بحران شبه جزیره کره در مسیر مصالحه
تحولات در شبه جزیره کره همان گونه که از هفته های قبل و در آستانه بازی های المپیک زمستانی “پیونگ چانگ” پیش بینی می شد در مسیر کاهش تنش و روند صلح قرار گرفته است. حضور هیات بلندپایه کره شمالی با شرکت “کیم یونگ نام” رئیس دولت پیونگ یانگ و ” کیم یو جونگ” خواهر رهبر و عضو کمیته مرکزی حزب حاکم کشور در مراسم افتتاحیه این بازی ها و سپس دیدار آنان به “مون جائه این” رئیس جمهوری کره جنوبی این روند “گام برداشتن به سوی صلح” را هموار کرد. تصمیم رهبری کره شمالی به همین دیدار ختم نشد و بلافاصله یک عضو قدرتمند در ساختار حاکم کره شمالی ژنرال “کیم یانگ چال” در راس یک هیات عالی رتبه برای مذاکرات جدی تر به سئول روانه شد و در مذاکرات مهم و پشت پرده با رئیس جمهوری این کشور مرحله اجرایی کردن پروسه صلح با دعوت رسمی از “مون جائه این” برای دیدار رسمی با ” کیم جونگ اون” رهبر قدرتمند کره شمالی بر این روند صحه گذاشت. بعد از این دیدار نوبت هیات عالی رتبه کره جنوبی به رهبری “چونگ یوای یونگ” مشاور امنیت ملی این کشور بود که خود را به پیونگ یانگ برسانند و ضمن دیدار با رهبر کره شمالی که با استقبال خوب هم انجام شد، مکانیزم عملی دیدار دو رهبر شمالی و جنوبی را توافق کنند. هم چنین این هیات عالی رتبه در دیدار با کیم جونگ اون حامل یک نامه محرمانه از طرف وی برای “دونالد ترامپ” رئیس جمهوری آمریکا بود که بعد از بازگشت از پیونگ یانگ با سفر به واشینگتن آن را به وی تسلیم کرد. دونالد ترامپ هم که این روزها به شدت زیر فشار کنگره و افکار عمومی قرار دارد بسیار هیجان زده از این دعوت، موافقت خود را با آن به صورت رسمی اعلان کرد. هر چند که روز بعد “سارا هاکبی سندرز” سخنگوی کاخ سفید به دلیل انتقادهای فزاینده در ساختار سیاسی آمریکا از پذیرش بدون قید و شرط ترامپ از این دعوت مجبور شد تا حدودی با عنوان کردن پیش شرط هایی از خشم مخالفان بکاهد، اما روز شنبه ۱۰ مارس ترامپ در جمع حامیان خود در ایالت پنسیلوانیا بار دیگر ضمن دفاع از مواضع خود تاکید کرد “زمان صلح با کره شمالی فرا رسیده و باور می کند که این کشور در پی صلح با ایالات متحده است”.
استقبال جامعه جهانی از جمله کشورهای درگیر پرونده بحران شبه جزیره کره از تحولات جدید تا حدودی موضع ترامپ را در مقابل مخالفان خود در واشینگتن تقویت کرد، چنانچه رئیس جمهوری کره جنوبی با ستایش از این تصمیم، آن را “نقطه عطفی تاریخی” در سیر به سوی صلح پایدار در شبه جزیره کره توصیف کرده است. هم چنین استقبال رهبران چین، روسیه، فرانسه، ژاپن و اتحادیه اروپایی از این روند، موقعیت ترامپ را تقویت کرد و مقامات سوئد و سوئیس هم به دلیل موقعیت منحصر به فرد خود در بی طرفی رسمی و داشتن روابط نزدیک با دو کشور پیشنهاد میانجی گری و همکاری خود را اعلان کردند. از هم اکنون بعد از فروکش کردن التهابات مثبت و منفی در این خصوص به نظر می رسد که در ماه مارس در یک کشور یا منطقه بی طرف دیدار بین کیم جونگ اون و دونالد ترامپ انجام خواهد شد و به گفته “رکس تیلرسون” در هفته های آتی مقدمات این دیدار فراهم خواهد شد. در حالی که آمریکاییان و مقامات ارشد این کشور سعی می کنند این موضوع را به مواضع سرسختانه ترامپ در تقابل با پیونگ یانگ و هم چنین تاثیر تحریم های شورای امنیت در چارچوب عقب نشینی پیونگ یانگ مطرح کنند اما در سوی دیگر قضیه تفسیر موضوع کاملا به عکس می باشد. رهبران کره شمالی به درستی قاطعیت خود در مقاومت و تکمیل چرخه موشکی – اتمی تا مرحله رسیدن به خاک دشمن را دلیل این توافق مقدماتی می دانند و مصالحه را در چارچوب دستیابی به مصونیت طرح می کنند. اما فراتر از رجزخوانی های دو طرف به نظر می رسد که رسیدن بحران به مرحله آخر و پذیرش اجتناب ناپذیر یکی از دوگانه “جنگ یا صلح” در شرایطی که جنگ می توانست منطقه را به دلیل برخوردهای هسته یی به ویرانی و فاجعه بکشاند و در عوض صلح امروز قادر است برای هر دو طرف منافع بسیاری را در ابعاد داخلی و خارجی فراهم کند، دلیل اصلی برای رسیدن به این مرحله بوده باشد.
بدون تردید روند مصالحه در بحران شبه جزیره کره فعلا در حال برداشتن گام های مقدماتی است و سیاست زیرکانه مقامات پیونگ یانگ در این خصوص توانسته است بسیاری از رهبران جهانی و افکارعمومی بین المللی را به خصوص در کشور کره جنوبی به سمت خود جلب کنند. شاید این تصمیم پیونگ یانگ را بتوان به صورت سمبلیک مهم تر از حمله اتمی به خاک آمریکا دانست چون در اوج بحران در عرض چند هفته توانستند با یک سیاست منطقی دشمنان خود و محافل جنگ طلب در واشینگتن را خلع سلاح کنند. شکاف در ساختار سیاسی آمریکا نیز در چنین شرایطی به دونالد ترامپ برای کسب یک موفقیت بزرگ جهانی این امکان را می دهد که از زیر فشار مخالفان خود خارج شود و در صورت موفقیت به صورت واقعی موقعیت خود را به عنوان فرمانده کل قوا تحکیم کند. چنانچه یک روز بعد از اینکه سخنگوی کاخ سفید گفت “دیدار دونالد ترامپ و کیم جونگ اون تنها زمانی صورت خواهد گرفت که کره شمالی قد‌م‌هایی قابل راستی‌آزمایی به سمت غیرهسته‌ای شدن بردارد” دونالد ترامپ در پنسیلوانیا ضمن ستایش از تعلیق آزمایشات موشکی و هسته یی پیونگ یانگ خطاب به حامیان خود می گوید “هرچند شاید مجبور بشود خیلی زود نشست سران احتمالی را بدون نتیجه ترک کند، این احتمال هم وجود دارد که پای میز مذاکره بزرگ ترین توافق را برای جهان و تمام این کشورها از جمله، بی رودربایستی، برای کره شمالی به ثمر برسانم”. بدون تردید روند صلح و مذاکرات احتمالی در چارچوب تامین خواست های حداکثری هیچ کدام از طرفین منازعه انجام نمی گیرد و در مرحله اولیه تنها “تعلیق” در مقابل “تعلیق” قابل تحقق خواهد بود. به همین دلیل خلع سلاح هسته یی کره شمالی تا زمانی که تضمین امنیتی، تعهد عدم تجاوز، تبدیل قراداد آتش بس سال ۱۹۵۳ به صلح دائم، پایان تحریم های شورای امنیت و یکجانبه آمریکا، کاهش نیروهای آمریکایی در منطقه، ختم مانورهای مشترک هدفمند نظامی و منطقه عاری از سلاح هسته یی تحقق نپذیرد، امکان پذیر نمی باشد. بارها بر این نکته تاکید شده است که بحران کره شمالی از جنس بحران های دوران جنگ سرد است و به همین لحاظ راه حل آن نیز تابع همان قاعده انجماد تنش خواهد بود. پیونگ یانگ توپی را به زمین واشینگتن انداخته است که اگر تیم مقابل به جای دفاع معقول مرتکب خطا شود، خسارت و جریمه سنگینی را برای آنان خواهد داشت. در چنین شرایطی برای آمریکا و دیگر متحدان آن در منطقه و حتی اتحادیه اروپایی تنها راه، پیوستن به روند مصالحه و توافق جهت کاهش تنش خواهد بود و در این فقره “دولت پنهان” در واشینگتن برای بر هم زدن بازی در موضع ضعف قرار خواهد داشت.
۲۰/۱۲/۹۶
- درباره نویسنده:
- تازه‌ترین‌ها:
اردشیر زارعی قنواتی نویسنده و روزنامه‌نگار؛ روشنفکر و فعال سیاسی، تحلیل‌گر سرشناس ایرانی در حوزه‌ی مسایل سیاسی و بین‌الملل است. از او مقالات فراوانی در نشریات ایران از جمله شرق و اعتماد و سایتهای معتبر خارج از کشور منتشر شده‌است.
