نمایش ریاکاری سیاسی با سوژه پناهجویان
اردشیر زارعی قنواتی
سفر “آنگلا مرکل” صدراعظم آلمان به ترکیه به همراه “دونالد توسک” رئیس شورای اروپایی و “فرانس تیمرمن” معاون کمیسیون اتحادیه اروپایی، ظاهراً برای رسیدگی به امور پناهجویان و پیگیری توافق دو جانبه بین بروکسل – آنکارا در روز شنبه ۲۳ آوریل انجام گرفت. هم زمانی این سفر با صدور مجوز از سوی مرکل جهت اجازه محاکمه طنزپرداز مشهور آلمانی “یان بومرمان” به دلیل اجرا و پخش یک ویدئوی کمدی در انتقاد از “رجب طیب اردوغان” رئیس جمهوری ترکیه و هم چنین برگزاری دادگاه “جان دوندار” سردبیر روزنامه جمهوریت و “اردم گول” مسئول دفتر این روزنامه به بهانه اقدام علیه امنیت ملی و حمایت از تروریسم در آنکارا، در بطن خود حامل یک پیام ناخوشایند برای جهان سیاست و حقوق بشر بوده است. هم چنین این سفر به بهانه سامان بخشی به امور پناهجویان در شرایطی انجام می‌گیرد که تمامی نهادهای حقوق بشری و پناهجویی بین المللی به شدت از توافق بین اتحادیه اروپایی و ترکیه انتقاد کرده و آن را به صورت فاحش ناقض حقوق بشر و حق پناهجویی دانسته‌اند. گزارشاتی نیز که توسط این نهادها در هفته‌های اخیر منتشر شده است نشان می‌دهد که نه تنها حقوق پناهجویان در این معاهده نقض شده است که حتی دولت اردوغان نسبت به پناهجویان بازگردانده شده به ترکیه بدترین عملکرد را داشته و حتی در مواردی در برخورد با پناهجویانی که از سوریه قصد ورود به این کشور را داشته‌اند از تیراندازی به سوی آنان اقدام می‌کنند. در چنین فضایی با تصویر خاکستری کاروان مرکل به همراه “احمد داوود اوغلو” نخست وزیر ترکیه در طی بازدید از کمپ‌های پناهجویان در شهر مرزی “قاضی انتیپ” هر کدام از سخاوتمندی دیگری سخن گفتند. این تعارفات سیاسی فراتر از اختلافات ما بین دو طرف بر سر امتیازگیری دوجانبه به زیان پناهجویان، آن چنان ریاکارانه بود که صدای بسیاری از نهادهای بین المللی و فعالین حقوق بشری در زمینه امدادرسانی به این پناهجویان را در آورد. چنانچه هم زمان با این سناریوسازی‌های مشمئز کننده سازمان عفو بین الملل به صراحت اعلان کرد “در حالی که ترکیه و اروپا در حال مذاکره بر سر مسئله روادید هستند، بخت آوارگان برای پناه گرفتن در اروپا کم شده و حقوق آن‌ها در ترکیه به طور جدی نقض می‌شود”.
بعد از یک سال از گذشت موج جدید مهاجران و پناهجویان عمدتاً سوری که از طریق خاک ترکیه و مسیر دریای اژه خود را به اروپا می‌رساندند هم اکنون تمامی نهادهای مرتبط با حقوق بشر و امدادرسان به پناهجویان متفق القول بر این عقیده می‌باشند که دولت آنکارا از این اهرم برای فشار بر اتحادیه اروپایی جهت دستیابی به اهداف سیاست خارجی و کسب تضمین سکوت اروپا در خصوص نقض آزادی و سرکوب داخلی نهایت استفاده را می‌کند. باج خواهی اردوغان و دولت اسلامگرای عدالت و توسعه از اتحادیه اروپایی با برگ پناهجویان تنها در صورتی موفق می‌بود که در پشت چهره حقوق بشری دولت‌های اروپایی هیولای یک ریاکاری سیاسی نهفته باشد که اردوغان به دلیل شناختی که از این وضعیت داشت، توانست به بهترین نحو ممکن ریاکاری اروپایی را با باج خواهی ترکی تاخت بزند. چنانچه در همین سفر نیز دونالد توسک به صراحت در بازدید از یکی از اردوگاه‌های پناهجویان گفته است “نقش آنکارا در مهار بحران پناهجویان قابل ستایش و رفتار ترکیه با این پناهجویان در سطح جهان مثال زدنی است”. اما این پایان بده بستان مرکل با رهبران ترکیه نبود و در این دیدارها صدراعظم آلمان به خلاف تمام معاهدات حقوقی و هشدار نهادهای حقوق بشری هم صدا با رهبران آنکارا خواهان تعیین “منطقه امن” در درون مرزهای سوریه گردید. در حالی که قبل از سفر مرکل به ترکیه جان دوندار سردبیر روزنامه جمهوریت که هم اکنون زیر تیغ سرکوب دولت اردوغان می‌باشد در یک نامه سرگشاده به صدراعظم آلمان از وی جهت سکوت در برابر سرکوب آزادی بیان و نقض حقوق بشر در ترکیه به شدت انتقاد کرد. جان دوندار در این نامه به مرکل می‌گوید “آیا شما باز هم فقط با نمایندگان دولت دیدار خواهید کرد؟ آیا دوباره طوری عمل می‌کنید، انگار که اینجا هیچ سرکوبی وجود ندارد. در ترکیه مبارزه یی بین دموکرات‌ها و حاکمان خودکامه جریان دارد، در این نبرد تاریخی شما و کشورتان متأسفانه در طرف اشتباه ایستاده‌اید”.
روابط بین ترکیه و اتحادیه اروپایی در مقطع فعلی نه تنها در جهت نقض معاهدات بین المللی ساماندهی شده است که حتی خلاف بسیاری از منشورهای اروپایی در خصوص رعایت حقوق بشر و حق پناهجویی است که هر دو طرف به خاطر کسب منافع نامشروع و غیرمسئولانه به آن گردن نهاده‌اند. بدون تردید از طرف ترکیه این “انتخاب راه” نه یک اشتباه محاسبه که بیش از هر چیز یک انتخاب کاملاً آگاهانه و مبتنی بر اهداف غیردمکراتیک دولت اردوغان در عرصه سیاست داخلی و خارجی بوده است. تا به امروز چنین روابط باج خواهانه برای پاشای نوعثمانی متضمن سکوت و بی تفاوتی اتحادیه اروپایی در مورد سرکوب سیستماتیک نظام رسانه یی و کشتار سبوعانه غیرنظامیان کرد در جنوب و شرق کشور بوده است که حتی برای کنترل پناهچویان از طرف مقابل بیش از شش میلیارد دلار اخاذی کرده و قول لغو روادید برای اتباع ترکیه در سفر به اروپا را هم گرفته است. برای اروپای ریاکار نیز این روابط دوجانبه متضمن مهار موج پناهجویان به مقصد اروپا بوده است تا حداقل به صورت مستقیم لازم نباشد دوباره رسوایی “دیوارکشی” و تعلیق پیمان “شنگن” را در دستور کار قرار داده و هزینه اختلافات درون ساختار اروپایی در مورد برخورد با پناهجویان را به دوش بکشد. در این میان که مهمان‌های اروپایی و میزبانان ترک همگی راضی از وضعیت موجود می‌باشند تنها قربانی این توافقات و معاملات پیدا و پنهان، پناهچویان آواره از جنگ و تروریسم در منطقه و هم چنین ارزش‌های نهادینه شده در جوامع دمکراتیک (مدنی و نه دولتی) اروپایی بوده است. صدراعظم آلمان به عنوان پیشقراول این کاروان مهاجم به حقوق بنیادین بشری به همراهی نهادهای اروپایی هم اکنون در برهوت ترکیه در یک سراب به دنبال واهه یی می‌گردند که تنها می‌تواند یک اروپای ریاکار را به چاه‌های آب زهر آلود اردوغان هدایت کند.
۵/۲/۹۵
- درباره نویسنده:
- تازه‌ترین‌ها:
اردشیر زارعی قنواتی نویسنده و روزنامه‌نگار؛ روشنفکر و فعال سیاسی، تحلیل‌گر سرشناس ایرانی در حوزه‌ی مسایل سیاسی و بین‌الملل است. از او مقالات فراوانی در نشریات ایران از جمله شرق و اعتماد و سایتهای معتبر خارج از کشور منتشر شده‌است.
