عشق آسان ندارد

مریم رئیس‌دانا (نویسنده، شاعر، مترجم)

نه مطمئن هستیم هستی تا منتظرت بنشینیم

نه خبر می‌رسد نیستی تا به سوگت بنشینیم

نه از مردگانی تو نه از زندگانی

تو در میانه این دو جهان، فراسوی قله‌های سپیدی

و ما این پایین

بی نصیب از تو

فراموشت نخواهیم کرد.

*

عشق آسان ندارد

هفتم آگوست ۲۰۲۱

مریم رییس دانا

مراحلی که انسان پس از شنیدن خبر مرگ پشت سر می‌گذارد به ترتیب انکار، خشم، درگیر شدن با خود، افسردگی و در نهایت پذیرش است.

و من فکر می‌کنم باید به این ترازوی ناعادل حیات و مرگ چیزی اضافه کنم تا تعادلی حاصل شود تا فرد بتواند انگیزه‌ای برای تداوم زیست به دست آورد، و آن چیزی نیست جز انتقام، انتقام از خود زندگی، با خوب ماندن، سالم ماندن، خوش گذراندن با کتابی، فیلمی، عاشق شدن و تربیت احساسات برای عاشق ماندن یا دوست داشتن زندگی به شکل تمام وقت، و این آخری ویژگی بارز مهری جعفری بود.

 خبر مرگ ناگهانی دوست والامقام، مهری جعفری، چنان  دور از انتظار بود که با وجود نظرات حرفه‌ای و تخصصی دوستان نزدیک صخره نورد بر محال بودن قطره‌ای امید به زنده بودنش، ناخودآگاه ما مرگش را انکار می‌کرد. و گرچه مرگش کماکان در هاله‌ای از ابهام و تردیدهاست، اما آن چه تسکین دل شکسته دوستانش است این که مهری به گونه‌ای از میان ما رفت که آرزوی هر صخره نوردی است، آرمیدن در دل کوهستان‌های پربرف و یخچال‌های عظیم و نه به گور رفتن و در آن به مرور پوسیدن. او به ابدیت کوه پیوست. به قول خودش که در شعر نفس سروده «آن جا کسی هنوز/ زیر آن صخره‌ها کمی دورتر، تا ابد ایستاده است».

ارزش آدمی نه به مکانی است که در آن زندگی می‌کند و نه به اشیا و آدم‌های پر زرق و برقی که در اطرافش هستند. این‌ها همه لایه سطحی زندگی است. آدمی باید طوری زندگی کند که ابتدا خودش احساس زنده بودن کند آنگاه احتمالاً تاثیری بر شعاع اطرافش بگذارد. از این رو مهری الگوی خوبی است برای هر زن و مرد جوانی که در شرایط دشوار زندگی می‌کنند چرا که او جنگجویی بود که از اوان کودکی تا آخرین نفس‌ها برای دستیابی به اهدافش مبارزه کرد. او متولد روستایی در مشکین شهر بود. با پشتکار موفق شد رشته حقوق دانشگاه تهران را به پایان برساند و سپس با کوشش بی نظیر همزمان با تحصیل در دانشگاه لندن و کار تمام وقت تخصص خود را گرفت و بعد در آن شهر شلوغ پررقابت هفتاد و دو ملت مشغول به کار شد.

بی شک روحیه عدالت خواهش انگیزه او شده بود برای انتخاب رشته حقوق و وکالت. درواقع مهری به اقتضای روحیه‌اش زیست، و آن چه در غایت جهد او بود کوشید. بخشی از توان و دانش خود را مصروف دستیابی به برابری در حوزه‌هایی چون حقوق زنان، کودکان و همجنس‌خواهان کرد. ویرجینیا وولف در خاطراتش می‌نویسد هر کتاب باید چند سانت به قد نویسنده اضافه کند. به سهولت می‌توان گفت مهری با شخصیت چند بعدی خود چند سانت به قد زنان کوشا و هدفمند ایرانی اضافه کرد.

وجه دیگر شخصت مهری علاقمندیش به شعر بود. شعرهایش تقطیری از تمامیت اوست به کوهستان، ادبیات، و عدالت. و هرچند آفتاب شعرش به همان سرعت که طلوع کرد به غروب نشست اما عشقش به کوهستان و جان سپردن برای آن مصداق زنده و ملموس این بیت از مولاناست «عشق از اول سرکش و خونی بود/ تا گریزد آن که بیرونی بود».

کوهستان او را فراخواند و او با جان و خونش پاسخ داد.