داخلی به واسطه دخالت نیروهای خارجی تبدیل به یک بحران منطقه‌یی شد که در متن آن یک جنگ داخلی و تشدید منازعات قومی – مذهبی جریان داشت.
در طی سه سال گذشته آنچه در یمن می‌گذرد حتی از صورت‌بندی یک جنگ هم فراتر رفته است و به دلیل تشدید تضادهای بین عربستان و ایران برای ائتلاف عربی تبدیل به یک امحای دست‌جمعی و به لحاظ حقوق بین‌الملل در بسیاری موارد «جنایت علیه بشریت» هم شده است. سکوت و بی‌تفاوتی جهانی به دلیل موقعیت عربستان و امارات متحده عربی که در رأس ائتلاف جنگی علیه مردم یمن قرار دارند و حمایت قاطع آمریکا و هم‌چنین حمایت تلویحی اروپاییان از آنان، حتی ابتدایی‌ترین قوانین و معاهدات حاکم بر مخاصمه در جنگ را هم به فراموشی سپرده است. تصویر جنگ در یمن همان اندازه فاقد رعایت کوچک‌ترین قواعد اخلاقی است که بعد از سه سال هنوز در شرایطی که بعد از ماه‌های اولیه جنگ، آمار کشته‌ها و تلفات به گفته منابع رسمی ده هزار تن بوده است، تا به امروز که این جنگ روز به روز شدت بیشتری هم به خود می گیرد، هم چنان در مرز ده هزار تن تغییر نکرده است. این در حالی است که بر اساس گزارش سازمان ملل متحد، عفو بین الملل، یونیسف و چندین نهاد مستقل بین‌المللی دیگر در ماه‌های پایانی سال ۲۰۱۷ میلادی «تنها یازده میلیون کودک و در مجموع ۱۷ میلیون یمنی نیاز به کمک‌های فوری غذایی دارند، دو میلیون کودک از سوءتغدیه مزمن رنج برده و در وضعیت وخیم قرار دارند، ۸۰۰ هزار تن به بیماری وبا مبتلا شده‌اند و بر اساس گزارش مدیر خاورمیانه و شمال آفریقای یونیسف، برآورد می شود که در هر ۱۰ دقیقه یک کودک در یمن از بیماری‌های قابل پیشگیری جان می‌دهند». فقط در همین گزارش مدیر خاورمیانه و شمال آفریقای یونیسف وقتی اذعان می‌کند هر ده دقیقه یک کودک می‌میرد مشخص می‌شود که روزانه ۱۴۴ کودک فقط به دلیل بیماری‌های قابل پیش‌گری جان می‌دهند و این یعنی در سال تنها ۵۲۵۶۰ کودک قربانی می‌شوند.
حمله هواپیماهای ائتلاف به رهبری عربستان به بازار «دهیان» در شمال استان «صعده» در روز پنج شنبه ۹ ماه اوت به گزارش منابع سازمان ملل متحد و خبرگزاری‌های بین‌المللی موجب شد بین ۲۹ تا ۴۰ کودک زیر ۱۵ سال کشته و حدود ۵۰ تن هم به شدت مجروح شوند. این در حالی بود که سخنگوی ائتلاف جنگی عربی تا یک روز بعد از حمله هم‌چنان اصرار می‌کرد که ما فقط سکوی پرتاپ موشک‌های بالستیک یمن را نابود کرده‌ایم. البته فشار افکارعمومی جهانی موجب شد تا سازمان ملل متحد و نهادهای مستقل بین‌المللی با فشار و محکوم کردن این حمله، عربستان را وادار کنند که تلویحاً نسبت به تشکیل یک کمیسیون تحقیق در این مورد موافقت کند. بحث و جدل‌های تند در شورای امنیت و مجموعه سازمان ملل متحد بالاخره «آنتونیو گوترش» دبیرکل این سازمان را مجبور کرد تا دستور تشکیل یک گروه تحقیق مستقل برای بررسی این جنایت را صادر کند. نکته جالب در این خصوص که دیگر نمی‌توانست نادیده گرفته شود حضور فوری بسیاری از خبرنگاران از خبرگزاری‌های بین‌المللی از جمله خبرگزاری فرانسه در محل حادثه و مشاهده عینی آنان از تلفات این جنایت بزرگ بود که هر‌گونه توهمی نسبت به جعل این خبر را در افکارعمومی بین‌المللی زدود. بر اساس گزارش رسمی «صلیب سرخ جهانی» در این حمله ۴۸ تن کشته شدند که حداقل ۳۰ تن از آنان کودکان زیر ۱۵ سال بوده‌اند. اما رقت‌انگیز وقتی است که در کنفرانس مطبوعاتی سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا «هدر نائورت» نه تنها وی حاضر به محکوم کردن این حمله نشد که در جواب خبرنگاران حاضر بر پیمان استراتژیک بین ریاض – واشینگتن تاکید کرده و آنان را به پنتاگون حواله داد و فقط به این بسنده کرد که ائتلاف به رهبری عربستان خود در این زمینه تحقیق می‌کند. فشار افکار عمومی جهانی اما این بار آن چنان بالا گرفت که بازتاب آن در گزارش روزنامه فرانسوی «اومانیته» مبنی بر اینکه «غربیان باید به دلیل سکوت‌شان در برابر قتل‌عام اخیر نیروهای ائتلاف ﻣﺆاخذه شوند. فرانسه نیز که بی‌هیچ تردید و ﺗﺄملی به عربستان سعودی جنگ افزار می‌فروشد، به سبب نادیده گرفتن مفاد معاهده سازمان ملل در زمینه تجارت اسلحه به ویژه بند هفتم آن مبنی بر ممنوعیت فروش سلاح در صورت به کار‌گیری آن علیه غیرنظامیان، باید بازخواست گردد»، کاملا قابل مشاهده است. اگر جلوی پای کمیته تحقیقاتی سازمان ملل متحد برای بررسی و گزارش این جنایت بزرگ، بار دیگر سنگ‌اندازی نشود، این امید وجود دارد که گزارش این بازرسان بتواند به لحاظ حقوقی و سیاسی عربستان را در مخمصه و زیر فشار فزاینده جهانی قرار دهد. بدون تردید در واشینگتن هیچ مشکلی برای ریاض و متحدین عرب وی ایجاد نخواهد شد اما از یک طرف در اروپا، دولت‌های متحد این ائتلاف به جهت مشارکت در تسلیح این ائتلاف به پیشرفته‌ترین سلاح‌های جنگی از سوی افکار عمومی و نهادهای حقوقی به شدت زیر فشار قرار‌گرفته و از طرف دیگر راه برای کشاندن پای عربستان به محاکم بین‌المللی باز خواهد شد. جنایت کشتار کودکان دبستانی توسط جنگ طلبان بار دیگر نشان داد که وقتی افسار قاتلان و جنایتکاران رها شود همواره باید در انتظار وقوع جنایت دیگری هم بود و جنگ یمن هم کلکسیون این جنایات است.
۲۱/۵/۹۷
- درباره نویسنده:
- تازه‌ترین‌ها:
اردشیر زارعی قنواتی نویسنده و روزنامه‌نگار؛ روشنفکر و فعال سیاسی، تحلیل‌گر سرشناس ایرانی در حوزه‌ی مسایل سیاسی و بین‌الملل است. از او مقالات فراوانی در نشریات ایران از جمله شرق و اعتماد و سایتهای معتبر خارج از کشور منتشر شده‌است.
