زنان و خشونت خیابانی
زنان و دختران بسیاری تاکنون مورد آزار خیابانی قرار گرفته‌اند، گاهی این آزارها در متلک‌های گوناگون جنسی خلاصه شده و متاسفانه در مواردی کار به آزار جنسی و تماس بدنی رسیده است. زنان بسیاری در این سرزمین تجربه تلخ آزار خیابانی را داشته‌اند و حداقل یک بار آنها را به چشم بد دیده‌اند. آنها در بسیاری از این موارد سکوت اختیار می‌کنند، زیرا اعتراض را حق خود نمی‌دانند یا از نگاه جامعه یا برخورد فرد تعرض‌کننده وحشت دارند. هر چند شواهد دال بر کاهش میزان آزارهای کلامی خیابانی است، این واقعیت به منزله آن نیست که در شهرهای کوچک و بزرگ ایران زنان در هنگام عبور و مرور از امنیت کامل برخوردار هستند؛ آنها همواره به گونه دیگری مورد تعرض قرار گرفته و می‌گیرند.
زنانی که در قبال آزارهای خیابانی سکوت پیشه می‌کنند در واقع زمینه و بستر را برای گسترش و توسعه روز افزون این پدیده زشت فراهم می‌کنند. تصور کنید پسر یا مردی در خیابان به شما تعرض کلامی و جنسی کند و شما در مقابل او را مورد شماتت قرار ندهید، به او اعتراض علنی نکرده یا موضوع را به مراجع قضائی یا نیروی‌انتظامی گزارش نکنید. در این صورت فرد تعرض‌کننده قطعا با خود فکر می‌کند که هرگونه عملکرد او در این زمینه عقوبتی در پی نخواهد داشت و در نهایت این کار را در قبال زنان و دختران دیگر نیز تکرار می‌کند. در واقع شما با سکوت خودتان زمینه‌ساز ترویج فرهنگ خشونت، رفتار ضداخلاقی و ضد‌ارزشی او شده‌اید. همواره باید این نکته را در نظر گرفت که افراد تعرض‌کننده به حقوق زنان و دختران در خیابان قطعا برای اولین بار نیست که دست به این‌کار زشت می‌زنند و سال‌هاست که این رویه را در پیش گرفته‌اند و هر بار سکوت فرد آنها را در طی این راه بیشتر تشویق خواهد کرد. بنابراین سکوت شما چرخه مشمئزکننده رفتارهای آزار دهنده مزاحم را با زنان ادامه خواهد داد، در این موارد سکوت شما نه تنها سبب آزار روحی شما می‌شود بلکه به او کمک کرده‌اید تا رفتارهای قبیح را در قبال دیگر زنان و دختران تکرار کند. در واقع با سکوت خود زمینه را برای پرهیز او از این عمل زشت فراهم نکرده‌اید و کمک شایان توجهی به استمرار این رفتار در او انجام داد‌ه‌اید.
صدمات روحی که جبران‌ناپذیرند
زنان و دختران حتی از شنیدن صدای بوقی که به مقاصد شوم برای آنها زده می‌شود، احساس منزجرکننده‌ای پیدا می‌کنند، بنابراین تصور کنید در صورت لمس بدنی عمدی مردی با خود دچار چه صدمات روحی و روانی خواهند شد؟! بسیاری از آنان هرگز خاطرات شوم و زجرآور این‌گونه از رفتارها را فراموش نمی‌کنند و سالیان سال آنها را در صندوقچه تاریک و خوفناک ذهن باقی می‌گذارند، زیرا این اقدامات قطعا نفوذ به حریم شخصی و انسانی آنهاست. این زنان به مرور احساس امنیت خود را در خیابان از دست می‌دهند. اخیرا بر اساس پژوهشی دانشجویی که در دانشگاه تهران انجام شده ۹۹درصد از زنان پاسخ‌دهنده به این پژوهش اعلام کردند که تجربه آزارخیابانی داشتند و «نگاه‌های آزاردهنده» با ۸۵درصد فراوانی در صدر آزارهای‌خیابانی قرار داشته است و تاسف بارتر آنکه تنها دو‌درصد از مردان پاسخ‌دهنده به این پژوهش اعلام کرده‌اند که مورد آزارخیابانی قرار گرفته‌اند که این به معنای ۲۰درصد از جامعه آماری مردان است.با این حساب زنان ۷۹درصد بیش از مردان مورد انواع آزار و اذیت‌های‌خیابانی قرار می‌گیرند. البته آزار و اذیت‌خیابانی تنها مختص ایران نیست و در بسیاری از کشورهای دنیا و حتی کشورهای توسعه‌یافته و پیشرفته‌ای مانند کشورهای اروپایی و آمریکا نیز وجود دارد، اما‌درصدهای ثبت‌شده در این پژوهش به سادگی روشن می‌کند که وضعیت تامین امنیت زنان در خیابان‌ها و شهرهای ایران چندان امیدوارکننده نیست.
ناظران توجه کمی به آزارهای خیابانی دارند
نکته تاسف‌بار در زمینه آزارهای خیابانی اعمال شده بر زنان بی‌تفاوتی اغلب ناظران در صحنه نسبت به این بی‌قانونی است. ۳۷درصد از پاسخ‌دهندگان این پژوهش اعلام کرده‌اند که ناظران هیچ‌گونه کمکی به آنها نکرده‌اند و فرد آزاررسان به راحتی به فرد تعرض کرده و این تعرض شامل متلک‌گویی تا لمس فیزیکی بوده است. آیا تعرض و آزار خیابانی به اندازه‌ای برای مردم عادی شده که نسبت به آن به سادگی می‌گذرند یا آنکه در این مواقع زن و دختر را مقصر دانسته و بنابراین خود را متعهد به انجام عکس‌العمل نمی‌دانند؟ دلیل اصلی عدم توجه و بی‌تفاوتی این افراد به واقع مشخص نیست اما آنچه روشن است تنها ماندن برخی از زنان در هنگام آزارهای خیابانی است.
لزوم ایجاد بانک‌اطلاعاتی برای مزاحمان خیابانی
چگونه باید دریابیم مزاحم خیابانی که در حال متلک‌گویی یا لمس فیزیکی یک زن است چندبار این عمل زشت را تکرار کرده است؟ اصلا اگر یک زن دل به دریا بزند و به مراجع قضائی یا نیروی‌انتظامی نسبت به تعرض مزاحمی خیابانی شکایت کند آنها چگونه می‌توانند سابقه او را در این زمینه پیدا کنند و به نسبت دفعات انجام این کار برای او مجازات تعیین کنند؟ واقعیت این است که این افراد در خیابان‌ها و کوچه‌ها ناشناخته‌اند و شاید به کلام درست‌تر نامرئی هستند. هیچ‌کس نمی‌داند آنها چقدر خطرناک‌اند و در صورت تمایل تا کجا و حد و مرزی قادر به آزار و اذیت زنان و دختران هستند. اگر اطلاعات درست و قابل‌اتکایی از مزاحمان خیابانی سابقه‌دار داشتیم توان برخورد قانونی قاطع‌تر با آنها وجود داشت و آنها به راحتی از چنگ قانون نمی‌گریختند. قانون برخورد با مزاحمان خیابانی سال‌هاست که در ایران وجود دارد، اما این قانون تا چه اندازه اجرا می‌شود و بر آن تمرکز وجود دارد،ا… اعلم! مزاحمان خیابانی راست راست در حال عبور از خیابان‌ها و کوچه‌های کلانشهرها و شهرهای کوچک هستند و کار را برای تامین امنیت زنان در اماکن و معابرعمومی سخت کرده‌اند. آیا زمان آن نرسیده که برخورد جدی و قاطع‌تری با آنها داشت و از آن مهم‌تر زمینه را برای شناسایی سریع و دریافت سابقه آنها فراهم کرد؟ حق مسلم زنان است که به عنوان نیمی از جمعیت ایران به دور از نگاه‌های هرزه و هوس‌آلود برخی از مردان در معابر و اماکن عمومی در هر ساعتی از شبانه‌روز تردد کنند و بدانند قانون تحت هر شرایطی حامی و پشتیبان آنها خواهد بود.
لزوم گزارش‌دهی آزارخیابانی به مراجع قانونی
یک عضو فراکسیون بانوان در گفت‌وگو با «آرمان» با اشاره به لزوم حمایت حداکثری قانون از زنان در مقابل آزارهای خیابانی می‌گوید: در صورت هرگونه مزاحمت خیابانی باید با پلیس ۱۱۰ تماس گرفته شود تا در محل حضور پیدا کند و فرد موضوع شکایت از فرد تعرض‌کننده را در کلانتری پیگیری کند. فاطمه‌ذوالقدر می‌افزاید: خوشبختانه اخیرا در ارتباط با برخورد زنان با مزاحمان خیابانی برای آنها فرهنگسازی شده است، در گذشته به این شکل نبود و بیشتر زنان در مواجهه با اصطلاحات رکیک مزاحمان خیابانی توجهی به آنها نکرده و از کنار آنها می‌گذشتند؛ اما اکنون بسیاری از زنان با تلفن‌همراه خود با پلیس ۱۱۰ تماس گرفته، آنها در محل حضور یافته و فرد خاطی را با خود می‌برند. او تاکید می‌کند: این‌گونه اقدامات در مقابل مزاحمان‌خیابانی از سوی زنان بسیار خوب است، اما باید در این زمینه آگاهی‌رسانی بیشتری به آنها شود، زیرا هنوز بسیاری از زنان در مقابل این افراد به دلایل گوناگون منفعل هستند. ذوالقدر می‌افزاید: زنان باید بدانند در مواقعی که به حقوق‌قانونی آنها به هر نحو تعرض می‌شود چگونه از آن مراقبت‌کنند، برای مثال اگر یک مرد با قلدری قصد گرفتن جای پارک یک زن را داشته باشد او باید فوری شماره او را یادداشت کرده و به مراجع‌قانونی گزارش دهد. خوشبختانه در این زمینه‌ها اطلاع‌رسانی قابل‌توجهی شده است، در گذشته مزاحمت‌های‌خیابانی بسیار بیشتر بود. او خاطرنشان می‌کند: قانون برای برخورد با تعرض‌کنندگان خیابانی وجود دارد و زنان باید از دست مزاحمان به مراجع‌قانونی شکایت کنند؛ برخی از زنان در ابتدا طرح شکایت کرده، اما آن را نیمه‌کاره رها می‌کنند، در حالی که باید تشکیل پرونده داده و شماره ماشین یا آدرس‌منزل مزاحم را در اختیار مراجع‌قانونی قرار دهند. اگر شکایات‌های این افراد مطرح و بایگانی شود برای فرد سوءسابقه خواهد شد. ذوالقدر می‌افزاید: زنان و کودکان باید حین تردد در معابرعمومی هوشیار بوده و هرگونه تعرض را به نیروی‌انتظامی اطلاع دهند. اگر خودرویی مزاحم آنها شده سریع شماره آن را یادداشت کرده یا در حافظه بسپارند. ممکن است گاهی در اعمال‌قانون تعلل صورت بگیرد، اما اگر فرد در قبال حقی که از او خورده شده پیگیر باشد و شکایت کند، این اتفاق رخ نخواهد داد. او تاکید می‌کند: البته اذعان می‌کنم قوانین در این زمینه قوی و بازدارنده نیست و طی مراحل قانونی روند فرسایشی دارد. امیدواریم در لایحه منع‌خشونت علیه زنان، قوانین بازدارنده‌ای در زمینه برخورد سریع و قاطع با انواع مزاحمان‌خیابانی وجود داشته باشد. هنگام گزارش مزاحمت‌های خیابانی و بایگانی شدن آنها بانک اطلاعاتی به دست می‌آید، این بانک‌ها گاهی حاصل ماه‌ها و سال‌ها مورد آزار است. در برخی از موارد مزاحمت مانند اسیدپاشی این قوانین باید شدت داشته باشد تا فرد خاطی پس از طی دوران محکومیت دو، سه‌ساله نتواند باز به مزاحمت برای نوامیس مردم بپردازد و اشد مجازات برای این افراد در نظر گرفته شود و باز به جامعه برنگردد. ذوالقدر می‌افزاید: امیدواریم قوانین محکم و شفاف‌تری در این ارتباط داشته باشیم که عملکرد بالایی داشته باشند و بتوانند در کنار فرهنگسازی مفید در جامعه از میزان این مشکل بکاهند.
[برگرفته از روزنامه آرمان]
- درباره نویسنده:
- تازه‌ترین‌ها:
In touch with the Iranian cultural diaspora.
Shahrgon is an online magazine for Canada’s Iranian cultural diaspora and Persian-speaking languages.
Shahrgon started working in Vancouver, Canada, in 1992 with the publication “Namai Iran” and then in the evolution of “Ayandeh” and “Shahrvand-E Vancouver,” it transformed into Shahrgon.
Shahrgon; The magazine of the Iranian cultural diaspora;
شهرگان مجله‌ی دیاسپورای ایران فرهنگی در ونکوور کانادا از سال ۱۹۹۲ با نشریه‌‌ی «نمای ایران» آغاز به‌کار کرده و سپس در فرگشتی از «آینده» و «شهروند ونکوور» به شهرگان فراروئید
