انتخابات پارلمانی اسپانیا پایان بخش بحران نیست
در اسپانیا بعد از چهار ماه شکست مذاکرات فشرده بین چهار حزب اصلی این کشور برای توافق جهت تشکیل یک دولت ائتلافی، با انحلال پارلمان به دستور «فلیپه ششم» پادشاه این کشور، مردم می‌بایست بار دیگر در روز یکشنبه ۲۶ ژوئن به پای صندوق رأی بروند. هر چند حزب حاکم «مردم» در انتخابات ماه دسامبر موفق گردید ۱۲۳ کرسی از مجموع ۳۵۰ کرسی پارلمان را کسب کند اما به دلیل عدم کسب حدنصاب لازم موفق به تمدید دوران صدارت «ماریانو راخوی» نخست وزیر راستگرای این کشور نشد. از طرف دیگر هیچ کدام از احزاب بزرگ اپوزیسیون نیز به دلیل پراکندگی آرای آنان و تفاوت‌های اساسی در سیاست‌های کلان بین خود نتوانستند برای تشکیل دولت ائتلافی به توافق برسند. این بست چهار ماهه در عرصه سیاسی اسپانیا انتخابات زودرس پارلمانی را ناگزیر ساخت و روز یکشنبه بار دیگر این احزاب در رقابت با هم وارد گود انتخاباتی می‌شوند در شرایطی که این بار نیز پیش بینی می‌شود که هیچ کدام از این احزاب قادر به کسب اکثریت نسبی آراء نشوند. در دور قبل هر چند که راخوی توانست موافقت حزب راست میانه «سیودادانوس» را که ۴۰ کرسی داشت را جلب کند اما جمع کرسی‌های این دو حزب به حدنصاب لازم ۱۷۶ کرسی نرسید. مذاکرات حزب مردم با حزب «سوسیالیست» رقیب سنتی خود با ۹۰ کرسی نیز با شکست روبه رو گردید و از همان ابتدا نیز حزب چپ رادیکال «پودوموس» اعلان کرد که تحت هیچ شرایطی با حزب راستگرای مردم وارد ائتلاف نخواهد شد. بعد از شکست حزب مردم برای تشکیل دولت ائتلافی از طرف پادشاه این مأموریت به حزب سوسیالیست سپرده شد که امیدهای آنان جهت جلب رضایت حزب پودوموس به دلیل اختلاف محتوایی دو حزب حول بود و نبود سیاست «ریاضت اقتصادی» راه به جایی نبرد و در مرحله سوم نیز چپ رادیکال با ۶۹ کرسی که مواضعی متفاوت از سه حزب دیگر داشت، امکان تشکیل دولت ائتلافی را پیدا نکرد.
در چنین وضعیت سیاسی و هم چنین بحران اقتصادی که گریبان اسپانیا را گرفته است بار دیگر احزاب سیاسی وارد یک رقابت حساسی می‌شوند که از قبل پیش بینی می‌شود این بار هم هیچ کدام از آنان موفق به کسب رأی لازم جهت تشکیل دولت حزبی نشوند. آنچه هم اکنون در اسپانیا می‌گذرد تا حدود زیادی متأثر از بیماری ساختار اتحادیه اروپایی و شکست سیاست‌های ریاضتی در طی سال‌های اخیر بوده است که این جوامع را به شدت قطبی کرده و امکان مصالحه و تعامل حول یک برنامه و دولت ائتلافی را سخت می‌کند. انتخابات ۲۶ ژوئن اسپانیا در شرایطی برگزار می‌شود که قبل از آن مردم بریتانیا در روز پنج شنبه ۲۳ ژوئن در همه پرسی جهت ماندن یا خروج از اتحادیه اروپایی (برکسیت) به پای صندوق رأی خواهند رفت. با توجه به درهم تنیدگی و پیوند بین اعضای اتحادیه اروپایی و تأثیر مباحث موردنظر مردم این کشورها حول موضوعاتی چون برنامه ریاضت اقتصادی، مهاجرت، رشد بیکاری، ناخرسندی از سیاست‌های بروکسل، بحران اقتصادی در سطح اتحادیه و رشد گرایشات راست افراطی از یک سو و تقویت گرایش به سمت سیاست‌های چپ رادیکال از سوی دیگر، به نظر می‌رسد که نتایج همه پرسی بریتانیا می‌تواند تأثیر بزرگی بر انتخابات پارلمانی اسپانیا بگذارد. به همین دلیل چنانچه در جریان همه پرسی بریتانیا حامیان خروج از اتحادیه پیروز شوند، تأثیر آن سه روز بعد در اسپانیا با سرازیر شدن آرای بیشتری به سمت حزب ضدریاضتی پودوموس به رهبری «پابلو ایگلسیاس» خواهد بود چرا که تهدیدات اتحادیه از جمله آن گونه که در مورد یونان اتفاق افتاد، دیگر برای مردم اسپانیا چندان ترسناک نخواهد بود.
بنا بر نظرسنجی‌های انجام گرفته در این دور از انتخابات اسپانیا تغییرات اساسی در اصل معادله انجام نخواهد گرفت و تنها می‌تواند منجر به جابجایی در جایگاه احزاب چهارگانه شود. پیش بینی می‌شود که حزب پودوموس در این دور از انتخابات بتواند جایگاه دوم را کسب کرده و حزب سوسیالیست را به مرتبه پایین‌تری سوق دهد که این شکست برای سوسیالیست‌ها بسیار پر هزینه خواهد بود. هر چند که هنوز هیچ نظرسنجی از احتمال کسب جایگاه اول پودوموس سخن نگفته است ولی چنانچه در همه پرسی روز پنج شنبه بریتانیایی‌ها به خروج از اتحادیه اروپایی رأی دهند این احتمال که چپ‌های رادیکال بتوانند حزب مردم را نیز به زیر بکشند بالا خواهد رفت؛ اما در چنین شرایطی به دلیل خشم رهبران اتحادیه از احتمال فروپاشی دومینویی اتحادیه اروپایی، دخالت فعال‌تر آنان برای ایجاد اجماع بین سه حزب مردم، سوسیالیست و سیودادانوس جزم‌تر شده و کارشکنی در تشکیل دولت ائتلافی به رهبری پودوموس سخت‌تر می‌شود. به احتمال بسیار زیاد به واسطه مواضع منفعلانه حزب سوسیالیست در پاسخگویی به مطالبات حامیان سنتی خود این حزب در انتخابات ۲۶ ژوئن با ریزش آراء روبه رو شده و بخشی از رأی دهندگان سنتی این حزب به سمت چپ رادیکال خواهند رفت. موج ضدسیستمی که هم اکنون از آمریکا تا اروپا گسترش یافته است شانس حزب پودوموس برای کسب آرایی بیش از دور گذشته را بیشتر کرده است اما این گرایش هنوز به میزانی نیست که بتواند برای آنان اکثریت کرسی‌های پارلمان را به همراه داشته باشد. هر چند که پودوموس امکان این را دارد که بتواند حمایت احزاب کوچک از جمله کمونیست‌ها و ملی گرایان «کاتالونیا» و «باسک» را به خود جلب کند ولی بدون جلب نظر یکی از چهار حزب اصلی توان تشکیل دولت ائتلافی را نخواهد داشت. از طرف دیگر سقوط آراء و اعتبار حزب سوسیالیست می‌تواند انگیزه یی باشد برای تن دادن به یک ائتلاف بزرگ با حزب مردم که به دلیل همسویی نسبی حزب سیودادانوس با این طیف هنوز شانس جناح راست را نسبت به چپ رادیکال جهت تشکیل دولت ائتلافی بیشتر می‌کند. تنها در صورت درس گیری حزب سوسیالیست از تجربه این شکست احتمالی و بازگشت به مطالبات سنتی سوسیال دمکراسی اروپایی جهت رسیدن به دولت رفاه، می‌تواند رهبران این حزب را وادار به نزدیکی با حزب پودوموس برای تشکیل یک دولت ائتلافی کند. به همین دلیل و بر اساس ارزیابی در چارچوب منطق سیاسی وضعیت سیاسی اسپانیای امروز، از قبل نمی‌توان به صورت قاطع هیچ نوع پیش بینی در مورد چیدمان سیاسی آینده این کشور داشت. از طرف دیگر نتیجه همه پرسی بریتانیا بدون شک در حوزه اتحادیه اروپایی به عنوان یک تجربه و هشدار نسبت به سیاست‌های شکست خورده کنونی آن می‌تواند مورد استفاده قرار گرفته و در این صورت امکان تغییر در پارامترهای سیاست در اسپانیا هم تأثیر تعیین کننده یی بر جای خواهد گذاشت.
۲/۴/۹۵
- درباره نویسنده:
- تازه‌ترین‌ها:
اردشیر زارعی قنواتی نویسنده و روزنامه‌نگار؛ روشنفکر و فعال سیاسی، تحلیل‌گر سرشناس ایرانی در حوزه‌ی مسایل سیاسی و بین‌الملل است. از او مقالات فراوانی در نشریات ایران از جمله شرق و اعتماد و سایتهای معتبر خارج از کشور منتشر شده‌است.
