وقایع اتفاقیه هفت روز گذشته

پس از برکناری جان بولتون از سمت مشاور امنیت ملی ریاست جمهوری ایالات متحده توسط ترامپ، ارزش دلار در برابر ارزهای امن بالا رفت .معاملات  بازارهای ارز تحت تاثیر خبر برکناری جان بولتون توسط دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده  قرار گرفت و این بازارها از تصمیم اتخاذ شده استقبال کردند به گونه‌ای که ارزش دلار در برابر ارزهای امن نظیر ین ژاپن و فرانک سوئیس  تقویت و در برابر ارزهای رقیب یعنی یورو و پوند انگلستان تثبیت شد. دونالد ترامپ در پیامی توئیتری نوشت: من  به جان بولتون اطلاع دادم که دیگر نیازی به خدمات او در کاخ سفید نیست. من و دیگر اعضای این دولت، با بسیاری از پیشنهادهای او به شدت مخالفیم. اندکی بعد نیز جان بولتون با تایید خبر ترامپ نوشت: شب گذشته پیشنهاد دادم که استعفا کنم و رئیس‌جمهوری ترامپ گفت: بگذار فردا درباره آن صحبت کنیم. دلار بیش‌ترین دستاورد را در برابر ین ژاپن و فرانک سوئیس داشت تا جایی که هر دلار با ثبت نرخ ۱۰۷.۷۵۹۷ ین به بالاترین سطح خود در شش هفته اخیر در برابر ارز ژاپنی رسید و فرانک سوئیس نیز به ۱.۰۰۸۱ دلار عقب نشست. در معاملات امروز بازارهای ارز، شاخص دلار که نرخ برابری آن در مقابل سبدی از ارزهای جهانی را اندازه می‌گیرد با ۰.۱ درصد افزایش به ۹۸.۳ واحد رسید. برخی از کارشناسان معتقدند که با کنار رفتن بولتون از تیم تصمیم‌گیری کاخ سفید، کانال‌های جدیدی برای مذاکرات با چین، ایران، کره شمالی و طالبان گشوده خواهد شد. بولتون از منتقدان سرسخت توافقنامه برجام و طرفدار استراتژی فشار حداکثری به ایران بود. در برابر دو ارز مهم اروپایی، نرخ برابری هر یورو معادل ۱.۱۰۵۱ دلار و هر پوند معادل ۱.۲۳۵۴ دلار اعلام شد. از سوی دیگر عملکرد بسیار خوب بازار کار کانادا در ماه گذشته باعث شد تا ارزش دلار کانادا در برابر دلار ایالات متحده به بالاترین سطح شش هفته اخیر برسد. اکنون احتمال زیادی وجود دارد که بانک مرکزی کانادا با کاهش نرخ بهره موافقت کند. هر دلار ایالات متحده به ازای ۱.۳۱۴۲ دلار کانادا، ۱.۴۵۵۴ دلار استرالیا و ۱.۳۷۸۷ دلار سنگاپور مبادله شد.

جان بولتون مشاور سابق امنیت ملی کاخ سفید رفت و تهران را ندید. وی یکی از سخنرانی های خود به اعضای یکی از جنبش های مخالف جمهوری اسلامی ایران قول داده بود جمهوری اسلامی ایران جشن چهلمین سالگرد ‍‍‍پیروزی انقلاب خود را نبیند و وی به همراه آنها نوروز را در تهران جشن بگیرد .البته بماند که ایشان برای ایراد این سخنرانی مبلغ یکصد و هشتاد هزار دلار از این گروه مخالف جمهوری اسلامی ایران و بالطبع اسپانسر آنها یعنی عربستان سعودی دریافت کرده بود و احتمالا حاضر بود برای پول هر حرفی که مورد پسند مخاطبان باشد را بزند، ولی خوب عمر سیاسی وی فقط به حدی بود که هم جشن سالگرد چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی در ایران را ببیند و هم اینکه دورا دور شاهد جشن گرفتن نوروز در ایران باشد. جان بولتون یک سیاست مدار تندرو طرفدار جنگ و خونریزی است و یکی از مستخدمین ارشد لابی های تسلیحات و لابی های صهیونیستی در ایالات متحده به حساب می آید. به گفته آمریکایی ها وی جزو سیاستمدارانی به حساب می آید که روح خود را تمام و کمال به شیطان فروخته و حاضر است برای پول شیطان هر کاری انجام دهد. علیرغم همه مواضع جنگ طلبانه و نژاد پرستانه ای که جان بولتون در طول زندگی سیاسی خود اتخاذ کرده و همیشه مورد غضب روسای خود قرار گرفته و اخراج شده، ولی مشاهده می شود با حمایت لابی های قدرت از درب بیرون می رود تا از پنجره کاخ سفید وارد شود. جان بولتون به عنوان مسبب اصلی جنگ عراق و افغانستان و کشتار صدها هزار انسان بی گناه توسط ایالات متحده به حساب می آید . این جان بولتون بود که گزارش های کذب در مورد تسلیحات کشتار جمعی عراق را تهیه کرد و در اختیار جورج بوش رییس جمهوری وقت ایالات متحده و مجامع بین المللی قرار داد تا به استناد آن ایالات متحده بتواند به عراق حمله کند. در واقع زندگی سیاسی وی مملو از توطئه چینی برای راه اندازی جنگ های مختلف در منطقه خاور میانه و پیاده کردن نقشه موسوم به طرح برنارد لوییس برای تجزیه منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا بوده والبته که هست. در این راستا وی در کسوت مشاور امنیت ملی ایالات متحده مشورت های غلط زیادی را در اختیار رییس جمهوری این کشور قرار داده بود و طبق اظهار نظر برخی افراد نزدیک به رئیس جمهور ایالات متحده در ماجرای مذاکرات طالبان با ایالات متحده بسیاری از گزارش هایی که توسط مذاکره کنندگان آمریکایی برای رییس جمهوری آمریکا ارسال می شد را یا سانسور می کرد و یا به بهانه اینکه ترامپ چیزی از سیاست متوجه نمی شود اصلا در اختیار او قرار نمی داد و خود را بالاتر از ترامپ می دانست. در حالی که آمریکایی ها در حال مذاکره با طالبان بودند جان بولتون نظامیان را تشویق می کرد تا به حملات خود بر علیه طالبان و مردم افغانستان ادامه دهند و خونریزی در این کشور متوقف نشود تا هیچ وقت صلح در افغانستان برقرار نگردد و در نهایت هم به هدف خود رسید و رییس جمهوری ایالات متحده را در کار انجام شده قرار داد و مذاکرات با طالبان را به هم زد. در موارد زیادی هم وی به جای اینکه سیاست ها و نظرات رییس  خود را اجرا کند بر خلاف آنها عمل می کرد و تلاش می کرد یا رئیس جمهور ایالات متحده را در کار انجام شده قرار دهد و یا انکه وی را مجبور به تغییر موضع نماید. به عنوان مثال زمانی که رئیس جمهور ایالات متحده اعلام کرد تصمیم گرفته نیروهای آمریکایی را از سوریه خارج کند جان بولتون به وضوح به مخالفت با او پرداخت و او را وادار کرد نظر اش را تغییر دهد.

در زمینه اختلافات میان ایالات متحده و ایران بسیاری باور دارند که جان بولتون به همراه بقیه تیم بی ۴ (بنیامین نتانیاهو – محمد بن سلمان و محمد بن زاید) تلاش داشتند ایالات متحده را وارد جنگی کنند که معلوم نبود چند سرباز آمریکایی در آن کشته می شدند و تا کی ادامه می یافت .علیرغم اینکه رئیس جمهور ایالات متحده شدیدا با راه انداختن چنین جنگ حد اقل در دوره اول ریاست جمهوری خود مخالف بود ، اما جان بولتون از ترس اینکه در دوره دوم همراه رئیس جمهور ایالات متحده نباشد تلاش کرد در دوره اول جنگ را راه بیاندازد، حتی اگر این جنگ منجر به سرنگونی رئیس جمهور ترامپ در انتخابات دور دوم شود. با توجه به شناختی که جان بولتون از رییس خود داشت بخوبی می دانست که احتمال ادامه همکاری آنها برای طولانی مدت بسیار ضعیف است، که البته در این مورد نظر اش درست بوده، اما وی اطمینان داشت که چون یک سری لابی قدرتمند پشت سر او قرار دارند حتی اگر رئیس جمهور ایالات متحده در انتخابات دور دوم شکست را متحمل  شود، جان بولتون باز هم شانس برگشت به قدرت را خواهد داشت. البته رئیس جمهور ایالات متحده همه را عادت داده که اگر بدی برود بد تر اش را به کرسی می نشاند و نباید تصور کرد که جانشین جان بولتون از وی بهتر باشد اما می توان اذعان داشت که این ماجرا نشان داد دشمنان ایران می آیند و می روند اما ایران استوار باقی می ماند.

رئیس جمهور ایالات متحده اعلام کرد برای کاهش تحریم ها ایران باید وارد توافق جدیدی با ایالات متحده شود و دست از غنی سازی اورانیوم بکشد. در روز چهارشنبه دوازدهم سپتامبر در یک نشست خبری با خبرنگاران در کاخ سفید، رئیس جمهور ایالات متحده اعلام کرد: “ایران باید از تمایل خود برای غنی سازی اورانیوم صرف نظر کند، ما نمی توانیم اجازه دهیم تا ایران سلاح هسته ای داشته باشد و آنها هرگز سلاح هسته ای نخواهند داشت، اگر آنها درباره غنی سازی اورانیوم فکر می کنند، می توانند آن را فراموش کنند”. رئیس جمهور ایالات متحده گفت: شما می توانید این موضوع را به گوش ایران برسانید: “غنی سازی اورانیوم برای آنها بسیار خطرناک خواهد بود، خیلی خیلی خطرناک!” در عین حال، رئیس جمهور ایالات متحده پاسخی مشخص و واضح به این پرسش که آیا می توان تحریم های ایالات متحده علیه تهران را برای سازماندهی یک نشست خصوصی با رهبر جمهوری اسلامی کاهش داد؟ رئیس جمهور ایالات متحده دو بار گفت: “بگذارید ببینیم چه اتفاقی می افتد”. رئیس جمهور ایالات متحده اشاره کرد: “من فکر می کنم ایران مانند کره شمالی پتانسیل دارد، ما با این دو کشور در سطح بسیار بالایی کار می کنیم. من معتقدم که ایران پتانسیل عظیمی برای توسعه اقتصادی دارد.” وی همچنین این مسئله را روشن کرد که لزوماً نمی خواهد با رئیس جمهور ایران در حاشیه هفتاد و چهارمین جلسه مجمع عمومی سازمان ملل که در نیویورک برگزار می شود دیدار و مذاکره کند.

یک خبرنگار از رئیس جمهور ایالات متحده پرسید: آیا قصد دارید جلسه‌ای با رئیس جمهور ایران در مجمع عمومی سازمان ملل ترتیب دهید؟ رئیس جمهور ایالات متحده در پاسخ گفت: من چیزی در نظر نمی گیرم. در همین حال، دونالد ترامپ چندین بار آمادگی خود را برای دیدار با رئیس جمهور ایران در نیویورک اعلام کرده بود. مقامات دولت ایالات متحده خاطر نشان کردند که ترامپ هیچ پیش شرطی برای مذاکره تعیین نمی کند. علاوه بر این، رئیس جمهور ایالات متحده بار دیگر اظهار داشت که ایالات  متحده به دنبال تغییر رژیم در تهران نیست، رئیس جمهور ایالات متحده تأکید کرد “ما در تلاش برای تغییر رژیم نیستیم. امیدواریم که بتوانیم به توافق برسیم، اما اگر نتوانیم توافق کنیم هم طبیعی است.” در عین حال، وی ابراز اطمینان کرد که تهران ناچار است برای غلبه بر بحران پیرامون توسعه برنامه هسته ای خود به دلیل مشکلات اقتصادی جدی ناشی از تحریم های ایالات متحده توافق نامه جدیدی با ایالات متحده امضا کند. رئیس جمهور ایالات متحده گفت ، من معتقدم که آنها باید معامله کنند، آنها قبلاً هرگز در چنین موقعیتی نبوده اند؛ به گفته وی ایران در حال حاضر با مشکلات مالی عظیم روبرو است و تحریم ها سخت تر می شوند.

رئیس جمهور ایالات متحده اظهار داشت که ایالات متحده به دنبال تغییر رژیم در ایران نیست و انتظار دارد که بتواند توافق نامه‌ای را با تهران منعقد کند. رئیس جمهور ایالات متحده در دفتر بیضوی به خبرنگاران گفت: “ما به دنبال تغییر رژیم نیستیم. ما فکر می کنیم که می‌توانیم توافقی را منعقد کنیم، اما حتی اگر به توافقی هم نرسیم بازهم خوب خواهد بود.” پیش از این مایک پمپئو ، وزیر امور خارجه ایالات متحده گفته بود که ترامپ آماده گفت وگوی بدون پیش شرط با رهبر ایران است. تنش میان ایالات متحده و ایران پس از خروج ایالات متحده از توافقنامه برجام و اقدامات تهران برای کاهش تعهدات برجامی، در ماه‌های اخیر افزایش یافته است. بین واشنگتن و تهران همچنین در حمل و نقل دریایی در تنگه هرمز، برنامه موشکی ایران و همچنین ادعای پشتیبانی ایران از تروریسم در چندین کشور تنش وجود دارد.

بنیامین نتانیاهو برای دیدار با ولادیمیر پوتین به سوچی در جنوب روسیه سفر کرد. در این دیدار  در نظر است که رهبر دو کشور در مورد وضعیت سوریه و ایران و همچنین چشم انداز “معامله قرن عربی – اسرائیلی” که توسط ایالات متحده تبلیغ شده است مذاکره نمایند. اما به نظر می رسد اکنون نتانیاهو بیشتر نگران انتخابات پارلمانی در اسرائیل است. در واقع، سفر به سوچی در سپتامبر جزیی از برنامه های از پیش تعیین شده نتانیاهو نبود. نخست وزیر اسرائیل پیش از این امسال با پوتین ملاقات کرده بود ولی شرایط داخلی اسراییل وی را به سوی سفر مجدد به روسیه سوق داد. در هفدهم سپتامبر تاریخ انتخابات خارج از موعد اسراییل تعیین شده است و نتانیاهو معتقد است مذاکرات با پوتین می تواند بر رأی حزب حاکم لیکود که وی آن را رهبری می کند، تأثیر بگذارد. انتخابات پارلمانی در اسرائیل در ماه آوریل برگزار شد و حزب حاکم لیکود با رقیب اصلی خود یعنی بلوک مرکز میانه کاخول-لاوان به رهبری رئیس سابق ستاد کل بنیه گانز به مصاف هم رفتند. تاریخ انتخابات مجدد، ۱۷ سپتامبر تعیین شد و اکنون نتانیاهو برای کسب آرا همه تلاش خود را انجام می دهد.  بسیاری از جامعه روس زبان در اسرائیل به طور سنتی از لیبرمن، رقیب نتانیاهو و رهبر حزب “اسراییل خانه ما” ، پشتیبانی می کنند و نتانیاهو انتظار دارد مذاکرات با پوتین اعتبار وی را بین اسرائیلی های روس تبار افزایش دهد.

سناتور آمریکایی “کریس مورفی” از موافقت رئیس جمهور ایالات متحده با طرح فرانسه برای پرداخت پانزده میلیارد دلار به ایران در مقابل بازگشت از کاهش تعهدات برجامی خبر داد .کریس مورفی سناتور دموکرات ایالت کنتیکت در صفحه کاربری توییتری خود نوشت: رئیس جمهور ایالات متحده به ایران ۱۵ میلیارد دلار برای بازگشت به توافقی می دهد که او خود، آن را رد و پاره کرد. در ماه‌های اخیر، امانوئل مکرون تلاش‌هایی برای کاهش تنش در روابط ایران و ایالات متحده آغاز کرده بود. رفت وآمدها و گفت وگوهایی نیز بین مقامات ایران و فرانسه انجام شد و نقطه اوج این تلاش‌ها حضور وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی در بیاریتز فرانسه و رایزنی با لودریان وزیر خارجه و نیز امانوئل مکرون رئیس جمهوری این کشور در حاشیه نشست سران گروه هفت بود. رئیس‌ جمهوری فرانسه در هفته های اخیر اقدامات فشرده‌ای را در جهت دستیابی به توافقی با ایران انجام داد.