نقد پسازبانی سعید جهانپولاد بر آثار احمدرضا احمدی
زبان یک خاصیتی که دارد این است که تو می‌توانی مالک زبان باشی در عین حالی که دیگری مالک آن است، تو می‌توانی کاربر زبان باشی در عین حالی که دیگری کاربر زبان است. اما در این میان یک نکته وجود دارد و آن این است که همیشه منیت در زبان خودش را لو می‌دهد که به‌دنبال چیست؟ و این اهداف زبانی هستند که مالکیت‌ها و کاربری‌ها را در زبان یا شبیه‌سازی می‌کنند یا آنکه متمایز می‌کنند.
اول:
من از تمام مخاطبین یک پرسش اساسی دارم، و آن این است که چه کسی می‌تواند جمله‌ای بگوید که از دوگانگی (ذهن و عین) سرچشمه نگرفته باشد؟
امکان ندارد شما چیزی بگویید که (ذهنی عینی) نباشد اصلا ذات زبان دوگانه است زیرا ادراکات ما دوگانه هستند. مثلا وقتی می‌گویم «بیا》ابتدا با عینیت میزان دور و نزدیکی را ادراک کرده‌ایم ، سپس با ذهنیت کسی را نزد خود فرا‌خوانده‌ایم. پس در این میان هم ذهن کارکرد دارد هم عین.
این امر آنقدر بدیهی است که اگر کسی آن را بخواهد توضیح بدهد خصوصا اگر منتقد زبان باشد یا به علم‌اش شک می‌کنی یا به هدف او از این توصیف! مگر آنکه پای هویت زیستی دوگانه در میان باشد.
دوم:
یکی از تکنیک‌هایی که شاعران با آن آشنایی دارند جان بخشی به اشیاء است، شاعر خودش را جای چیزی می‌گذارد و از زبان آن حرف می‌زند. مثلا از زبان یک غنچه‌ی گل جهان را نگاه می‌کند و آرزو می‌کند که ای‌کاش به‌دست عاشقی چیده شوم.
در اینجا شاعر با برون‌فکنی، منیت یا ایگوی خود را به خارج هدایت کرده‌است و با منیت خود در دل اشیا نفوذ می‌کند و از آنجا جهان را می‌بیند.
حال به نظر شما چه لزومی دارد یک منتقد که کارش ساده بیان کردن مفاهیم است از تکنیک جان‌بخشی به اشیا آشنا‌زدایی کرده و به‌جای آن روایتی از سرگذشت پیچیده یک زندانی را بیان کند که به خارج سلول برون‌فکنی کرده‌است؟
سوم:
شی‌وارگی کلمات به‌چه معناست؟ مگر شاعران به‌جز کلمه ابزار دیگری برای بیان دارند؟ پس چرا کلمات اشیاء!؟ اگر منظور از کلمات اشیاء، امری واقع‌گرایانه باشد، چیزی جز تلفیق کلمات با اشیاء نمی‌تواند باشد و اگر غیر‌واقعی باشد پس چنین مفهوم واهی در نقد وارد نیست.
نتیجه گیری:
آنگونه که در بالا استدلال شد، محور اصلی و هدف کاربر زبان در مطالب بالا مفاهیمی هم‌چون، برون‌فکنی آگاهی، هویت زیستی دوگانه زبان و همچنین تلفیق کلمه و اشیاء بود که این محور‌ها از محور‌های اصلی کتاب پسازبان می‌باشند و چند روز پیش از انتشار نگاه جناب سعید جهانپولاد به آثار احمد رضا احمدی در سوگ ایشان؛ اینجانب نیز پیشتر در انتشار اثر《هنرزبان》(تلفیق کلمه و اشیا) و《شد شناسی》در مجله شهرگان به آنها پرداخته بودم.
- درباره نویسنده:
- تازه‌ترین‌ها:
عبدالکریم قیطانی فرد، متولد ۱۳۶۶ شاعر، نویسنده، پژوهشگر و مخترع ساکن خوزستان شهرستان دزفول است. او صاحب دو مجموعه شعر، دو اختراع و ده‌ها مقاله است که در آخرین تحقیقات خود مفهوم آنتروپی را وارد علوم انسانی – ادبیات و شعر کرده تا شاید از این طریق پنجره ای نو رو به آسیب شناسی، نقد و بررسی ادبیات و شعر امروز گشوده شود.
